Zwolnienie dywidend z CIT od 1 stycznia 2016 r.

Od 1 stycznia 2016 r. zwolnienie dywidend z CIT nie będzie stosowane, jeśli przychód z tytułu udziału w zyskach nastąpi w związku z zawarciem umowy lub innej czynności prawnej, której celem było wyłącznie uzyskanie preferencji.

Publikacja: 02.11.2015 05:40

Zwolnienie dywidend z CIT od 1 stycznia 2016 r.

Foto: 123RF

27 stycznia br. została przyjęta unijna dyrektywa 2015/121/UE zmieniająca dotychczasową dyrektywę 2011/96/UE w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie do opodatkowania wypłat dywidend z różnych państw członkowskich. W ślad za nowym prawem unijnym 9 października Sejm przyjął nowelizację ustawy o CIT, która została podpisana przez prezydenta 27 października. Nowe przepisy zmieniające dotychczasową dyrektywę oznaczają, że Unia Europejska konsekwentnie i stanowczo realizuje politykę walki z procederem unikania płacenia podatków. W związku z nową klauzulą bezpodstawne uzyskiwanie korzyści płynących z poszczególnych dyrektyw unijnych będzie jeszcze trudniejsze. Natomiast organy podatkowe zyskają nowe narzędzie do skuteczniejszego eliminowania takiego procederu. Nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku.

Unijna dyrektywa oraz stosowne przepisy krajowe (art. 22 ust. 4 ustawy o CIT) pozawalają na zwolnienie z opodatkowania dywidend otrzymywanych przez spółki dominujące, jeżeli spełnione są określone warunki. Spółka wypłacająca dywidendę musi mieć siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Z kolei spółka otrzymująca dywidendę musi posiadać nieprzerwanie przez okres co najmniej dwóch lat co najmniej 10 proc. udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej te należności. Przepis ten dotyczy spółek akcyjnych oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.

Czego dotyczą zmiany

Nowelizacja ustawy o CIT ma na celu wdrożenie prawa unijnego w związku ze zmianami wprowadzonymi w wyżej wymienionej dyrektywie. Odnosi się do transakcji, które nie mają dostatecznego uzasadnienia ekonomicznego, są transakcjami o niejasnej konstrukcji prawnej. Nowelizacja ustawy zakłada, że zwolnienia się nie stosuje, jeśli przychód z dywidend z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub innej czynności prawnej, której celem było uzyskanie zwolnienia podatkowego, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów. Przepis w szczególności dotyczy sytuacji, gdy w drodze do czynności, przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód wypłacany w formie dywidendy z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przepis ma za zadanie pozbawiać przywilejów podatników, których jedynym celem jest osiągniecie korzystnego efektu ekonomicznego w wymiarze podatkowym. W przypadku zidentyfikowania takich transakcji podmiot wypłacający dywidendę (spółka zależna) i podmiot ją otrzymujący (spółka dominująca) nie będą uprawnione do skorzystania ze zwolnienia dywidendy z opodatkowania CIT. Będzie tak nawet wówczas, gdy wymogi co do wysokości posiadanego udziału i czasu posiadania go zostaną spełnione (art. 22c ust. 1 pkt 1 i2 nowelizowanej ustawy o CIT).

Przykład

Gdy spółka A (zależna) wypłaci dywidendę w wysokości 20 000 zł spółce B (dominująca) i uprzednio nie będzie w stanie wykazać dostatecznego uzasadnienia ekonomicznego transakcji wcześniejszego przeniesienia udziałów, to zwolnienie z opodatkowania CIT nie zostanie zastosowane. W konsekwencji spółka A będzie zobowiązana odprowadzić jako płatnik należną kwotę podatku. Stawka CIT wynosi 19 proc. W związku z tym od dywidendy 20 000 zł spółka A będzie musiała zapłacić 3800 zł Skarbowi Państwa.

Warto podkreślić, że zwolnienie podatkowe może być zastosowane zarówno wobec zagranicznych spółek dominujących posiadających udziały w spółkach zależnych w Polsce, jak i wobec dominujących spółek polskich posiadających spółki zależne również w Polsce. Oznacza to, że gdy obie te spółki, dominująca oraz zależna, znajdują się w Polsce, może być zastosowane zwolnienie podatkowe. Nowa dyrektywa i nowelizacja ustawy o CIT, mające na celu przeciwdziałanie procederowi unikania podatków, będą więc miały wpływ zarówno na polskich, jak i zagranicznych przedsiębiorców.

Muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne

W polskich przepisach podatkowych istnieją już podobne elementy klauzuli obejścia prawa. Zostały one zawarte w regulacjach dotyczących połączeń i podziałów spółek, które nie są przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym lub jednym z ważniejszych celów takiej czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania (art. 10 ust. 4 ustawy o CIT). Przepis ten jest kontrowersyjny, ponieważ skutki podatkowe nie powinny zależeć od uznaniowej oceny znaczenia czynników fiskalnych lub innych w celu przeprowadzenia połączenia.

Kolejną sporną kwestią jest penalizowanie fiskalne połączeń przeprowadzonych przede wszystkim dla osiągnięcia przyszłego celu optymalizacji podatkowej. Bezsporne jest jednak, że dokumentacja transakcji dotycząca przeprowadzenia połączenia powinna być uzupełniona i obejmować również uzasadnienie innych niż podatkowe przyczyn połączeń. Jeżeli nie zostaną one uzasadnione, to organ podatkowy ma możliwość sprawdzenia, czy taka czynność nie została przeprowadzona tylko i wyłącznie w celu uchylenia się od płacenia podatków.

W przypadku podziału spółek analiza przez właściwy organ podatkowy jest ułatwiona, ponieważ obowiązkiem zarządów spółek uczestniczących w podziale jest złożenie pisemnych sprawozdań uzasadniających podział spółki i podstawę ekonomiczną (art. 536 § 1 kodeksu spółek handlowych).

Surowe kryteria

Nowelizacja ustawy o CIT z 9 października br. wprowadza bardziej surowe kryteria. Zakłada bowiem, że zwolnienia z podatku dochodowego od dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych nie stosuje się, jeżeli podstawowym celem lub jednym z podstawowych celów zawarcia umowy lub dokonania czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego. Zawarcie umowy lub przeprowadzenie czynności prawnej nie powinno bowiem skutkować wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów. Dotyczy to również dochodów, które wynikają np. z wypłaty dywidend, jak również z innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, które nie mają rzeczywistego charakteru i mogą mieć wątpliwe przyczyny ekonomicznie.

Dla celów ustawy uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest przeprowadzana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy w drodze czynności, o których mowa, przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

Konieczne jest oświadczenie

Zgodnie z nowelizacją ustawy o CIT, jeśli należności są wypłacane na rzecz spółki lub jej zagranicznego zakładu, to zarówno osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które wypłacają te należności, mają prawo do zwolnienia podatkowego. Uzyskanie takiego zwolnienia jest możliwe pod warunkiem przedstawienia pisemnego oświadczenia, że w stosunku do wypłacanych należności, np. dywidend, zostały spełnione kryteria, które już obowiązują w ustawie o CIT. Złożenie takiego oświadczenia odbywa się na dotychczasowych zasadach ogólnych podczas kontroli skarbowej.

Oświadczenie takie powinno również zawierać zapis, że wypłacanie należności nie skutkuje wyłącznie uniknięciem podwójnego opodatkowania tych dochodów oraz że czynności wykonywane przez spółkę mają rzeczywisty charakter (art. 22c ust. 1 pkt 1 nowelizowanej ustawy o CIT).

Dyrektywy UE wymagają implementacji do polskiego ustawodawstwa

Dyrektywy unijne nie obowiązują w polskim porządku prawnym bezpośrednio. Aby nowe regulacje miały przełożenie na sytuację polskich podatników, wymagane jest wdrożenie odpowiednich zmian w ustawach (w tym przypadku: w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych). Dyrektywa 2015/121/UE wykorzystuje stosowaną już wcześniej metodę regulacji de minimis rule, która oznacza zastosowanie wspólnej minimalnej klauzuli określającej spójny cel, jaki musi być osiągnięty przez kraje członkowskie. Polski ustawodawca rozszerzył ten zakres, co w konsekwencji wiąże się z jeszcze bardziej rygorystycznym reżimem podatkowym.

CIT

27 stycznia br. została przyjęta unijna dyrektywa 2015/121/UE zmieniająca dotychczasową dyrektywę 2011/96/UE w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie do opodatkowania wypłat dywidend z różnych państw członkowskich. W ślad za nowym prawem unijnym 9 października Sejm przyjął nowelizację ustawy o CIT, która została podpisana przez prezydenta 27 października. Nowe przepisy zmieniające dotychczasową dyrektywę oznaczają, że Unia Europejska konsekwentnie i stanowczo realizuje politykę walki z procederem unikania płacenia podatków. W związku z nową klauzulą bezpodstawne uzyskiwanie korzyści płynących z poszczególnych dyrektyw unijnych będzie jeszcze trudniejsze. Natomiast organy podatkowe zyskają nowe narzędzie do skuteczniejszego eliminowania takiego procederu. Nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów