CIT: polityka rachunkowości nie wyznacza sposobu ujęcia kosztu podatkowego

Jeżeli wydatki ma remonty roczne z uwagi na swój charakter nie mogą zostać powiązane z okresem przekraczającym rok podatkowy, a ponadto nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku, to mogą zostać potrącone jednorazowo w dacie ich poniesienia.

Publikacja: 20.09.2017 05:00

CIT: polityka rachunkowości nie wyznacza sposobu ujęcia kosztu podatkowego

Foto: 123RF

Spółka prowadzi działalność produkcyjną z wykorzystywaniem urządzeń i linii produkcyjnych. W celu zachowania odpowiednio wysokiej wydajności i niezawodności urządzeń spółka prowadzi ich remonty oraz konserwacje. Akcje remontowo-konserwacyjne mają dwojaki charakter: są to tzw. remonty doraźne oraz główne – roczne. Te ostatnie obejmują zaplanowane akcje konserwacyjne i remontowe urządzeń o znacznym stopniu komplikacji i nakładów organizacyjnych. Prowadzone są cyklicznie, a w ich trakcie zarządzany jest postój całego zakładu produkcyjnego.

Części zamienne, a także wyposażenie i materiały eksploatacyjne wykorzystane w remoncie rocznym wykazywane są dla celów bilansowych jako aktywa rzeczowe oznaczane w ewidencji księgowej jako „remont roczny". Ich wartość podlega amortyzacji bilansowej od momentu ich użycia przez okres ich przewidywanej ekonomicznej użyteczności, tj. 36 miesięcy. Pomimo przyjętego dla celów bilansowych okresu ekonomicznej użyteczności składników wykorzystanych w remoncie rocznym, spółka nie ma obiektywnej możliwości precyzyjnego ustalenia, czy służyć będą przez okres jednego roku podatkowego.

We wniosku o interpretację spółka zapytała, w którym momencie, dla celów podatkowych, wydatki na zakup części zamiennych i składników zużywanych w remoncie rocznym powinny być uwzględniane w kosztach.

Fiskus odpowiedział, że ustawodawca uzależnia moment, w którym wydatek staje się kosztem uzyskania przychodów, od momentu ujęcia go w księgach zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości. Koszt zakupu przez spółkę części zamiennych do maszyn jest kosztem innym niż bezpośrednio związany z przychodami. W konsekwencji, skoro wydatki na zakup części zamiennych rozliczane są do celów rachunkowych w czasie, to powinny one w ten sam sposób być kwalifikowane do kosztów dla celów podatkowych.

Tego stanowiska nie zaakceptował najpierw Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, a ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny.

Jak zauważył NSA, wprawdzie podatnicy mają obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a prowadzone na podstawie ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe są zarazem księgami podatkowymi. Jednak według jednolitych i utrwalonych poglądów orzecznictwa, o uznaniu danego przysporzenia czy wydatku (zobowiązania do jego poniesienia) za przychód, dochód czy koszt podatkowy decydują wyłącznie przepisy prawa podatkowego.

Jak tłumaczył NSA, przepisy o rachunkowości mają zatem znaczenie dla powstania czy wysokości zobowiązania podatkowego tylko w takim zakresie, jaki wynika jednoznacznie z przepisów ustaw podatkowych. W ustawach podatkowych musi istnieć bezpośrednie odwołanie do konkretnych przepisów ustawy o rachunkowości, przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie lub MSR czy MSSF, aby mogły one zostać uznane za kreujące prawa i obowiązki podatkowe. Sąd podkreślił, że odesłania te muszą mieć charakter dosłowny i jednoznaczny, a nie jedynie dorozumiany.

W spornej sprawie wydatki na remonty środków trwałych nie są bezpośrednio związane z konkretnymi przychodami spółki, a jedynie z zabezpieczeniem i zachowaniem jej źródeł przychodu, czyli stanowią koszt pośredni. Moment jego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należy zatem ustalać stosownie do art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT.

W ocenie NSA sporne wydatki – jeśli w rzeczywistości z uwagi na swój charakter nie będą mogły zostać powiązane z okresem przekraczającym rok podatkowy, a ponadto na podstawie przepisów podatkowych nie będzie możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego – mogą zostać potrącone jednorazowo w dacie ich poniesienia, czyli w dniu w którym ujęto koszt na podstawie otrzymanej faktury w księgach rachunkowych jako zobowiązanie wobec kontrahenta.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 czerwca 2017 r. (II FSK 1556/15).

Komentarz eksperta

Lidia Strzelecka, doradca podatkowy, senior manager, Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.

Pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi od wielu lat toczą się spory w zakresie momentu zaliczenia w koszty podatkowe kosztów pośrednich (tj. kosztów niezwiązanych bezpośrednio z osiągniętymi przychodami), które dla celów bilansowych rozliczane są w czasie.

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach prezentują stanowisko, zgodnie z którym z brzmienia art. 15 ust 4e ustawy o CIT jednoznacznie wynika, iż wydatek staje się kosztem podatkowym w momencie jego ujęcia jako kosztu na kontach wynikowych. W praktyce oznacza to, że przyjęta przez podatnika polityka rachunkowości decydować będzie o sposobie ujęcia wydatków dla celów podatkowych.

W komentowanym wyroku sąd nie zgodził się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez organ podatkowy. W ocenie sądu przepisy ustawy o rachunkowości mogą mieć znaczenie dla powstania wysokości zobowiązania podatkowego tylko w takim zakresie, jaki jednoznacznie wynika z przepisów ustaw podatkowych. Tymczasem, art. 15 ust 4e ustawy o CIT odwołuje się do momentu wykonania czynności technicznej wprowadzenia dokumentu do ksiąg, a nie do zasad ustalania poniesienia kosztu na podstawie przepisów prawa bilansowego. W związku z tym brak jest podstaw do uznania za moment poniesienia kosztu uzyskania przychodu momentu jego ujęcia jako kosztu na kontach wynikowych. Komentowany wyrok wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą w niniejszym zakresie.

Wkrótce zakończą się spory z organami podatkowymi w tej kwestii. Zgodnie z projektem zmian w ustawie o CIT, których wejście w życie planowane jest na 1 stycznia 2018 r., nastąpi powiązanie momentu zaliczenia wydatku w koszty podatkowe z momentem jego ujęcia na kontach wynikowych. Tym samym, już teraz warto jest dokonać weryfikacji przyjętej polityki rachunkowości pod kątem jej wpływu na wysokość zobowiązań podatkowych w kolejnych latach. ?

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego