Spółka, która przekazuje majątek wspólnikom, nie zapłaci CIT

Wydanie udziałowcom składników majątku spółki w związku z jej likwidacją nie wiąże się z powstaniem po jej stronie przychodu, ponieważ w tej sytuacji nie powstaje definitywny przyrost majątku podatnika.

Publikacja: 29.05.2017 02:00

Spółka, która przekazuje majątek wspólnikom, nie zapłaci CIT

Foto: Fotolia.com

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 11 kwietnia 2017 r. (III SA/Wa 377/16).

Wspólnicy spółki z o.o. zdecydowali, że podejmą uchwałę o jej likwidacji, w wyniku której, po zakończeniu działalności, a w szczególności po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, majątek spółki zostanie podzielony pomiędzy jej udziałowców. Po zakończeniu postępowania likwidacyjnego, w tym po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, a przed wykreśleniem spółki z rejestru przedsiębiorców, w majątku spółki mogą się znajdować różnego rodzaju składniki majątkowe. Mają one zostać przekazane w naturze udziałowcom spółki. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy czy w przypadku likwidacji spółki, po jej stronie powstanie przychód oraz, co za tym idzie, obowiązek zapłaty CIT w związku z wydaniem udziałowcom składników majątku. Zdaniem spółki przekazanie składników majątku udziałowcom nie spowoduje powstania po jej stronie faktycznego, definitywnego przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT. Celem postępowania likwidacyjnego jest bowiem zakończenie działalności, a więc zwrot wniesionych wkładów, a nie generowanie przychodów ani powiększenie aktywów.

Organ podatkowy w wydanej interpretacji IPPB3/4510-612/15-3/KK nie podzielił stanowiska spółki. Jego zdaniem przekazanie składników majątku spółki udziałowcom w związku z jej likwidacją będzie się wiązało z powstaniem przychodu na podstawie art. 14a ustawy o CIT i obowiązkiem odprowadzenia z tego tytułu podatku dochodowego. Organ zauważył, że z art. 288 § 1 kodeksu spółek handlowych wynika, że podział majątku następuje po sporządzeniu sprawozdania likwidacyjnego, którego nie można utożsamiać z zakończeniem likwidacji.

Rozpatrując skargę spółki na tę interpretację, WSA nie podzielił stanowiska organu podatkowego. Jego zdaniem w przypadku likwidacji spółki, wydanie jej udziałowcom składników majątku nie skutkuje powstaniem po stronie spółki przychodu polegającego opodatkowaniu CIT, ponieważ brak jest w tej sytuacji definitywnego przysporzenia na rzecz wspólników. Powołany przez organ podatkowy art. 14a ustawy o CIT jest natomiast zbyt ogólny i niejasny, aby wskazywał wprost, że przychód powstaje przy wydawaniu składników majątku wspólnikom.  —Aleksandra Napiórkowska, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Romuald Rzeszutko, konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Komentowane orzeczenie jest kolejną odsłoną sporu dotyczącego powstania przychodu po stronie likwidowanej spółki z tytułu wydania majątku likwidacyjnego na rzecz jej wspólników. Linia podziału między zwolenników i przeciwników tej tezy rysuje się wyraźnie: organy w wydawanych interpretacjach jednogłośnie opowiadają się za powstaniem przychodu, natomiast sądy administracyjne bardzo często negują to stanowisko.

Zgodnie z twierdzeniem władz skarbowych, w przypadku likwidacji spółki kapitałowej wspólnicy stają się wierzycielami spółki, gdyż z mocy ustawy przysługuje im udział w majątku polikwidacyjnym ustalony według ustawowego lub umownego parytetu. W konsekwencji, mają oni prawo żądania wydania należnego im udziału w majątku likwidowanej spółki, a likwidowana spółka staje się zobowiązana wobec udziałowców do wydania należnego im majątku.

Taki pogląd skłania do zastosowania w takiej sytuacji przepisu art. 14a ustawy o CIT. Zgodnie z nim, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Niewymienienie w tym katalogu wydania majątku likwidacyjnego zwolennicy referowanego poglądu rekompensują jego otwartym charakterem oraz odwołaniem do uzasadnienia ustawy nowelizującej ustawę o CIT, która dodała do niej art. 14a. W uzasadnieniu jest mowa o „niejednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych w sprawach dotyczących m.in. skutków podatkowych występujących po stronie spółki w związku z regulowaniem w formie rzeczowej zobowiązań wobec wspólnika z tytułu (...) likwidacji spółki" jako przyczynie podjęcia kwestii ustalania wartości przychodów z tytułu świadczeń w naturze przez ustawodawcę.

Przeciwnicy twierdzenia o powstaniu przychodu podatkowego po stronie spółki wydającej majątek likwidacyjny w osobach sędziów sądów administracyjnych przeważnie nie podzielają argumentacji organów skarbowych. Wskazują, że przekazanie majątku likwidowanej spółki wspólnikom jest czynnością jednostronną, która nie nakłada na wspólnika obowiązku spełnienia świadczenia wzajemnego. Wspólnik nie płaci też żadnej ceny. Nie ma zatem miejsca na stosowanie w takiej sytuacji art. 14a ustawy o CIT. Również argument odwołujący się do treści uzasadnienia projektu ustawy spotyka się z chłodnym przyjęciem. Sądy wskazują, że uzasadnienie projektu zmian nie może stanowić podstawy konstruowania normy prawnej w zakresie obciążenia podatkowego.

Na poparcie swojego stanowiska judykatura chętnie przytacza wyrok NSA z 14 stycznia 2015 r. (II FSK 2844/12), w którym sąd – jeszcze według stanu prawnego sprzed wprowadzenia art. 14a do ustawy o CIT – stwierdził, że "skoro z przepisów prawa nie wynika wprost, aby przekazanie majątku spółki na rzecz wspólnika w związku z jej likwidacją (...) powodowało powstanie po stronie spółki obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, brak jest podstaw do rozszerzenia katalogu przychodów zamieszczonego w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. o przychód z tego tytułu z powołaniem się na art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p.".

Stanowiska obu stron sporu cechują się silnym scementowaniem (z nielicznymi wyjątkami, np. wyrok WSA w Bydgoszczy z 23 listopada 2016 r., I SA/Bd 719/16, czy wyrok WSA w Łodzi z 17 listopada 2016 r., I SA/Łd 743/16). Wydaje się, że zarówno organy podatkowe, jak i sądy okopały się na swoich pozycjach i dopiero kolejna ingerencja ustawodawcy może je skłonić do zmiany swoich poglądów.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 11 kwietnia 2017 r. (III SA/Wa 377/16).

Wspólnicy spółki z o.o. zdecydowali, że podejmą uchwałę o jej likwidacji, w wyniku której, po zakończeniu działalności, a w szczególności po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, majątek spółki zostanie podzielony pomiędzy jej udziałowców. Po zakończeniu postępowania likwidacyjnego, w tym po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, a przed wykreśleniem spółki z rejestru przedsiębiorców, w majątku spółki mogą się znajdować różnego rodzaju składniki majątkowe. Mają one zostać przekazane w naturze udziałowcom spółki. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy czy w przypadku likwidacji spółki, po jej stronie powstanie przychód oraz, co za tym idzie, obowiązek zapłaty CIT w związku z wydaniem udziałowcom składników majątku. Zdaniem spółki przekazanie składników majątku udziałowcom nie spowoduje powstania po jej stronie faktycznego, definitywnego przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT. Celem postępowania likwidacyjnego jest bowiem zakończenie działalności, a więc zwrot wniesionych wkładów, a nie generowanie przychodów ani powiększenie aktywów.

Pozostało 80% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami