Ceny transferowe: podmioty powiązane muszą wykazać, że działają na zasadach rynkowych

Analiza danych porównawczych jest dla części podatników obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych. Z kolei dla fiskusa jest podstawowym narzędziem weryfikacji warunków transakcji zawieranych przez powiązane spółki.

Publikacja: 29.01.2018 01:00

Ceny transferowe: podmioty powiązane muszą wykazać, że działają na zasadach rynkowych

Foto: Adobe Stock

- Skąd pozyskać dane do przeprowadzenia analizy danych porównawczych? Co to jest opis zgodności i kiedy można go zastosować? – pyta czytelniczka.

Zgodnie z regulacjami ustawy o CIT rozszerzone obowiązki dokumentacyjne uzależnione są od:

- wartości kosztów lub przychodów generowanych przez podatnika w roku poprzedzającym dany rok podatkowy oraz

- wartości transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi w danym roku podatkowym.

I tak, podatnicy których przychody lub koszty przekroczą w roku poprzedzającym rok podatkowy 10 mln euro, mają obowiązek sporządzenia analizy danych porównawczych jako integralnego elementu dokumentacji cen transferowych >patrz ramka. Przedstawienie przez tych podatników niekompletnej dokumentacji, a zatem takiej, która nie obejmuje analizy porównawczej, nie chroni przed zastosowaniem sankcyjnej 50-proc. stawki podatkowej.

Dane wewnętrzne...

Sposobem preferowanym przez władze podatkowe jest analiza przeprowadzona na podstawie danych wewnętrznych. Podatnicy powinni również pamiętać, że w formularzu CIT-TP będą wskazywać, czy realizują transakcje z podmiotami niezależnymi. Jeżeli w formularzu wskazano na realizację takich transakcji, to wówczas organy podatkowe w pierwszej kolejności będą najprawdopodobniej chciały zweryfikować dane wewnętrzne.

Przygotowania do wypełnienia nowego obowiązku warto zatem rozpocząć od analizy posiadanych przez podatnika danych wewnętrznych. Jeśli takie dane potwierdzą rynkowy charakter transakcji z podmiotem powiązanym, to będą mogły być włączone do dokumentacji lokalnej jako analiza danych porównawczych.

Wykorzystanie danych wewnętrznych jest efektywne pod względem finansowym oraz czasowym. Przeprowadzenie analizy porównawczej na podstawie wewnętrznych danych nie wymaga bowiem pozyskania danych ze specjalistycznych baz danych.

Mogą pojawiać się jednak trudności przy zachowaniu porównywalności, będącej warunkiem determinującym możliwość przeprowadzenia analizy porównawczej w wariancie wewnętrznym. Wymagane jest bowiem zachowanie ścisłych kryteriów porównywalności, do których należą m.in. cechy charakterystyczne dóbr/usług, przebieg transakcji, warunki transakcji, warunki ekonomiczne, strategia gospodarcza. Ważne jest, aby w razie braku możliwości wykorzystania wewnętrznych danych porównawczych ze względu na niespełnienie wskazanych kryteriów, np. ze względu na różną skalę transakcji lub różnice w czynnikach determinujących porównywalność, w raporcie z analizy danych porównawczych lub dokumentacji cen transferowych przedstawić wyjaśnienie przyczyn braku możliwości dokonania analizy w oparciu o dane wewnętrzne.

...i zewnętrzne

Jeżeli analiza porównawcza na podstawie wewnętrznych danych podatnika nie odzwierciedla warunków rynkowych lub okaże się niemożliwa do przeprowadzenia, to należy przeprowadzić analizę na podstawie zewnętrznych danych. W związku ze wskazanymi trudnościami w zastosowaniu analizy porównawczej w wariancie porównania wewnętrznego, w praktyce częściej przeprowadzana jest analiza w wariancie porównania zewnętrznego.

Na rynku istnieje kilkanaście komercyjnych baz danych, które agregują dane finansowe spółek, z których korzystają zarówno organy skarbowe, jak i firmy doradcze. Przykładowymi bazami danych z rynku polskiego jest Quick Analytics, Infoveriti. W przypadku rynku europejskiego lub globalnego są to bazy Amadeus lub Orbis. Ponadto istnieją globalne, specjalistyczne bazy danych na potrzeby badania cen w transakcjach licencyjnych i finansowych, takie jak ktMINE, RoyaltyRange czy RoyaltySource (licencje) lub Bloomberg, LoanConnector czy EIKON (transakcje finansowe).

Ograniczenia w wykorzystaniu

Bazy nie zawierają idealnych danych. Pierwszym problemem jest ich aktualność. Dane finansowe zawarte w komercyjnych bazach danych pochodzą z publikowanych sprawozdań finansowych. Proces pozyskania danych jest długotrwały, a praktyka pokazuje, że większość danych finansowych za rok 2016 będzie dostępna w II kwartale 2018 r. Oznacza to, że w większości analiz sporządzonych na początku 2018 roku najbardziej aktualnym rokiem jest rok 2015.

Ograniczeniem jest również to, że polskie przedsiębiorstwa stosują różne warianty rachunku zysków i strat – wariant porównawczy oraz kalkulacyjny. W perspektywie najbliższych lat problem może stanowić również wprowadzona możliwość sporządzania przez małe przedsiębiorstwa sprawozdania uproszczonego. Każda z wymienionych opcji prezentuje różny zakres informacji, w związku z tym może wystąpić niespójność danych. Podatnicy mogą próbować ujednolicić pozyskane dane finansowe, jednak należy pamiętać, że każda ingerencja w dane źródłowe może prowadzić do błędu. Dodatkowym utrudnieniem jest to, że pozyskanie danych do przeprowadzenia analizy danych zewnętrznych jest relatywnie kosztowne.

Opis zgodności

Gdy przeprowadzona analiza porównawcza w obu przedstawionych wariantach (tj. porównania wewnętrznego, jak i zewnętrznego) nie doprowadzi do zidentyfikowania próby podmiotów lub transakcji mogących stanowić porównanie dla badanej transakcji, należy rozważyć sporządzenie opisu zgodności warunków przyjętych w danej transakcji z warunkami rynkowymi. Opis zgodności powinien jednak być przeprowadzany w ostatniej kolejności. Podatnik powinien bowiem przystąpić do jego przygotowania dopiero po wykluczeniu innych możliwości przeprowadzenia analizy porównawczej. A zatem nawet w sytuacji, gdy podatnik spodziewa się, że odniesienie danej transakcji do rynku nie przyniesie zadowalających rezultatów, musi i tak w pierwszej kolejności przeprowadzić analizy porównawcze. Przykładem takich sytuacji mogą być transakcje nietypowe, unikatowe w skali rynku, umowa spółki osobowej, jak również rozliczenia typowo techniczne np. refakturowanie, dla których nie ma publicznie dostępnych danych.

Opis zgodności powinien być uzasadnieniem rynkowego poziomu wynagrodzenia, a więc takiego, które w porównywalnej sytuacji zaakceptowałyby podmioty niepowiązane. Forma opisu powinna obejmować wszystkie standardowe elementy analizy porównawczej, które są możliwe do zastosowania. Powinien on stanowić element dokumentacji podatkowej, a także w sposób wyczerpujący wskazywać, że zastosowanie porównania wewnętrznego i zewnętrznego nie było w danym przypadku możliwe. Powinno się wskazać wyjaśnienie dlaczego podmioty niezależne zaakceptowałyby rozliczenia przyjęte w danej transakcji w przypadku, gdyby nie istniały miedzy nimi powiązania. Ciężar udowodnienia rynkowego charakteru wynagrodzenia jest w takim przypadku znacznym obciążeniem dla podatników.    —Agata Kacprzak jest starszym konsultantem w Zespole Cen Transferowych w MDDP

podstawa prawna: rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 12 września 2017 r. w sprawie informacji zawartych w dokumentacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU z 2017 r., poz. 1753)

podstawa prawna: rozporządzenie ministrafinansów z 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (DzU z 2009 r. nr 160, poz. 1268 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2343 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl

Analiza danych porównawczych – co to jest

Analiza porównawcza polega na porównaniu warunków ustalonych w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi do warunków określonych w transakcjach pomiędzy podmiotami niezależnymi. Artykuł 9a ust. 2c ustawy o CIT jasno określa, że analiza danych porównawczych powinna zawierać dane porównywalne o podmiotach mających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, jeżeli dane te są dla podatnika dostępne. Przepisy wskazują, że w przypadku braku dostępu do danych do przeprowadzenia analizy, podatnik załącza do dokumentacji podatkowej opis zgodności warunków transakcji oraz innych zdarzeń, ustalonych z podmiotami powiązanymi, z warunkami, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty. W praktyce, w przypadku braku dostępu do danych porównawczych na polskim rynku, analizę przeprowadza się na podstawie danych z innych rynków uznanych za porównywalne.

Analiza może być przeprowadzona na podstawie danych wewnętrznych, danych zewnętrznych lub w przypadku braku dostępu do danych może przybrać formę opisu zgodności. Przeprowadzenie takiej analizy nie jest prostym zadaniem.

Zdaniem autorki

To nie tylko obowiązek, ale także narzędzie obrony w razie kontroli - Ewa Tomczyk, starszy konsultant w Zespole Cen Transferowych w MDDP

Pierwszy kwartał roku to okres intensywnej pracy dla podatników, związanej m.in. z zamknięciem roku finansowego, koniecznością sporządzenia zeznania podatkowego oraz dokumentacji cen transferowych. Obowiązujące od 2017 r. przepisy w zakresie cen transferowych, wprowadzają nowe rozszerzone obowiązki dla podatników. Jednym z nich jest obowiązek sporządzania analizy danych porównawczych przez podatników, których przychody lub koszty w poprzednim roku podatkowym przekroczyły 10 mln euro.

Przeprowadzenie analizy porównawczej nie jest prostym zadaniem, więc podatnicy stoją przed dużym wyzwaniem. Czasochłonność analizy, stosunkowo wysokie koszty oraz poziom skomplikowania analizy finansowej to tylko niektóre trudności, jakie mogą napotkać.

Co więcej, należy podkreślić, że brak analizy danych porównawczych w przypadku podatników zobowiązanych do jej sporządzenia, może oznaczać zarzut niekompletności dokumentacji, co wiąże się z możliwością zastosowania przez organy podatkowe sankcyjnej 50-proc. stawki podatku w przypadku doszacowanego dochodu.

Jednak mimo, że przygotowanie analizy porównawczej to w praktyce spore zaangażowanie czasowe i finansowe, nie należy tego wymogu utożsamiać jedynie z uciążliwym obowiązkiem. Warto pamiętać, że poprawnie przygotowana analiza porównawcza jest skutecznym narzędziem obrony w przypadku kwestionowania wysokości wynagrodzenia stosowanego w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi. Przygotowując analizę podatnik przedstawia swoje podejście biznesowe do danej transakcji, więc organy mają utrudnione zadanie, aby znaleźć argumenty pozwalające zakwestionowanie przygotowanej analizy.

- Skąd pozyskać dane do przeprowadzenia analizy danych porównawczych? Co to jest opis zgodności i kiedy można go zastosować? – pyta czytelniczka.

Zgodnie z regulacjami ustawy o CIT rozszerzone obowiązki dokumentacyjne uzależnione są od:

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe