CIT: Kiedy nabycie akcji nie jest opodatkowane

Zwolnienie z art. 12 ust. 4d ustawy o CIT można stosować do więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów. Nie ogranicza się ono tylko do nabycia udziałów od jednego wspólnika w kilku etapach.

Publikacja: 07.09.2016 03:00

CIT: Kiedy nabycie akcji nie jest opodatkowane

Foto: www.sxc.hu

Spółka kapitałowa planuje podwyższenie kapitału zakładowego poprzez utworzenie nowych udziałów, które zostaną objęte przez osobę fizyczną. Nowy udziałowiec posiada akcje w kapitale zakładowym spółki akcyjnej z siedzibą w Polsce. Spółka podkreśliła, że z posiadanymi przez niego akcjami związana jest bezwzględna większość głosów. W zamian za udziały wnioskodawca nabędzie akcje, z którymi będzie związana bezwzględna większość głosów w spółce akcyjnej.

Firma zapytała m.in. czy nabycie przez nią akcji, z którymi związana będzie bezwzględna większość głosów w spółce akcyjnej, będzie skutkować po jej stronie powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT. Sama uważała, że nie powstanie u niej przychód z uwagi na art. 12 ust. 4d ustawy o CIT. Ponadto, jej zdaniem, powstaniem przychodu nie będzie też skutkować sytuacja, gdy na skutek przeniesienia akcji przez akcjonariusza i akcjonariuszy, jednorazowo lub w więcej niż jednej transakcji, przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy liczonych począwszy od miesiąca, w którym nastąpi pierwsza transakcja, spółka uzyska bezwzględną większość głosów.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Zauważył, że nabycie przez wnioskodawcę udziałów spółki akcyjnej od jej wspólników odbędzie się na skutek kilku transakcji, z każdym ze wspólników oddzielnie. Artykuł 12 ust. 4d i 11 ustawy o CIT posługują się pojęciem „wspólnik" w liczbie pojedynczej. Prowadzi to do wniosku, że w transakcji, o której mowa w tej regulacji, może brać udział tylko jeden wspólnik. Jeżeli transakcja jest przeprowadzona z wieloma wspólnikami, to należy rozpatrywać ją jako wiele odrębnych transakcji. Nie zmienia tego art. 12 ust. 12 ustawy o CIT, zgodnie z którym ust. 4d stosuje się również w przypadku przeprowadzenia więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów (akcji) przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy liczonych począwszy od miesiąca, w którym nastąpiło pierwsze ich nabycie, jeżeli w wyniku tych transakcji są spełnione warunki określone w tym przepisie. Może on dotyczyć nabycia udziałów od jednego wspólnika w kilku transakcjach, a nie ich nabycia od kilku wspólników w zawieranych z nimi transakcjach. Dlatego, zdaniem fiskusa, wyłącznie w przypadku, gdy udziały w kapitale zakładowym wnioskodawcy zostaną objęte przez jednego akcjonariusza, a z akcjami wniesionymi przez niego związana będzie bezwzględna większość głosów, nie będzie to skutkować powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Rację spółce przyznał dopiero WSA w Gdańsku. Przypomniał, że art. 12 ust. 4d ustawy o CIT został dodany z dniem przystąpienia Polski do UE. Celem normy zwalniającej z opodatkowania dochód powstający z operacji wymiany udziałów (akcji) była konieczność dostosowania przepisów do dyrektywy. WSA przyznał, że dyrektywy 2009/133/WE nie można stosować wprost do opisanego zdarzenia, bo stosuje się ją w odniesieniu do wymiany udziałów, w które zaangażowane są spółki z co najmniej dwóch państw członkowskich. W spornej sprawie obie spółki mają siedzibę w Polsce. Jednak to, że przepis dotyczący zasad opodatkowania wymiany udziałów w CIT został wprowadzony w ramach implementacji dyrektywy oraz innych przepisów unijnych, i co do zasady miał dotyczyć transakcji z udziałem innego podmiotu z kraju członkowskiego, nie może dyskryminować stron analogicznych transakcji mających siedzibę w kraju. Dlatego zasady określone w przepisach dyrektyw, powinny mieć zastosowanie do transakcji krajowych.

Sąd podkreślił, że transakcja, do której odnosi się dyrektywa, nie może być dzielona na poszczególne czynności przeniesienia przez poszczególnych udziałowców/akcjonariuszy posiadanych udziałów/akcji na spółkę kapitałową. Powinna być oceniana jako całościowa transakcja zawiązania spółki lub podwyższenia jej kapitału zakładowego. To wynik tej właśnie transakcji dotyczący uzyskania większości praw głosu przez spółkę nabywającą akcje przesądza o zastosowaniu zwolnienia podatkowego w odniesieniu do udziałowców/akcjonariuszy w związku z objęciem przez nich udziałów/akcji spółki.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 26 lipca 2016 r. (I SA/Gd 621/16).

Komentarz eksperta

Piotr Bulejak, doradca podatkowy w kancelarii KNDP

Sprawa dotyczy sytuacji, gdy wspólnicy mniejszościowi wnoszą do spółki kapitałowej posiadane pakiety udziałów (akcji), które łącznie dają spółce nabywającej bezwzględną większość praw głosu w spółce nabywanej. Do końca 2014 r. brzmienie przepisów nie dawało jednoznacznej odpowiedzi, czy taka transakcja jest tzw. wymianą udziałów w rozumieniu przepisów podatkowych. To istotne, ponieważ uznanie aportu wspólników za wymianę udziałów odracza moment opodatkowania do momentu zbycia objętych udziałów.

Przepisy obowiązujące do końca 2014 r. były przedmiotem licznych sporów. Ostatecznie sądy stanęły po stronie podatników. Doszło również do doprecyzowania przepisów poprzez dodanie – od 1 stycznia 2015 r. – art. 24 ust. 8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 12 ustawy o CIT. Z ich brzmienia wynika, że wymianą udziałów jest również transakcja kilku mniejszościowych aportów, jeżeli przed upływem sześciu miesięcy od pierwszego aportu spółka nabywająca uzyska większościowy pakiet głosów w spółce, której udziały (akcje) są wnoszone aportem.

Zarówno ich treść, jak i uzasadnienie nowelizacji wskazywały, że sytuację taką, jak będąca przedmiotem komentowanego orzeczenia, należy uznać za wymianę udziałów. Początkowo minister finansów zgadzał się z tym stanowiskiem. Później sytuacja się zmieniła. Nieoczekiwanie, po kilku miesiącach obowiązywania art. 24 ust. 8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 12 ustawy o CIT pojawiły się odmienne interpretacje, a poprzednie były zmieniane z urzędu.

WSA w Gdańsku stwierdził, że zmiana stanowiska organów w zakresie wymiany udziałów była bezpodstawna. Całkowicie pomija ona kontekst zastosowanych przez ustawodawcę sformułowań oraz celu przepisu. To kolejne orzeczenie z którego wynika, że nowe przepisy należy interpretować na korzyść podatników. W tej sprawie wypowiedział się m.in. WSA w Gliwicach w wyroku z 29 czerwca 2016 r. (I SA/Gl 554/16) oraz WSA w Gdańsku w wyroku z 12 stycznia 2016 r. (I SA/Gd 1795/15).

Spółka kapitałowa planuje podwyższenie kapitału zakładowego poprzez utworzenie nowych udziałów, które zostaną objęte przez osobę fizyczną. Nowy udziałowiec posiada akcje w kapitale zakładowym spółki akcyjnej z siedzibą w Polsce. Spółka podkreśliła, że z posiadanymi przez niego akcjami związana jest bezwzględna większość głosów. W zamian za udziały wnioskodawca nabędzie akcje, z którymi będzie związana bezwzględna większość głosów w spółce akcyjnej.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe