Kiedy rozpoznać koszty prowizji w wyniku podatkowym

Prowizja od kredytu oraz wynagrodzenie prowizyjne dla agentów powinny zostać uznane za inne niż bezpośrednio związane z przychodami. Moment zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest uzależniony od uznania ich za koszt w ujęciu bilansowym.

Publikacja: 18.09.2017 05:00

Kiedy rozpoznać koszty prowizji w wyniku podatkowym

Foto: Fotolia.com

Tak wynika z interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2017 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0114-KDIP2-3.4010.113.2017. 1.KK).

Wnioskodawcą jest spółka prowadząca działalność leasingową. W związku z tą działalnością wnioskodawca ponosi określone koszty, m.in. prowizje od kredytów na potrzeby sfinansowania oddawanych w leasing przedmiotów oraz wynagrodzenia prowizyjne dla pośredników (agentów), którzy wykonują czynności polegające na doprowadzeniu do zawarcia umów leasingowych między spółką a klientem.

Prowizje banku mają być pobierane od kwoty kredytu wypłaconego, po dacie przekazania środka trwałego do użytkowania. Wynagrodzenie należne agentom kalkulowane jest jako procent wartości netto przedmiotu leasingu i płacone na podstawie faktury po zawarciu umowy leasingu i wydaniu jej przedmiotu. Dla celów księgowych wnioskodawca zamierza rozliczać koszty tych wydatków w czasie, tj. przez okres rzeczywistego trwania umowy, zgodnie z tzw. efektywną stopą procentową.

Wnioskodawca uznał, że ww. wydatki będą stanowić dla niego koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami (tzw. koszty pośrednie) zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT. i w związku z tym, będą one potrącalne dla celów podatkowych jednorazowo w dacie ich poniesienia. Ponadto argumentował, że bez znaczenia dla ujęcia podatkowego ponoszonych kosztów prowizyjnych powinno pozostawać to, że dla potrzeb księgowych koszty te są rozliczane w czasie. W tym zakresie, z perspektywy rozliczeń podatku dochodowego kluczowe powinno być pierwotne ujęcie poniesionego kosztu w księgach spółki (wprowadzenie do systemu rachunkowo-księgowego), a nie ujęcie tego kosztu w sposób wpływający ostatecznie na jej wynik finansowy. Zdaniem wnioskodawcy, przedmiotowe koszty powinny więc być rozpoznane jednorazowo, a dzień na jaki ujmie on prowizje w księgach będzie dniem poniesienia kosztu.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze spółką w zakresie możliwości uznania przedmiotowych wydatków za tzw. koszty pośrednie i zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 4d zd. pierwsze ustawy o CIT. Organ uznał jednak za nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy dotyczące momentu rozpoznania kosztów prowizyjnych dla celów podatkowych. Zdaniem organu, z treści art. 15 ust. 4e ustawy o CIT wynika podstawowa zasada, że to ujęcie bilansowe warunkuje ujęcie podatkowe i to właśnie sposób ujęcia kosztów w rachunku bilansowym determinuje moment ich rozpoznawania w rachunku podatkowym. Wnioskodawca musi zatem postępować przy ujmowaniu tych kosztów dla potrzeb podatkowych tożsamo jak czyni to w ujęciu rachunkowym.

Komentarz eksperta

Jakub Walczak, starszy konsultant w Zespole Business Tax Advisory w Dziale Doradztwa Podatkowego EY

Przyczyną odmiennej interpretacji wnioskodawcy i organu podatkowego w opisywanym przypadku zdaje się być mało precyzyjna definicja dnia poniesienia kosztu, sformułowana w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT. Choć obowiązuje ona od 2007 r., to nieprzerwanie do dziś jest przedmiotem sporów interpretacyjnych wśród praktyków prawa podatkowego, organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Na postawie przytoczonej definicji duża część organów podatkowych uznaje, że dniem poniesienia kosztu podatkowego jest dzień, na który ujęto go jako koszt w księgach rachunkowych podatnika. Stosowana jest przy tym argumentacja zbieżna z tą, której w omawianym przypadku spółki leasingowej użył Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Przede wszystkim organy zauważają, że gdyby intencją ustawodawcy było dążenie do ujmowania kosztów pośrednich dla celów podatkowych w momencie ich fizycznego księgowania, to przepis wyraźnie wskazywałby, że za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, „w którym" ujęto koszt dla celów rachunkowych, a nie – jak stanowi ustawa – dzień, „na który" ujęto koszt. Skoro zaś ustawodawca użył sformułowania zaczerpniętego – zdaniem organów – z ustawy o rachunkowości, to oznacza to, że wiąże z tym określone konsekwencje w zakresie podatkowym i sformułowanie to należy interpretować zgodnie z tą ustawą. W tym kontekście natomiast użycie zwrotu „na dzień" ma – zdaniem organów – na celu wskazanie określonej daty (okresu sprawozdawczego), do której przyporządkowano określony koszt. Brak podstaw do innego rozumienia zwrotu „na dzień" dla celów podatkowych skutkuje natomiast – zdaniem organów – tym, że to właśnie sposób ujęcia kosztów w rachunku bilansowym determinuje moment ich rozpoznawania w rachunku podatkowym.

Z drugiej strony, w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd o braku bezpośredniego powiązania pomiędzy ujęciem kosztu dla celów bilansowych a jego ujęciem dla celów rozliczeń podatkowych. Choć trudno mówić o jednolitej linii orzeczniczej, to jednak w przeważającej liczbie wydawanych w ostatnim czasie orzeczeń, sądy wskazują, że ustawodawca w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT nie miał intencji do uregulowania kwestii momentu zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodu poprzez odniesienie do zasad stosowanych w tym zakresie w rachunkowości, a przez to faktyczna data dokonania zapisu w księgach rachunkowych nie może zmieniać kwalifikacji danego wydatku i wpływać na moment zaliczenia go jako kosztu podatkowego. Nie jest ona bowiem datą ujęcia kosztu, a jedynie datą technicznego wprowadzenia informacji do systemu. (np. wyrok WSA w Warszawie z a 31 sierpnia 2016 r., III SA/Wa 1802/16; wyrok NSA z 21 kwietnia 2016 r., II FSK 806/14; wyrok NSA z 24 stycznia 2017 r., II FSK 3848/14).

W omawianym przypadku wnioskodawca oparł zaprezentowane stanowisko właśnie na tezach zaczerpniętych z omówionej powyżej praktyki sądów administracyjnych. Choć przytoczone przez niego argumenty zdają się być racjonalne, to nie zostały one uwzględnione przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej.

Na zakończenie należy wskazać, że zgodnie z opublikowanym 12 lipca 2017 r. projektem zmian w ustawie o CIT planowana jest nowelizacja art. 15 ust 4e zmierzająca do jednoznacznego ujednolicenia daty ujmowania danego kosztu zarówno dla celów podatkowych, jak i rachunkowych. Nowy przepis przewiduje powiązanie momentu uwzględnienia danego kosztu w kosztach uzyskania przychodów z datą, w której dany koszt obciąża wynik finansowy jednostki na podstawie stosowanych przez nią zasad rachunkowości. Zmiana ta została uzasadniona potrzebą eliminacji dotychczasowych rozbieżności w praktyce stosowania przepisów przez organy podatkowe i sądy administracyjne, jak również troską o podatników, którzy przez zrównanie obu momentów mają uzyskać – w założeniu ustawodawcy – „istotne ułatwienie" przy rozliczeniach podatkowych. Nowe brzmienie omawianego przepisu ma obowiązywać od początku 2018 r.

Tak wynika z interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2017 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0114-KDIP2-3.4010.113.2017. 1.KK).

Wnioskodawcą jest spółka prowadząca działalność leasingową. W związku z tą działalnością wnioskodawca ponosi określone koszty, m.in. prowizje od kredytów na potrzeby sfinansowania oddawanych w leasing przedmiotów oraz wynagrodzenia prowizyjne dla pośredników (agentów), którzy wykonują czynności polegające na doprowadzeniu do zawarcia umów leasingowych między spółką a klientem.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona