CIT: opodatkowanie przychodów z udziału w zyskach osób prawnych po 1 stycznia 2018 r.

Po 1 stycznia przychody z udziału w zyskach osób prawnych będą zaliczane do źródła przychodów „zyski kapitałowe". Jednak nadal będą podlegać odmiennym (w stosunku do innych dochodów zaliczanych do tego źródła) zasadom opodatkowania.

Publikacja: 18.12.2017 01:00

CIT: opodatkowanie przychodów z udziału w zyskach osób prawnych po 1 stycznia 2018 r.

Foto: Adobe Stock

W nowym stanie prawnym zachowane zostały:

- szczególne zasady obliczania podstawy opodatkowania (np. powoływane już art. 12 ust. 4 pkt 3 i pkt 22 ustawy o CIT),

- opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym za pomocą płatnika (art. 22 ustawy o CIT),

- stosowanie szczególnego zwolnienia podatkowego (art. 22 ust. 4 ustawy o CIT), przy czym od 1 stycznia zakres przedmiotowy zwolnienia zostanie ograniczony, gdyż będzie nim objęta tylko część przychodów.

Kluczowe jest, że przychody z udziału w zyskach osób prawnych nie podlegają łączeniu z innymi dochodami (stratami) zaliczanymi do zysków kapitałowych. Oznacza to, że powstały ewentualny ujemny wynik finansowy (np. jeżeli kwota wkładu do spółki przewyższa wartość majątku otrzymanego w związku z jej likwidacją), „strata" tego rodzaju (de facto poprzez zastosowanie mechanizmu wyłączenia z przychodów [art. 12 ust. 4 ustawy o CIT] nie powstaje stricte strata podatkowa) nie zmniejsza podstawy opodatkowania pozostałych przychodów ze źródła zyski kapitałowe. Pozostałe zaś, opisane poniżej, rodzaje zysków kapitałowych podlegają już zasadzie sumowania wszystkich przychodów i kosztów (również w odniesieniu do różnego rodzaju zysków kapitałowych).

Drugim rodzajem zysków kapitałowych, a jednocześnie pierwszym rodzajem „kumulowanych" (zaliczanych do tego źródła) będą „przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego" (art. 7b ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT). Przychody (zob. m.in. art. 12 ust. 1 pkt 7) i koszty (zob. m.in. art. 15 ust. 1j i nast.) z tego tytułu podlegają więc łączeniu z innymi przychodami i kosztami kapitałowymi.

Artykuł 7b ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT zaliczać będzie do trzeciej kategorii zysków kapitałowych „inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:

a) przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,

b) przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów (jest to druga kategoria dochodów kumulowanych)

Ponieważ udziały (akcje) spółek kapitałowych oraz SKA (a także innych osób prawnych – w tym zagranicznych) mogą również generować inne dochody niż objęte definicją udziału w zyskach osób prawnych, z racji „kapitałowego" charakteru są zaliczane do opisywanego źródła. Nie podlegają one jednak ryczałtowemu podatkowi (nie należą do przychodów z udziału w zyskach osób prawnych), ale są kumulowane z innymi zyskami kapitałowymi. Należy zaznaczyć, że również w stanie prawnym obowiązującym w 2017 r. zbycie udziałów (akcji) w celu ich umorzenia, chociaż stanowi czynność podobną do tzw. bezpośredniego umorzenia udziałów (akcji), nie jest zaliczane do udziału w zyskach osób prawnych.

Punkt 4 omawianej regulacji będzie zaliczać do kolejnej kategorii dochodów kumulowanych (w źródle zyski kapitałowe) „przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną". Chodzi tu o transakcję potocznie nazywaną sprzedażą udziałów w spółce osobowej. Przepis podatkowy posługuje się precyzyjną nazwą transakcji zawieranej na podstawie art. 10 kodeksu spółek handlowych.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 5 znowelizowanej ustawy o CIT, do kumulowanych zysków kapitałowych zaliczać się też będzie „przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych". Przepis dotyczy wszelkich form odpłatnego (co jest warunkiem uzyskania przychodu) zbycia wierzytelności (sprzedaż, zamiana i inne). Obejmuje on w swojej pierwszej części „wierzytelności nabyte", co w moim rozumieniu oznacza nabycie pochodne – istniejącej wierzytelności od jej zbywcy, poprzedniego wierzyciela (niezależnie od tytułu prawnego ich nabycia – również np. poprzez otrzymany aport). Zbycie „własnej" wierzytelności handlowej nie będzie powodowało zysków kapitałowych. W przypadku natomiast wierzytelności związanych z zyskami kapitałowymi, przepis ma zastosowanie również wobec wierzytelności, w stosunku do których podatnik jest pierwszym wierzycielem. Będzie on obejmować również przychody ze zbycia wierzytelności zaliczanych do udziału w zyskach osób prawnych (np. sprzedaż przez akcjonariusza wierzytelności o wypłatę dywidendy).

Ostatnia kategoria kumulowanych zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 6) to „przychody:

a) z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4–7 (autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa określone w ustawie z 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, wartości stanowiące równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej, know-how), z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych,

b) z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,

c) z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,

d) z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a–c,

e) ze zbycia praw, o których mowa w lit. a–c".

Określone pod literą a) wyłączenie ze źródła przychodów zyski kapitałowe „licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych" ma na celu umożliwianie firmom zajmującym się udzielaniem licencji w ramach swojej głównej działalności rozliczanie dochodów z tego tytułu w źródle pozostałe dochody. Niestety to wyłączenie nie obejmuje przychodów ze zbycia praw. Jeżeli nawet zbycie będzie przedmiotem działalności gospodarczej, to przy literalnym odczytaniu przepisów podatnik uzyska dochód kapitałowy.

Wszystkie opisane powyżej zyski kapitałowe wymienione w art. 7b ust. 1 pkt 2-6 ustawy o CIT podlegają wspólnemu łączeniu przychodów i kosztów uzyskania przychodów.

Część kosztów trzeba będzie dzielić proporcjonalnie

Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami. Koszty, których nie można jednoznacznie przyporządkować do jednego z dwóch źródeł przychodów, będą zatem podlegać proporcjonalnemu podziałowi pomiędzy dwa źródła (według struktury przychodów obu źródeł w okresie, za który potrącany jest koszt). Praktyka podatkowa pokaże, czy fiskus będzie wymagał takiego podziału kosztów również w stosunku do ogólnych kosztów działania podatnika (np. kosztów zarządu).

W nowym stanie prawnym zachowane zostały:

- szczególne zasady obliczania podstawy opodatkowania (np. powoływane już art. 12 ust. 4 pkt 3 i pkt 22 ustawy o CIT),

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe