Tak uznał minister finansów w interpretacji ogólnej z 23 czerwca 2016 r. (DD3.8201.1.2016.MCA).
Interpretację ogólną wydano w związku z rozbieżnościami interpretacyjnymi związanymi z wykładnią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od 4 października 2014 r. (z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2014 r.). Przepis ten zwalnia z opodatkowania odszkodowania i zadośćuczynienia, które są kalkulowane i przyznawane na podstawie odrębnych przepisów, a także na podstawie obowiązujących u pracodawcy aktów prawa pracy, z wyjątkami wprost wskazanymi w ustawie (jednym z nich jest odprawa pieniężna). Nowelizacja z 2014 r. polegała na rozszerzeniu zakresu zwolnienia właśnie o odszkodowania/zadośćuczynienia przyznane na podstawie aktów prawa pracy (układów zbiorowych, regulaminów, statutów itp.). Na tym tle pojawiły się wątpliwości, czy zwolnienie ma zastosowanie w przypadku otrzymania odszkodowania przez pracownika z tytułu przystąpienia do programu dobrowolnych odejść.
Wydając interpretację ogólną, minister finansów przeanalizował rozumienie pojęć „odszkodowanie" i „zadośćuczynienie" w rozumieniu analizowanego przepisu, wskazując, że dla skorzystania ze zwolnienia świadczenia te powinny mieć charakter odszkodowawczy, to znaczy ich celem powinno być zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.
Na tym tle minister finansów wskazał, że odszkodowania wypłacane w ramach programu dobrowolnych odejść nie pełnią takiej funkcji, natomiast źródłem ich uzyskania jest de facto porozumienie stron stosunku pracy, a nie niedozwolone działanie pracodawcy. Wskazał w tym zakresie na potwierdzające to stanowisko orzecznictwo sądowe, a także orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie możliwości uznania poszczególnych wewnętrznych aktów obowiązujących u pracodawcy za akty prawa pracy (w tym zakresie ocenę należy przeprowadzać z uwzględnieniem konkretnych okoliczności każdej rozpatrywanej sprawy).
Komentarz eksperta
Aleksandra Bembnista, ekspert w Zespole ds. Podatków Pracowniczych działu Prawnopodatkowego PwC