Przyszłe zobowiązania trzeba wykazać w bilansie

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów tworzone na naprawy gwarancyjne wykazywane są w bilansie jako rezerwy na zobowiązania.

Publikacja: 18.10.2017 06:00

Przyszłe zobowiązania trzeba wykazać w bilansie

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

- Kiedy firma jest zobowiązana tworzyć rezerwy na naprawy gwarancyjne? W jaki sposób je ewidencjonować, gdy spółka korzysta z zespołów kont „4" i „5"? – pyta czytelniczka.

W celu spełnienia ustawowego obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, spółka ma obowiązek ujęcia rezerw w sprawozdaniu finansowym.

Przez rezerwy rozumie się zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne, natomiast zgodnie z art. 35d ustawy o rachunkowości (dalej: uor) tworzy się je na:

1. pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych, w tym na udzielone gwarancje, poręczenia, operacje kredytowe, skutki postępowania sądowego;

2. przyszłe zobowiązania związane z restrukturyzacją.

Pomocny KSR

Należy podkreślić, że uor nie opisuje szerzej tego zagadnienia, a jednostki, które sporządzają sprawozdanie finansowe zgodnie z jej przepisami, w sprawach nieuregulowanych w ustawie mogą również stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. Dlatego przy tworzeniu rezerw należy brać pod uwagę zapisy Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe". We wspomnianym dokumencie wskazane są dwa warunki, które muszą być obligatoryjnie spełnione, aby spółka mogła utworzyć rezerwy na naprawy gwarancyjne:

- musi wystąpić zdarzenie obligujące jednostkę do wykonania w przyszłości świadczeń;

- możliwe i zasadne jest wiarygodne oszacowanie kosztów, których poniesienie jest niezbędne dla wywiązania się przez jednostkę z jej obowiązków.

Przez zdarzenie obligujące należy rozumieć takie zdarzenie, które tworzy prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek wykonania świadczenia, który uniemożliwia podmiotowi niewykonanie tego obowiązku. Ma to miejsce wyłącznie wtedy, gdy:

a) wypełnienie obowiązku może być wyegzekwowane na drodze prawnej lub

b) zdarzenie (którym może być działanie jednostki) stwarza uzasadnione oczekiwanie stron trzecich, że jednostka wywiąże się z tego obowiązku – w przypadku zwyczajowo oczekiwanego obowiązku.

W przypadku spółek udzielających gwarancji na sprzedawane produkty, istnieje ryzyko, że wystąpią przyszłe zobowiązania wynikające z potrzeby naprawy gwarancyjnej lub wymiany. W związku z powyższym firmy prowadzące tego rodzaju działalność są zobowiązane do kalkulacji rezerw oraz prezentacji ich w sprawozdaniu finansowym w wiarygodnie oszacowanej wielkości. Szacunek ten powinien uwzględniać wartość sprzedaży towarów oraz koszty poniesione przez spółkę za lata poprzednie.

Uwaga! Jednostka może zapisać w swojej polityce rachunkowości, że nie będzie dokonywać biernych rozliczeń międzyokresowych na pokrycie kosztów napraw gwarancyjnych. Jednak, tak jak każde uproszczenie, można je stosować jeśli nie wywiera ona istotnie ujemnego wpływu na jasne i rzetelne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego firmy (art. 4 ust. 4 uor).

Ewidencja i prezentacja

Zgodnie z art. 39 ust. 2 pkt 2 uor jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, wynikających w szczególności m.in. z przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Innymi słowy, wartość rezerw na naprawy gwarancyjne ewidencjonuje się na koncie „Bierne rozliczenia międzyokresowe" po stronie Ma. Drugostronnie rezerwa jest kosztem sprzedaży – konto „Koszty sprzedaży" (w przypadku jednostek korzystających z kont zespołów „4" i „5").

Uwaga! Tworzone rezerwy nie mogą zostać potraktowane jako koszty uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 27 ustawy o CIT), dlatego zaleca się ewidencję operacji na koncie analitycznym służącym ewidencji kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (nkup). Dopiero wartość kosztów faktycznie poniesionych na naprawy może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. W chwili poniesienia kosztów naprawy należy dokonać odpisu biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Natomiast jeśli okres, na który udzielono gwarancji, upłynął, to nieodpisane bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów zmniejszają koszty sprzedaży okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania z tytułu napraw gwarancyjnych nie powstały.

Na dzień bilansowy rezerwy należy wykazać w bilansie w pozycji pasywów B.I.3. „Pozostałe rezerwy" w podziale na długoterminowe (wymagalne powyżej 12 miesięcy) i krótkoterminowe (wymagalne do 12 miesięcy).

Przykład

Na dzień bilansowy producent tokarek oszacował wartość rezerw na naprawy gwarancyjne w wartości 250 000 zł. W okresie objętym gwarancją otrzymał od kontrahenta dokonującego napraw gwarancyjnych fakturę o wartości brutto 36 900 zł (w tym VAT 6900 zł).

Ewidencja księgowa:

1. Ewidencja rezerw na dzień bilansowy

Wn „Koszty sprzedaży – nkup" 250 000 zł

Ma „Bierne rozliczenia międzyokresowe" 250 000 zł

2. Otrzymanie faktury za naprawy gwarancyjne (w kolejnym okresie)

a) wartość brutto

Wn „Rozliczenie zakupu" 36 900 zł

Ma „Rozrachunki z dostawcami" 36 900 zł

b) wartość VAT

Wn „VAT naliczony" 6900 zł

Ma „Rozliczenie zakupu" 6900 zł

c) wartość netto faktury

Wn „Usługi obce – naprawy gwarancyjne" 30 000 zł

Ma „Rozliczenie zakupu" 30 000 zł

i równolegle:

d) Wn „Koszty sprzedaży" 30 000 zł Ma „Rozliczenie kosztów" 30 000 zł

3. Rozliczenie rezerwy

Wn „Bierne rozliczenia międzyokresowe" 30 000 zł

Ma „Koszty sprzedaży – nkup" 30 000 zł

Autorka jest starszym konsultantem, UHY ECA Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

- Kiedy firma jest zobowiązana tworzyć rezerwy na naprawy gwarancyjne? W jaki sposób je ewidencjonować, gdy spółka korzysta z zespołów kont „4" i „5"? – pyta czytelniczka.

W celu spełnienia ustawowego obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, spółka ma obowiązek ujęcia rezerw w sprawozdaniu finansowym.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS