Przedsiębiorcy, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów, mają obowiązek sporządzenia na zakończenie roku spisu z natury. Prawidłowo sporządzony i wyceniony spis z natury decyduje o prawidłowości rozliczenia rocznego, a także o wartości podatku dochodowego do zapłaty. Dzieje się tak, ponieważ z art. 24 ust. 2 ustawy o PIT wynika, że u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem z działalności gospodarczej a kosztami jego uzyskania:
- powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub
- pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Prawidłowo sporządzony i wyceniony remanent na koniec roku jest także remanentem otwarcia kolejnego roku podatkowego.
Zgodnie z § 27 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności. Spis z natury musi być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w nim. Musi on zawierać:
