Zasady te mają zastosowanie również wtedy, gdy do zmiany wysokości dochodu doszło w wyniku wydania decyzji przez właściwy organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej.
Są także wady
Uproszczona metoda opłacania zaliczek ma swoje plusy i minusy. Niewątpliwą zaletą jest prostota i brak obowiązku obliczania zaliczek w trakcie roku podatkowego. Wiąże się to z wyeliminowaniem ryzyka podatkowego wynikającego z błędnego skalkulowania zaliczek.
Jednakże podatnik ponosi ryzyko ekonomiczne. Jeżeli bowiem w roku podatkowym, w którym korzysta z metody uproszczonej, jego dochody się obniżą, to jest zmuszony do nadpłacania zaliczek w trakcie roku, „kredytując" w ten sposób budżet państwa. W takim przypadku podatnik ten wykaże nadpłatę w zeznaniu rocznym, którą będzie mógł odzyskać dopiero w terminie trzech miesięcy od złożenia zeznania.
Uproszczona metoda jest zatem korzystna dla tych podatników, których dochody rosną. Poprawia bowiem ich płynność finansową w trakcie roku, gdyż pozwala im dysponować środkami wynikającymi z różnicy między zaliczkami, jakie płaciliby na zasadach ogólnych, a zaliczkami płaconymi metodą uproszczoną. W terminie złożenia zeznania rocznego, tj. do końca kwietnia roku następnego, są oni jednak zobowiązani do wpłacenia ww. różnicy, skumulowanej za cały rok podatkowy, co przy znacznym wzroście dochodów może oznaczać konieczność wpłaty dużych kwot. Aby uniknąć niemiłej niespodzianki, konieczne jest więc śledzenie wielkości faktycznego dochodu w trakcie roku.
3. Zaliczki kwartalne
Kolejnym uproszczeniem przewidzianym dla prowadzących działalność gospodarczą jest możliwość opłacania zaliczek za okresy kwartalne. Oblicza się je analogicznie jak zaliczki miesięczne, tj. w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały. Zaliczki wpłaca się do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka, przy czym podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i zapłaci podatek.
Uprawnienie do opłacania zaliczek metodą kwartalną przysługuje podatnikom rozpoczynającym działalność gospodarczą oraz małym podatnikom >patrz ramka.
Z omawianej formy opłacania zaliczek nie mogą jednak korzystać osoby, które korzystają z metody uproszczonej, gdyż ta przewiduje wyłącznie opłacanie zaliczek za okresy miesięczne.
Mali podatnicy, którzy wybrali kwartalny sposób wpłacania zaliczek, są obowiązani do 20 lutego roku podatkowego zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu wpłacania zaliczek. Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego, składają zawiadomienie w terminie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Zawiadomienie dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik w terminie do 20 lutego roku podatkowego zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek.
Zaliczki kwartalne – podobnie jak metoda uproszczona – poprawiają płynność finansową podatnika. Wymagają jednak ścisłej kontroli przepływów pieniężnych, gdyż płacone raz na kwartał zaliczki są zwykle trzykrotnie wyższe od zaliczek miesięcznych.
4. Kredyt podatkowy
Wśród ulg przewidzianych dla indywidualnych przedsiębiorców należy również wspomnieć o tzw. kredycie podatkowym. Jest to ulga przewidziana dla podatników rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca korzystający z tej ulgi nie opłaca zaliczek na podatek dochodowy w roku następującym po roku, w którym rozpoczął działalność, a jeżeli w roku rozpoczęcia działalności prowadził ją krócej niż dziesięć miesięcy, to prawo do nieopłacania zaliczek przysługuje mu przez dwa kolejne lata podatkowe. Dochód (strata) za te lata jest doliczony do dochodu (straty) za kolejne pięć lat.
Mimo że ulga ta jest atrakcyjna z punktu widzenia jej konstrukcji finansowej, nie cieszy się dużą popularnością wśród podatników z powodu rygorystycznych warunków, jakie muszą oni spełnić pod groźbą utraty prawa do ulgi. Warunki te dotyczą okresu pięciu lat po skorzystaniu z ulgi i wiążą się z obowiązkiem nielikwidowania w tym czasie działalności, utrzymania określonej wysokości przychodów, utrzymania zatrudnienia na określonym poziomie oraz nieposiadania zaległości podatkowych. Utrata prawa do ulgi wiąże się z obowiązkiem zapłaty zaległych zaliczek, korekty zeznań oraz w większości przypadków – zapłaty odsetek za zwłokę.
Autor jest starszym menedżerem w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce
podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.)
Kim jest mały podatnik
Za małego podatnika uważa się przedsiębiorcę, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro (przeliczonej na złote według średniego kursu NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego, w zaokrągleniu do 1000 zł). W 2016 roku limit ten wynosi 5 092 000 zł.