Jaka dywidenda w innowacyjnej firmie

Spółka wykazująca w aktywach prace rozwojowe nie w pełni zamortyzowane, której kapitał zapasowy i rezerwowy dostępne do podziału oraz zyski z lat ubiegłych są zbyt niskie, nie przeznaczy wyniku dla wspólników.

Publikacja: 21.03.2018 04:40

Jaka dywidenda w innowacyjnej firmie

Foto: Fotolia.com

- Jesteśmy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. W swojej podstawowej działalności prowadzimy prace badawcze oraz rozwojowe. Za poprzedni rok obrotowy osiągnęliśmy zysk netto w wysokości 5 mln złotych. Czy w związku z prowadzonymi badaniami nad innowacyjnymi produktami spółka ma jakieś obowiązki bądź ograniczenia związane z podziałem wyniku? – pyta czytelnik.

Każdy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z umową spółki, ma prawo do udziału w zysku wynikającym ze sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, który jest przeznaczony do podziału zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników. Kwota zysku, jaka jest przeznaczona do podziału, nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy oraz niepodzielonych zysków z lat ubiegłych. Kwotę podziału wyniku należy pomniejszyć o niepokryte straty oraz o kwoty, które zgodnie z umową spółki powinny zostać przeznaczone na kapitał zapasowy lub rezerwowy. Spółka (jeśli zapis w umowie spółki to przewiduje) może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, oczywiście w sytuacji gdy zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk, a spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.

Grono uprawnionych

Do otrzymania dywidendy za dany rok obrotowy uprawnieni są ci udziałowcy, którym przysługiwały udziały w dniu podjęcia uchwały o podziale zysku. Warto podkreślić, że umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Dzień ten musi być jednak wyznaczony w ciągu dwóch miesięcy od dnia podjęcia uchwały w sprawie przeznaczenia zysku do wypłaty wspólnikom. Dzień dywidendy może zostać wyznaczony na dzień podjęcia uchwały albo w okresie kolejnych trzech miesięcy, licząc od tego dnia.

Kiedy badania, kiedy rozwój

- Etap prac badawczych

1. Prace badawcze to nowatorskie poszukiwania rozwiązań mających na celu zdobycie wiedzy. Obejmują: badania podstawowe – oryginalne prace badawcze eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie praktyczne zastosowanie lub użytkowanie,

2. badania stosowane – prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce,

3. badania przemysłowe – badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług.

Badania te obejmują tworzenie elementów składowych systemów złożonych, szczególnie do oceny przydatności technologii rodzajowych, z wyjątkiem prototypów objętych zakresem prac rozwojowych. Koszty prac badawczych zaliczane są do kosztów w momencie ich poniesienia.

- Etap prac rozwojowych

Koszty prac rozwojowych to koszty, które spółka poniosła na badanie, projektowanie, wykonanie a następnie testowanie prototypów i modeli doświadczalnych, nowych lub udoskonalonych produktów.

Pod pojęciem „prac rozwojowych" należy rozumieć czynności, które wynikają z dotychczasowej wiedzy, która została uzyskana w wyniku działalności badawczej lub doświadczeń praktycznych, prowadzonych w celu wytworzenia nowych lub udoskonalenia istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń, usług, procesów lub metod.

Ustawa o rachunkowości (dalej: uor)nie przedstawia dokładnego zakresu i rodzaju prac, które można zakwalifikować do prac rozwojowych. Aby wyjaśnić, które rodzaje prac klasyfikowane są jako prace rozwojowe, należy sięgnąć do MSR nr 38 „Wartości niematerialne". Według niego do kosztów prac rozwojowych można zaliczyć:

- projektowanie, wykonanie i testowanie prototypów i modeli doświadczalnych (przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania);

- projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i matryc z wykorzystaniem nowej technologii;

- projektowanie, wykonanie i działalność linii próbnej, której wielkość nie umożliwia prowadzenia ekonomicznie uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż, oraz

- projektowanie, wykonanie i testowanie wybranych rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów albo usług.

Koszty zakończonych prac rozwojowych można zaliczyć do wartości niematerialnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki (art. 33 ust. 2 uor):

- produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,

- techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona oraz odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,

- koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Analogiczne kryteria są zawarte w MSR 38 „Wartości niematerialne".

Poniesione koszty zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych po zakończeniu prac oraz po spełnieniu wskazanych powyżej kryteriów. Jeżeli koszty prac rozwojowych nie spełniają warunków określonych w uor, to nie mogą zostać zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych. Wtedy odnoszone są w koszty bieżącego okresu jako pozostałe koszty operacyjne.

Co z tymi warunkami

Kodeks spółek handlowych zawiera ograniczenia związane z wysokością dywidendy, która może zostać wypłacona w podmiotach prowadzących działalność badawczo – rozwojową, i prace te zostały aktywowane i amortyzowane jako koszty zakończonych prac rozwojowych. Spółki te – zgodnie z art. 191 § 4 dla spółek z o.o. i art. 347 § 4 dla spółek akcyjnych i w konsekwencji też komandytowo-akcyjnych – nie mogą dzielić wyniku finansowego i przeznaczać go na dywidendy, jeśli podmiot wykazuje w aktywach prace rozwojowe, które podlegają amortyzacji i nie są w pełni zamortyzowane, a kapitał zapasowy i rezerwowy dostępne do podziału oraz zyski z lat ubiegłych są w niewystarczającej wysokości. W konsekwencji, nie ma możliwości podziału w części wypracowanego zysku, jeśli prace rozwojowe są nadal amortyzowane, a dotychczasowe kapitały – rezerwowy oraz zapasowy są niższe niż wartość prac rozwojowych w wartości księgowej netto, czyli w części niezamortyzowanej.

Przykład

Koszt prac rozwojowych

X sp. z o.o. prowadzi prace badawczo – rozwojowe. Spółka została zawarta w 2017 roku. Kapitał podstawowy spółki wynosi 1 000 000 zł, a kapitał zapasowy 400 000 zł, nie występują kapitały rezerwowe. Spółka wykazuje w aktywach prace rozwojowe o wartości początkowej 2 400 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 1 420 000 zł. Za 2017 rok spółka wypracowała zysk w wysokości 100 000 zł.

Zysk netto nie będzie mógł być podzielony między właścicieli, ponieważ suma kapitałów rezerwowych i zapasowych jest niższa niż wartość nieodpisanych nakładów na prace rozwojowe. Wartość netto prac rozwojowych: 980 000 zł (2 400 000 zł – 1 420 000 zł ) jest wyższa niż wartość kapitałów rezerwowych i zapasowych: 400 000 zł.

Przykład

przyjęcie nowych prac rozwojowych

Jednostka poniosła nakłady na wyprodukowanie prototypu. Prace zakończyły się sukcesem i spełniają warunki wskazane w uor. Poniesione koszty wyniosły 200 000 zł. Firma zdecydowała, że koszty prac rozwojowych będzie odpisywać w ciągu dwóch lat. W bilansie za 2017 rok jednostka wykaże więc w aktywach 200 000 zł, które pomniejszy o odpisy amortyzacyjne w wysokości 8333,33 zł miesięcznie, kiedy maszyna zostanie przekazana do użytkowania. Chcąc wypłacić dywidendy wspólnikom, zarząd rekomendując podział wyniku finansowego musi sprawdzić, czy na koniec 2017 roku kwota kapitałów zapasowych oraz rezerwowych dostępnych do podziału oraz dotąd nierozliczonych zysków z lat ubiegłych jest wyższa niż 200 000 zł pomniejszone o ujęte odpisy amortyzacyjne. Jeśli tak, to zysk za 2017 rok będzie mógł być przeznaczony na dywidendy.

Autorka jest starszym konsultantem w Grupie UHY ECA

podstawa prawna: ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 157 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz 395)

podstawa prawna: Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 38 „Wartości niematerialne"

- Jesteśmy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. W swojej podstawowej działalności prowadzimy prace badawcze oraz rozwojowe. Za poprzedni rok obrotowy osiągnęliśmy zysk netto w wysokości 5 mln złotych. Czy w związku z prowadzonymi badaniami nad innowacyjnymi produktami spółka ma jakieś obowiązki bądź ograniczenia związane z podziałem wyniku? – pyta czytelnik.

Każdy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z umową spółki, ma prawo do udziału w zysku wynikającym ze sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, który jest przeznaczony do podziału zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników. Kwota zysku, jaka jest przeznaczona do podziału, nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy oraz niepodzielonych zysków z lat ubiegłych. Kwotę podziału wyniku należy pomniejszyć o niepokryte straty oraz o kwoty, które zgodnie z umową spółki powinny zostać przeznaczone na kapitał zapasowy lub rezerwowy. Spółka (jeśli zapis w umowie spółki to przewiduje) może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, oczywiście w sytuacji gdy zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk, a spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Konsumenci
UOKiK ukarał dwie znane polskie firmy odzieżowe. "Wełna jedynie na etykiecie"
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego