W wyroku z 13 grudnia 2017 r. (SK 48/15) Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął na korzyść podatników kwestię opodatkowania nieruchomości, orzekając, że kwalifikowanie jako budowli obiektu budowlanego spełniającego ustawowe kryteria definicji budynku, jest niezgodne z Konstytucją. Przedmiotem skargi, którą rozpatrzył Trybunał Konstytucyjny, był fragment art. 1a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: upol). Dotychczas sądy administracyjne jednolicie uznawały, że obiekt budowlany posiadający wszystkie cechy budynku wskazane w tym przepisie, można zakwalifikować jako budowlę. Dotyczyło to między innymi stacji transformatorowych, gazowych i telekomunikacyjnych oraz silosów. W orzecznictwie przyjęto, że aby uznać obiekt budowlany za budynek, konieczne jest wystąpienie dodatkowych przesłanek, takich jak na przykład możliwość wejścia do środka obiektu. Ograniczając się wyłącznie do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunał Konstytucyjny wskazał w omawianym wyroku SK 48/15 ponad 50 orzeczeń reprezentujących ten pogląd. Taką interpretację przyjęły także organy samorządu terytorialnego, co w konsekwencji spowodowało, że właściciele wspomnianych obiektów budowlanych byli zmuszeni do rozliczania podatku stawką 2 proc. liczoną od wysokiej wartości początkowej nieruchomości.
Wykładnia rozszerzająca...
Trybunał uznał sprawę za godną rozpatrzenia ze względu na uzasadniony zarzut niekonstytucyjności. Uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria definicji budynku, narusza bowiem zasady szczególnej określoności regulacji prawa daninowego, wywodzone z art. 217 Konstytucji, który wskazuje, że: „nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy".
... jest niedopuszczalna
W tej sytuacji jednolicie przyjmowane w orzecznictwie rozumienie art. 1a ust. 1 pkt 1 upol jest naruszeniem zasady poprawnej legislacji i stoi w sprzeczności z treścią przepisów Konstytucji. Zgodnie z wyrokiem Trybunału, jeśli obiekt budowlany spełnia kryteria zawarte w ustawie, które pozwalają uznać go za budynek, to kwalifikowanie go jako budowli jest niedopuszczalne. Oznacza to, że budynku nie można uznać za budowlę, odwołując się do innych przesłanek niż te wyrażone wprost w ustawie. Trybunał wskazał, że nie można stosować wykładni rozszerzającej w przypadku jasno określonego przepisu.
Wątpliwości...
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego dał zatem podatnikom tarczę ochronną do obrony swoich praw przed nieprecyzyjną interpretacją prawa podatkowego, które dotyka wielu obszarów codziennego funkcjonowania zarówno osób fizycznych, jak i prawnych.
...rozstrzyga się na korzyść podatnika
Trybunał potwierdził, że wątpliwości interpretacyjne związane z wykładnią prawa daninowego należy rozstrzygać zgodnie z zasadą in dubio pro tributario, czyli na korzyść podatnika. To ważna informacja i jednocześnie wskazówka do działania dla organów podatkowych i sądów administracyjnych.
