Amortyzacja dopiero po ujawnieniu środka trwałego

- Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych. Podczas inwentaryzacji 19 czerwca 2017 r. został ujawniony środek trwały (betoniarka). Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykazało, że środek ten został przez przedsiębiorcę zakupiony 12 grudnia 2016 r. na podstawie faktury z 12 grudnia 2016 r. (kwota netto 6 000 zł, VAT: 1 380 zł). Wydatek na nabycie środka trwałego w żaden sposób nie obciążył kosztów podatkowych w okresie od grudnia 2016 r. do czerwca 2017 r. Betoniarka nie została ujęta w ewidencji środków trwałych pomimo, że była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast VAT wynikający z otrzymanej faktury zakupu betoniarki został odliczony w deklaracji VAT-7 za grudzień 2016 r. Czy opisaną sytuację można potraktować jako ujawnienie środka trwałego? Jak ustalić jego wartość początkową oraz od kiedy można dokonywać odpisów amortyzacyjnych? Czy można wstecznie wprowadzić środek trwały do ewidencji środków trwałych z dniem nabycia, tj. 12 grudnia 2016 r. i dokonać odpisów amortyzacyjnych począwszy od stycznia 2017 r.? – pyta czytelnik.

Stosownie do art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, co do zasady amortyzacji podlegają środki trwałe. Są to stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,

3) inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (zob. art. 22f ust. 1 ustawy o PIT).

Wpisanie środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych do ewidencji powinno nastąpić najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego, o którym mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (art. 22n ust. 4 ustawy o PIT).

Od kiedy

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu) do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Moment rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych od ujawnionych środków trwałych nieobjętych dotychczas ewidencją określa ustawodawca w art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od ujawnionych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nieobjętych dotychczas ewidencją, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki lub wartości zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Skoro zatem środek trwały – betoniarka (nieobjęty dotychczas ewidencją środków trwałych) został ujawniony 19 czerwca 2017 r., to odpisów amortyzacyjnych przedsiębiorca będzie mógł dokonywać począwszy od lipca 2017 r., przy założeniu, że betoniarka została wprowadzona do ewidencji środków trwałych jeszcze w czerwcu 2017 r.

Trzeba ustalić wartość początkową

Fakt ujawnienia składników majątku trwałego w ewidencji nie zmienia zasad ustalenia ich wartości początkowej. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że ujawniony środek trwały (betoniarka) został nabyty w drodze kupna, a zatem za jego wartość początkową, stosownie do art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, uważa się cenę jego nabycia >patrz ramka.

Jak wynika z pytania, cena netto za betoniarkę wyniosła 6 000 zł, a VAT został w całości odliczony. Zakładając zatem, że przedsiębiorca nie poniósł żadnych wydatków związanych z instalacją (uruchomieniem) betoniarki, jej wartość początkowa wyniesie 6 000 zł.

Według stawki 20 proc.

Betoniarki objęte są grupowaniem 581 KŚT i właściwą jest dla nich 20-proc. roczna stawka amortyzacyjna.

Przyjmując, że betoniarka będzie amortyzowana metodą liniową i przedsiębiorca będzie dokonywał miesięcznych odpisów amortyzacyjnych, odpisy te wyniosą 100 zł (6 000 zł x 20 proc. : 12 m-cy).

Liniowa metoda amortyzacji polega na tym, że stosownie do art. 22i ust. 1 ustawy o PIT, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i według zasad, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Wsteczne odpisy wykluczone

Amortyzowanie betoniarki i zaliczenie odpisów do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe dopiero od momentu ujawnienia środka trwałego w ewidencji środków trwałych. Nie jest możliwe wsteczne uwzględnienie odpisów amortyzacyjnych (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 stycznia 2013 r., ITPB1/415-1175/12/PSZ).

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: art. 22 –22n ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2032 ze zm.)

W jaki sposób określić cenę nabycia

Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy

- powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz

- pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.