Bitcoin: kiedy trzeba zapłacić PIT

Bitcoiny w ciągu ostatnich miesięcy zrobiły oszałamiającą karierę. Ze środka płatności, o którym wiedziało niewielu, stały się nagle wyjątkowo gorącym tematem. Oszałamiające skoki wartości i równie spektakularne spadki przyczyniły się do znacznego wzrostu zainteresowania nimi opinii publicznej. Ale gdy mowa o wielkich pieniądzach, od razu pojawia się kwestia działalności gospodarczej. Trzeba się zatem zastanowić, jakie problemy podatkowe wiążą się z handlem bitocinami oraz co jest kosztem, a co przychodem.

Wykopanie albo zakup

Wejść w posiadanie kryptowaluty można na dwa sposoby. Albo poprzez jej nabycie, albo w drodze wydobycia (określanego również jako mining). Druga metoda jest sposobem pierwotnym i odbywa się przy wykorzystaniu sprzętu komputerowego. Dana osoba otrzymuje bitcoiny za oddanie do dyspozycji systemowi bitcoin mocy obliczeniowej swojego komputera i za potwierdzenie transakcji występujących w sieci kryptowaluty. O tym, kto otrzyma bitcoiny, decyduje algorytm. Ponieważ kryptowaluta ma określoną rynkowo wartość, to osoba, która nabędzie ją w ten sposób, zwiększa swój majątek. Powstaje więc pytanie, czy przedsiębiorca zajmujący się handlem krypotwalutami powinien rozpoznać przychód z działalności gospodarczej już na etapie „wykopania" bitcoina.

Na to pytanie należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Na skutek tzw. wykopania nie dochodzi do otrzymania żadnych praw ani należności. Nie ma również możliwości zakwalifikowania tej sytuacji jako darowizny. Wejście w posiadanie kryptowaluty w pierwotny sposób bliższe jest działalności wydobywczej (produkcyjnej), w której dopiero sprzedaż wytworzonego produktu wiąże się z przychodem. Oznacza to, że „wydobycie kryptowaluty" nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 grudnia 2017 r. (0113-KDIPT2-1.4011.472. 2017.1.DJD).

Wymiana

Coraz popularniejszym modelem biznesowym jest też wymiana kryptowalut. W tej sytuacji nie wstępuje zapłata przy pomocy standardowej waluty. Jak zatem potraktować tę transakcję z podatkowego punktu widzenia? Kiedy opodatkować przychód?

Przychody

Pomimo tego, że analizowana sytuacja zdaje się odbiegać od ogólnych zasad, zastosowanie do niej znajdą przepisy stosowane do wszystkich kategorii wymian. A zatem dochód powstanie, jeżeli wartość uzyskanego na skutek transakcji środka przekroczy koszt poniesiony na środek wymieniany. W zakresie momentu powstania przychodu należy odwołać się do treści art. 14 ust. 1c ustawy o PIT i rozpoznać przychód w momencie wydania, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Koszty

Jednocześnie wydatek na nabycie kryptowaluty w transakcji wymiany rozpoznaje się jako koszt uzyskania przychodu na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, w momencie przeprowadzenia takiej transakcji i pod warunkiem udokumentowania jej zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów na podstawie dowodów księgowych przewidzianych tym rozporządzeniem.

Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 marca 2018 r. (0113-KDIPT2-1.4011.527. 2017.1.KO).

Sprzedaż

Działalność gospodarcza może również polegać na sprzedaży kryptowaluty. W takiej sytuacji przedsiębiorcy zastanawiają się, kiedy powinni rozpoznać przychód i do jakiego źródła go zakwalifikować. Wątpliwości budzi też kwestia kosztów uzyskania przychodów.

Przychody

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W związku z tym przychody uzyskane ze sprzedaży wirtualnej waluty są przychodami ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ustawy o PIT, tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej i są opodatkowane zgodnie z wybraną przez podatnika formą opodatkowania.

Ponieważ w świetle obowiązujących przepisów kryptowaluty nie stanowią środka płatniczego, ich zbycie odbywa się na zasadach sprzedaży prawa majątkowego. Oznacza to, że moment powstania przychodu ustala się zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT, tzn. w momencie zbycia, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 lutego 2018 r. (0112-KDIL3-1.4011.13.2018. 1.AN).

Koszty

W przypadku sprzedaży, analogicznie jak przy wymianie, koszt nabycia kryptowaluty, poniesiony w związku z prowadzaną działalnością gospodarczą, co do zasady spełnia warunki z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT i może być uznany za koszt podatkowy.

Stanowisko to potwierdza m.in. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 stycznia 2018 r. (0113-KDIPT2-3.4011.453. 2017.1.AC).

Amortyzacja urządzenia do wydobywania

Zagadnienia przychodów i kosztów nie są jedynymi trudnościami, z którymi mogą się spotkać przedsiębiorcy. Kolejną z nich jest kwestia amortyzacji urządzeń służących do wydobycia kryptowalut.

Do „wykopywania" kryptowalut przedsiębiorcy stosują komputery o dużej mocy obliczeniowej. Urządzenia te kwalifikują jako środki trwałe.

W związku z tym zastosowanie znajdzie tu art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT. Zgodnie z jego treścią odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych (z zastrzeżeniem art. 22j-22ł) dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Wykaz ten stanowiący załącznik do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nakazuje amortyzować środki trwałe sklasyfikowane w grupie 4 rodzaju 491 Klasyfikacji Środków Trwałych „Zespoły komputerowe" stawką 30 proc.