Podatek od nieruchomości: która spółka rozliczy się z fiskusem w przypadku wydzielenia

Podatek od nieruchomości, do którego zapłaty zobowiązany był podmiot dzielony, nie staje się przedmiotem sukcesji. Wobec tego obciąża on go nadal, a nie spółkę przejmującą.

Publikacja: 23.01.2017 05:10

Podatek od nieruchomości: która spółka rozliczy się z fiskusem w przypadku wydzielenia

Foto: 123RF

Spółka A sp. z o.o. ma zostać podzielona i w wyniku tego podziału do spółki B sp. z o.o. będzie przeniesiona nieruchomość (grunt i znajdujące się na nim budynki magazynowe) wchodząca w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Która spółka będzie odpowiadać za podatek od nieruchomości, którego obowiązek zapłaty powstał kiedy właścicielem nieruchomości była jeszcze spółka A sp. z o.o.? – pyta czytelniczka.

Przepisy kodeksu spółek handlowych zakładają co do zasady, że przy podziale przez wydzielenie, a więc takim podziale, który polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną (spółkę przejmującą), z dniem wydzielenia następuje częściowa sukcesja uniwersalna. Dotyczy ona części praw i obowiązków spółki dzielonej, określonych w planie podziału. Sukcesja ta obejmuje także zezwolenia, koncesje oraz ulgi przyznane spółce dzielonej, pozostające w związku ze składnikami majątku spółki dzielonej, przydzielonymi spółce przejmującej w planie podziału, chyba że ustawa lub decyzja o ustaleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.

Czy chodzi o zorganizowana część przedsiębiorstwa

W sferze stosunków prawnopodatkowych, przepisy kodeksu spółek handlowych nie znajdą natomiast zastosowania. Prawo podatkowe przewiduje bowiem autonomiczne rozwiązania w tym zakresie. Przede wszystkim przepisy prawa podatkowego przewidują dwa przypadki przeniesienia majątku spółki na inną spółkę:

- w drodze przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz

- w drodze przeniesienia majątku spółki niestanowiącego zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Gdy majątek przejmowany na skutek podziału, a także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, przepisy stanowią, że „osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku".

Jeżeli natomiast majątek przejmowany na skutek podziału nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to zastosowanie znajdzie inny przepis, nieprzewidujący sukcesji uniwersalnej, ale wprowadzający odpowiedzialność całym majątkiem spółki przejmującej za prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej. Zakres odpowiedzialności spółki przejmującej ograniczony jest przy tym do wartości aktywów netto, które zostały nabyte i wynikają z planu podziału. Jeżeli majątek spółki dzielonej przenoszony jest na kilka spółek przejmujących, to spółki te odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki dzielonej W ten sposób ustawodawca niejako poszerzył krąg podmiotów, od których organ podatkowy może dochodzić zaspokojenia zobowiązań podatkowych, gdyż objęcie spółki przejmującej odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe spółki dzielonej nie uwalnia spółki dzielonej od tej odpowiedzialności.

W odniesieniu do przepisu dotyczącego częściowej sukcesji uniwersalnej w zakresie zobowiązań podatkowych istnieją wątpliwości co do zakresu tej sukcesji. Z przepisu nie wynika bowiem wprost, czy przedmiotem sukcesji są zarówno zobowiązania już istniejące w dniu wydzielenia, czy jedynie te, które powstaną dopiero po dniu wydzielenia.

Stanowisko przedstawione w interpelacji

W zakresie podmiotu uprawnionego i zobowiązanego do rozliczenia podatku od nieruchomości wchodzącej w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, przenoszonej ze spółki dzielonej do spółki przejmującej, należnego za okres sprzed dnia wydzielenia wypowiedział się 9 listopada 2016 r. minister rozwoju i finansów, w odpowiedzi na interpelację zgłoszoną przez poseł Paulinę Hennig-Kloskę. Minister wskazał, że podatek od nieruchomości, do którego zapłaty zobowiązana była spółka dzielona, nie staje się przedmiotem sukcesji, wobec czego obciąża on nadal spółkę dzieloną, a nie spółkę przejmującą (interpelacja nr 6845).

Zgłaszając interpelację, poseł odwoływała się do przepisów prawa podatkowego oraz wskazywała na bezpośredni związek zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości z własnością, użytkowaniem lub posiadaniem konkretnej nieruchomości. Wywodziła, że na spółkę przejmującą, na którą w toku podziału spółki dzielonej zostaje przeniesiona własność nieruchomości, przechodzą prawa i obowiązki podatkowe spółki dzielonej w podatku od nieruchomości także za poprzednie okresy. Dotyczy to w szczególności następujących praw i obowiązków:

1. prawa do stwierdzenia nadpłat podatku i otrzymania jego zwrotu za poprzednie okresy,

2. obowiązku zapłaty zobowiązania podatkowego za poprzednie okresy, jeżeli nie zostało uiszczone (zaległości podatkowej),

3. prawa i obowiązku korekt deklaracji, zarówno zwiększających, jak i zmniejszających wysokość zobowiązania podatkowego za poprzednie okresy.

Odpowiedź ministra

W odpowiedzi na interpelację, minister rozwoju i finansów wskazał na brak jednolitej linii orzeczniczej wśród składów orzekających, które rozpoznają takie sprawy. Orzekając w podobnych sprawach, sądy dotychczas przyjmowały jedno z dwóch stanowisk.

1. Zdaniem części składów orzekających, przepisy prawa podatkowego wprost wskazują, że w dniu wydzielenia sukcesji podlegają wszelkie prawa i obowiązki ciążące na poprzedniku, w tym także te, które ciążyły na poprzedniku jeszcze przed dniem wydzielenia i nie zostały uregulowane.

2. Inne składy rozumiały tę sukcesję nie jako przejęcie przez spółkę przejmującą całości rozliczeń wydzielanej części przedsiębiorstwa z okresu przed podziałem, ale jako kontynuację rozliczeń podatkowych poprzednika od dnia wydzielenia.

Zauważając rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, w odpowiedzi na interpelację poselską, minister zaaprobował jednak pogląd, zgodnie z którym po podziale przez wydzielenie podatek od nieruchomości, do którego zapłaty była zobowiązana spółka dzielona, nie staje się przedmiotem sukcesji na podstawie przepisów prawa podatkowego. Co za tym idzie, minister przyjął także, że w szczególności nie są przedmiotem sukcesji następujące prawa i obowiązki:

1. prawo do stwierdzenia nadpłat podatku i otrzymania jego zwrotu za poprzednie okresy,

2. obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego za poprzednie okresy, jeżeli nie zostało uiszczone (zaległości podatkowej),

3. prawo i obowiązek dokonywania korekt deklaracji, zarówno zwiększających, jak i zmniejszających wysokość zobowiązania podatkowego za poprzednie okresy.

Swoje stanowisko minister uzasadnił szczególnym charakterem podziału przez wydzielenie, z którego istoty wynika, że spółka dzielona nie traci bytu prawnego, a jedynie przekazuje część swojego majątku innej spółce. Wobec tego spółka dzielona jest w dalszym ciągu zdolna odpowiadać za swoje zobowiązania powstałe przed dniem wydzielenia.

Jakie ma to konsekwencje

Stanowisko ministra stanowi jedynie odpowiedź na interpelację poselską, więc nie zawiera wiążącej dla przedsiębiorców interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wskazuje ono jedynie kierunek interpretacji, do którego przychyla się minister rozwoju i rinansów. Niewykluczone jednak, że w dalszej przyszłości sprawa ta, wobec opisanej powyżej niejednolitej linii orzeczniczej, stanie się przedmiotem ogólnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wydanej przez ministra rozwoju i finansów.

Do czasu wydania takiej interpretacji, przedsiębiorcy biorący udział w procesach podziałowych powinni jednak poddać kwestię ewentualnej sukcesji uniwersalnej pogłębionej analizie, ze względu na to, że ustalenie podmiotu, na którym po dniu wydzielenia będą ciążyć zobowiązania podatkowe powstałe przed dniem wydzielenia, może mieć niebagatelne znaczenie. Co do zasady bowiem, spełnienie obowiązku podatkowego przez podmiot, na którym obowiązek ten nie ciąży, nie wyłącza odpowiedzialności za to zobowiązanie podmiotu zobowiązanego do jego spełnienia.

Anna Szkudlarek jest doradcą podatkowym, radcą prawnym, Kancelaria Prawna Piszcz i Wspólnicy

Karolina Durbacz jest prawnikiem, Kancelaria Prawna Piszcz i Wspólnicy

Podstawa prawna: ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 613 ze zm.) ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1578 ze zm.)

Spółka A sp. z o.o. ma zostać podzielona i w wyniku tego podziału do spółki B sp. z o.o. będzie przeniesiona nieruchomość (grunt i znajdujące się na nim budynki magazynowe) wchodząca w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Która spółka będzie odpowiadać za podatek od nieruchomości, którego obowiązek zapłaty powstał kiedy właścicielem nieruchomości była jeszcze spółka A sp. z o.o.? – pyta czytelniczka.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona