Czy odszkodowania za towary skradzione podczas ich przewozu można zaliczyć do kosztów?

Odpowiednie zastosowanie ma w tym zakresie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 maja 2016 r. (III SA/Wa 1352/15), w którym czytamy, że „utrata przesyłki to ewidentny przykład niewykonania zobowiązania. Jest to sytuacja, gdy przesyłka w ogóle nie dociera do adresata. Jak już sąd wskazał, i co przyznał minister finansów w zaskarżonej interpretacji, odszkodowania wypłacone w związku z niewykonaniem zobowiązania nie należą do odszkodowań wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. [a więc również wymienionych w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT – przyp. aut.]".

Skutki zaniedbania i braku staranności

Trzeba jednak zastrzec, że zdaniem organów podatkowych do kosztów uzyskania przychodów nie mogą być zaliczane odszkodowania oraz kary umowne będące skutkiem zaniedbań czy braku staranności podatnika. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 7 kwietnia 2010 r. (IPPB1/415-51/10-4/MT): „rozpatrując sprawę zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych w kontekście spełnienia przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 ustawy w ocenie organu przedstawiony stan faktyczny nie daje podstaw do zaliczenia kwot wypłaconych na podstawie ugody sądowej do kosztów podatkowych. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania. Powodem odmowy wypłaty odszkodowania było to, iż według ubezpieczyciela samochód nie zatrzymał się na parkingu strzeżonym. Zakwestionował zatem fakt właściwego dozoru skradzionego towaru. Zatem dokonując badania wydatku pod kątem jego związku z przychodem na gruncie ustawy podatkowej należy uwzględnić ww. zasadę racjonalności działania podatnika. Skoro ubezpieczyciel nie wypłacił odszkodowania uznając, iż spółka nie zachowała reguł należytej staranności, organ nie może przyjąć, iż omawiany wydatek był racjonalny i spełniał przesłanki, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy".

A zatem w zakresie w jakim do kradzieży towarów podatnik przyczynia się swoimi zaniedbaniami lub brakiem staranności, odszkodowania te nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

W dacie wystawienia noty obciążeniowej

W pozostałym zakresie odszkodowania, o których mowa, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem mogą być interpretacje Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 lutego 2010 r. (ILPB1/415-1288/09-2/IM), z 19 stycznia 2012 r. (ILPB3/423-498/11-4/MM) czy z 19 kwietnia 2012 r. (ILPB1/415-108/12-4/AP). Jak czytamy w pierwszej z nich: „z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni prowadząc działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych na terenie kraju oraz za granicą otrzymała zlecenie na transport sprzętu elektronicznego, jednakże w trakcie postoju auta nastąpiła jego kradzież wraz z ładunkiem. Odnalazł się jedynie samochód. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego oraz ustawy - Prawo przewozowe zleceniodawca usługi obciążył wnioskodawczynię za brakujący towar. Na tle przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, przyjęto, że w rozpatrywanej sprawie niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez wnioskodawczynię. (...) Reasumując, jeżeli powstała strata była następstwem zdarzenia losowego, a zainteresowana nie przyczyniła się do jej powstania to pomimo braku odszkodowania od ubezpieczyciela, rozliczona kwota ze zleceniodawcą za utracony towar będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów".

W zakresie tym koszty odszkodowania, o których mowa, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia (zob. art. 22 ust. 4 ustawy o PIT), tj. w dacie wystawienia noty obciążeniowej stanowiącej podstawę do zaksięgowania (ujęcia w podatkowej księdze przychodów i rozchodów) tego kosztu (zob. art. 22 ust. 6b ustawy o PIT). ?

Autor jest doradcą podatkowym