Venture capital: dla jakich spółek kapitał wysokiego ryzyka

Inwestor oferujący venture capital staje się współwłaścicielem firmy, którą finansuje. Opłaty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki z o.o. zalicza się do kosztów działalności operacyjnej jednostki.

Publikacja: 27.04.2016 06:40

Foto: 123RF

W obecnych, burzliwych warunkach gospodarowania przedsiębiorcy mają do dyspozycji szeroki wachlarz form pozyskiwania kapitału zarówno początkowego, jak i niezbędnego do dalszego rozwoju i ekspansji firmy. Obok klasycznych źródeł finansowania, takich jak pożyczka czy kredyt, coraz popularniejszą, a w efekcie coraz częściej wykorzystywaną, formą kapitałowego wsparcia działalności jest kapitał wysokiego ryzyka.

Kapitał wysokiego ryzyka (ang. venture capital, VC) to specyficzne średnio- lub długoterminowe źródło zewnętrznego finansowania spółek. Oznacza on kapitał własny pochodzący z emisji udziałów lub akcji, nabywanych przez inwestorów zewnętrznych w drodze objęcia podwyższonego kapitału zakładowego spółki-emitenta, w zamian za przejęcie nad nią częściowej kontroli oraz uzyskanie wpływu na jej rozwój. Inwestor oferujący VC staje się tym samym współwłaścicielem spółki, którą finansuje.

Innowacyjne produkty

Oferta VC kierowana jest głównie do sektora małych i średnich przedsiębiorstw poszukujących nowych, alternatywnych źródeł finansowania działalności i dysponujących innowacyjnymi produktami, niezweryfikowanymi jeszcze przez rynek. Kapitałodawcy co do zasady inwestują w jednostki, które mają perspektywy dynamicznego wzrostu. Będą to więc firmy funkcjonujące na rozwijającym się rynku, których tempo wzrostu przewyższa wskaźniki branży, posiadające przewagę technologiczną nad konkurencją oraz wysokiej jakości kadrę zarządzającą. Niebagatelne znaczenie mają preferencje inwestora co do wyboru branży, lokalizacji i fazy rozwoju przedsiębiorstwa, zakresu pomocy ze strony dawcy kapitału (doradztwo, pomoc prawna, wprowadzenie na giełdę), oczekiwanej stopy zwrotu, poziomu akceptowalnego ryzyka, proporcji rozłożenia szans oraz – ze względu na poziom bezpieczeństwa finansowego projektu – stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa (determinującego bezpieczeństwo finansowe projektu). Zyski generowane przez spółkę z reguły w całości przeznaczane są na jej dalszy rozwój, stąd często podkreśla się, że w przypadku finansowania VC nie można co do zasady liczyć na dywidendy. Oczekiwania inwestorów będą tu raczej dotyczyć osiągnięcia wysokiego poziomu zysku kapitałowego, związanego ze wzrostem wartości zainwestowanego kapitału.

Na czym polega

Przedmiotem tego typu inwestycji, obarczonej wysokim poziomem ryzyka, są instrumenty finansowe niewprowadzone do publicznego obrotu. Ich późniejsza odsprzedaż następuje za pośrednictwem giełdy, inwestora strategicznego lub kierownictwa przedsiębiorstwa. Inwestycja ukierunkowana jest z reguły na szybki, ponadprzeciętny zysk oraz możliwość wycofania się z inwestycji w ciągu czterech–pięciu lat. Finansowanie innowacji za pośrednictwem VC nabiera szczególnego znaczenia w fazie badań i rozwoju, gdy ponoszone nakłady przewyższają generowane przychody. VC nie wymaga bieżącej obsługi odsetek, wywiera pozytywny wpływ na strukturę kapitałową bilansu, stwarzając szansę pozyskania w dalszej kolejności kapitału obcego (np. pożyczki lub kredytu bankowego).

Wzrost zapotrzebowania na VC wynika z procesu systematycznego skracania cyklu życia produktów. Innowacyjny charakter wytwarzanych produktów implikuje konieczność inwestycji w warunkach podwyższonego ryzyka. Ze względu na niedostępność innych źródeł finansowania pomocny może się tu okazać właśnie VC. Tego rodzaju kapitał może służyć również takim celom, jak:

- rozwój nowych technologii,

- poprawa bilansu spółki,

- wzrost kapitału obrotowego,

- finansowanie fuzji i przejęć,

- rozwiązywanie problemów właścicielskich i menedżerskich.

Finansowanie VC może przybrać dwie formy: bezpośrednią i pośrednią >> patrz tabela.

Krok po kroku

Proces współpracy z funduszem przebiega według ustalonego wzorca.

1. W początkowej fazie selekcji projektów ma miejsce prezentacja przedsiębiorstwa i przygotowanie biznesplanu.

2. Następnie następuje ogólna i szczegółowa weryfikacja przedstawionego projektu (due diligence).

3. Punkt kulminacyjny stanowią negocjacje warunków inwestycji, sfinalizowane jej realizacją.

Cały cykl transakcyjny trwa przeciętnie kilka miesięcy. Jego długość zależy od jakości i kompletności dostarczonych dokumentów oraz postawy samych zainteresowanych.

Fundusze VC mają charakter zamknięty. Cechują się stałą wartością kapitału i liczbą wyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych. Tworzone są na oznaczony czas, celem realizacji określonego celu. Certyfikaty mogą być przedmiotem obrotu giełdowego, nie mogą być natomiast odkupywane przez emitenta. Rozwiązanie funduszu polega na: zbyciu jego aktywów (w skład których wchodzą objęte w spółce udziały lub akcje), ściągnięciu należności, zaspokojeniu wierzycieli, umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych i wypłacie otrzymanych środków

Strony podpisują umowę

Umowa zawarta między spółką a inwestorem (funduszem) powinna zawierać pewne standardowe elementy, takie jak: pełna charakterystyka transakcji, opis praw i obowiązków stron w zakresie nadzoru i kontroli, oświadczenia stron dotyczące prawa do zawarcia i wykonania umowy, stanu prawnego majątku spółki, rzetelności sprawozdań finansowych, stanu zobowiązań publicznoprawnych, finansowych i względem pracowników, zgodności działalności spółki z przepisami prawa, spraw spornych i sposobu ich rozwiązywania, oznaczenie kosztów transakcji i ewentualnych zabezpieczeń, sposób reprezentacji spółki, zasady wykupu akcji oraz sposób wyjścia inwestora ze spółki.

Przykład

Wniesienie kapitału wysokiego ryzyka wymaga ujęcia w księgach rachunkowych finansowanej spółki zapisem:

1. Wpis do KRS uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego (emisja nowych udziałów/akcji)

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma „Kapitał zakładowy"

2. Zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego

Wn „Rozrachunki publicznoprawne"

Ma „Rachunki bankowe"

3. Wpływ na rachunek bankowy spółki środków z tytułu pokrycia deklarowanego wkładu kapitałowego (wniesione wpłaty na poczet objęcia kapitału)

Wn „Rachunki bankowe"

Ma „Pozostałe rozrachunki"

W zależności od formy prawnej

Należy również pamiętać, że – zgodnie z art. 36 ust. 2b ustawy o rachunkowości – koszty emisji akcji poniesione przy podwyższeniu kapitału zakładowego zmniejszają kapitał zapasowy spółki akcyjnej do wysokości nadwyżki wartości emisji nad wartością nominalną akcji (czyli do poziomu tzw. agio) (Wn „Kapitał zapasowy"), a pozostałą ich część zalicza się do kosztów finansowych (Wn „Koszty finansowe").

Natomiast w przypadku spółek z o.o. koszty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego, takie jak: opłaty skarbowe, sądowe, notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych, zaliczane są do kosztów działalności operacyjnej jednostki (Wn „Koszty według rodzajów" – „Podatki i opłaty" lub „Usługi obce" albo Wn odpowiednie konto zespołu 5).

Oferta nie dla wszystkich

Finansowanie VC jest istotnym źródłem kapitału dla spółek o dużym potencjale wzrostu, zwłaszcza w początkowym okresie ich działalności. Podmioty, które będą w stanie przygotować na tyle atrakcyjną ofertę, aby zainteresować nią potencjalnych inwestorów, otrzymują wiele wymiernych korzyści. Niestety, finansowanie za pośrednictwem VC, obok niewątpliwych zalet, ma również wady >patrz tabela.

W obecnych, burzliwych warunkach gospodarowania przedsiębiorcy mają do dyspozycji szeroki wachlarz form pozyskiwania kapitału zarówno początkowego, jak i niezbędnego do dalszego rozwoju i ekspansji firmy. Obok klasycznych źródeł finansowania, takich jak pożyczka czy kredyt, coraz popularniejszą, a w efekcie coraz częściej wykorzystywaną, formą kapitałowego wsparcia działalności jest kapitał wysokiego ryzyka.

Kapitał wysokiego ryzyka (ang. venture capital, VC) to specyficzne średnio- lub długoterminowe źródło zewnętrznego finansowania spółek. Oznacza on kapitał własny pochodzący z emisji udziałów lub akcji, nabywanych przez inwestorów zewnętrznych w drodze objęcia podwyższonego kapitału zakładowego spółki-emitenta, w zamian za przejęcie nad nią częściowej kontroli oraz uzyskanie wpływu na jej rozwój. Inwestor oferujący VC staje się tym samym współwłaścicielem spółki, którą finansuje.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe