Czy straty na instrumentach pochodnych mogą być kosztem

Firma, która otrzymuje regularnie wynagrodzenie od zagranicznego kontrahenta w euro, może się zabezpieczyć przed spadkiem kursu, korzystając z opcji walutowych. Wynik na takich transakcjach uwzględni w rozliczeniach CIT.

Publikacja: 23.03.2016 06:00

Czy straty na instrumentach pochodnych mogą być kosztem

Foto: 123RF

Firmy uzyskujące przychody lub ponoszące koszty w walucie obcej często stosują pochodne instrumenty finansowe (głównie opcje walutowe) w celu zabezpieczenia swoich przepływów przed ryzykiem walutowym. Zdarza się, że instrumenty te generują straty dla podatnika. Nie każda strata może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT kosztem podatkowym mogą być wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych dopiero w momencie:

- realizacji praw wynikających z tych instrumentów,

- rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,

- odpłatnego zbycia tych instrumentów

– jeżeli nie powiększają wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych.

Ponadto ważne jest, aby została spełniona główna przesłanka dla uznania wydatku za koszt podatkowy, czyli aby wydatki na nabycie instrumentów pochodnych były poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Racjonalne i ekonomicznie uzasadnione – tak

Jeżeli nabycie opcji lub kontraktu terminowego wiąże się z zabezpieczeniem źródła przychodu i jest racjonalne oraz ekonomicznie uzasadnione, to ewentualna strata na takich instrumentach może być kosztem podatkowym. Mowa tu np. o sytuacji, w której podatnik otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie od zagranicznego kontrahenta w euro w stałej wysokości. Każdy spadek kursu euro powoduje wtedy zmniejszenie przychodów polskiego przedsiębiorstwa.

W takim przypadku nabycie instrumentów zabezpieczających (o wartości odzwierciedlającej wielkość przychodów) jest w pełni uzasadnione i strata powstała na tych instrumentach stanowi koszt podatkowy. Takie podejście prezentuje m.in. WSA w Warszawie w wyroku z 4 lutego 2015 r. (III SA/Wa 2121/14) oraz WSA w Rzeszowie w wyroku z 23 września 2014 r. (I SA/Rz 251/14).

WSA w Rzeszowie stwierdził, że „...każdy podmiot realizujący transakcje denominowane w walutach obcych jest zainteresowany i uprawniony do tego, aby podejmować działania służące ograniczeniu ryzyka związanego z płynnym kursem walut i wynikającym z niego niebezpieczeństwem poniesienia strat spowodowanych niekorzystnym ruchem wartości tychże walut w stosunku do waluty macierzystej. Zawieranie takich transakcji (typu forward lub też opcji walutowych) może prowadzić do poniesienia strat, ale też daje możliwości powstania przychodów w zależności od tego, czy dany przedsiębiorca w sposób trafny przewidzi ruch walut, czy też jego prognozy okażą się błędne. Strata poniesiona z tytułu zawarcia takich transakcji może stanowić koszt uzyskania przychodów".

Spekulacyjne – nie

W przypadku nabycia instrumentów pochodnych w celach spekulacyjnych powstałe na transakcjach straty nie mogą być kosztem uzyskania przychodu. Zawarcie kontraktów o charakterze spekulacyjnym nie jest związane z ogólną działalnością podatnika. W wyroku z 28 marca 2014 r. (II FSK 1009/12) NSA wskazał na konieczność istnienia związku pomiędzy nabyciem instrumentów pochodnych a przychodami w walutach obcych danego podatnika, który warunkuje możliwość rozpoznania kosztu podatkowego: „transakcje związane z pochodnymi instrumentami finansowymi nie były powiązane z żadnymi konkretnymi ani przewidywanymi kontraktami handlowymi, w których rozliczenia miałyby następować w walutach obcych i zachodziłaby ewentualna potrzeba zabezpieczenia w ten sposób ryzyka kursowego" [dlatego nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów – red.].

Podobne stanowisko zaprezentował NSA w wyroku z 2 czerw- ca 2015 r. (II FSK 2249/13).

Zdaniem autorki

Martyna Ciuksza, konsultantka w ABC Tax

Wcześniejsze zamknięcie opcji wyklucza rozliczenie w rachunku podatkowym

Firma, która nabyła opcje walutowe, ale zdecydowała o ich wcześniejszym zamknięciu (przed upływem terminu zapadalności), nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów związanych z tym wydatków. Wcześniejszego zamknięcia opcji nie można bowiem utożsamiać z żadną z sytuacji, o których mowa we wspomnianym na wstępie tekstu art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT, czyli z realizacją praw wynikających z tych instrumentów, rezygnacją z realizacji praw wynikających z tych instrumentów ani z odpłatnym zbyciem tych instrumentów.

Takie stanowisko zaprezentował m.in. NSA w wyroku z 17 września 2012 r. (II FSK 233/11).

Firmy uzyskujące przychody lub ponoszące koszty w walucie obcej często stosują pochodne instrumenty finansowe (głównie opcje walutowe) w celu zabezpieczenia swoich przepływów przed ryzykiem walutowym. Zdarza się, że instrumenty te generują straty dla podatnika. Nie każda strata może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT kosztem podatkowym mogą być wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych dopiero w momencie:

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe