Jak zmniejszyć CIT o wydatki na rzecz organizacji, do których należy podatnik

- Uniwersytet jest członkiem organizacji/stowarzyszeń, zarówno krajowych jak i zagranicznych. Członkostwo to nie ma charakteru obowiązkowego w rozumieniu przepisów prawa. Wpływa jednak istotnie na wzrost szeroko rozumianego prestiżu jednostki, między innymi poprzez poprawę wizerunku, zwiększenie korzyści promocyjnych, udział we wspólnych akcjach i projektach, możliwość uzyskania różnego rodzaju certyfikatów oraz udziału w warsztatach, szkoleniach, konferencjach, dostęp do wyników badań i analiz, integrację z innymi branżami itp. Uniwersytet jest w stanie wykazać związek każdego członkostwa instytucjonalnego z celami statutowymi. Brak przynależności byłby z kolei ograniczeniem działalności statutowej uczelni oraz pozbawieniem dostępu do informacji dotyczących dydaktyki i nauki w skali krajowej i światowej. Wpływałoby to negatywnie na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Wśród organizacji, do których uniwersytet obecnie należy, można wymienić m.in.:

- EUA (European University Association) – organizacja skupiająca uczelnie europejskie oraz krajowe konferencje rektorów, odgrywająca znaczącą rolę w Procesie Bolońskim, mająca ogromny wpływ na kształcenie wyższe, badania i innowacje;

- ATLAS (Association for Tourism and Leisure Education) – organizacja powołana w celu rozwoju międzynarodowych inicjatyw edukacyjnych w turystyce, promująca wymianę międzyuczelnianą pracowników oraz studentów, wspierająca badania międzynarodowe;

- EFMD Global Network – organizacja promująca rozwój ogólnoświatowej edukacji zarządczej oraz zachęcająca do jej wdrażania przez świat biznesu;

- GERA (Global Entrepreneurship Research Association) – wirtualna organizacja, której głównym celem jest realizacja badań w obszarze przedsiębiorczości, a następnie publikowanie powstałych raportów;

- Prime Networking – organizacja skupiająca się na rozwoju i promocji szkoleń o charakterze międzykulturowym i interdyscyplinarnym, programów i badań akademickich, ułatwieniu współpracy między uczelniami i przedsiębiorcami;

- Dukenet – organizacja międzynarodowa skupiająca uczelnie kształcące na profilach związanych z handlem i biznesem, ukierunkowana na odkrywanie, rozwój i wdrażanie nowoczesnych rozwiązań w badaniach i edukacji, wspierająca projekty międzynarodowe zachęcające do komunikacji międzynarodowej;

- ESN AISBL (Erasmus Student Network) – ogólnoeuropejska sieć organizacji studenckich zajmujących się wspieraniem i rozwojem programów międzynarodowych wymian studenckich, w tym zwłaszcza programu Erasmus wśród studentów na własnej uczelni oraz opieką nad studentami zagranicznymi przyjeżdżającymi w ramach tej wymiany;

- KRASP (Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich) – zrzeszenie, które inspiruje i koordynuje współdziałanie uczelni członkowskich, reprezentuje wspólne interesy uczelni, a także podejmuje działania prowadzące do stworzenia efektywnego i zintegrowanego systemu edukacji narodowej oraz działa na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego, nauki i kultury.

Lista ta nie jest zamknięta i zmienia się w zależności od bieżących potrzeb (aktualnych projektów dydaktycznych, naukowych, badawczych itp.).

Czy ponoszone przez uniwersytet wydatki w formie opłat członkowskich na rzecz organizacji, do których przynależność nie jest obowiązkowa, mają wpływ na wysokość CIT? – pyta czytelniczka.

Dochody podatników (z zastrzeżeniem art. 17 ust. 1c ustawy o CIT), których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego, są zwolnione z podatku – w części przeznaczonej na te cele (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT).

Ramy omawianego zwolnienia zostały wyznaczone przez art. 17 ust. 1a – 1c, ust. 1f i 1e ustawy o CIT >> patrz ramka.

Dwa warunki...

Zwolnienie opisane w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT jest zwolnieniem warunkowym. Dla skorzystania z tego zwolnienia podatnik musi spełnić łącznie dwie przesłanki:

- jego celem musi być działalność wymieniona w tym przepisie, przy czym statut może przewidywać również inne cele działalności,

- uzyskane dochody muszą być przeznaczone wyłącznie na cele preferowanej przez ustawodawcę działalności statutowej, a następnie wydatkowane na te cele bez względu na termin.

... ale bez względu na rodzaj dochodu

Omawiane zwolnienie nie jest natomiast uzależnione od rodzaju uzyskiwanego dochodu. Zastosowanie zwolnienia przedmiotowego przez uniwersytet zależy więc nie tylko od przeznaczenia osiągniętego dochodu na preferowane ustawą cele statutowe, ale także od faktycznego wydatkowania go na te cele.

Użyte przez ustawodawcę w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT sformułowanie „w części przeznaczonej na te cele" oznacza, że jeżeli statut będzie przewidywał również realizację innych celów, niż wymienione w tym przepisie, to przeznaczenie dochodów podatnika na realizację tych „innych celów", nie będzie stanowiło podstawy do zwolnienia od podatku przeznaczonego na nie dochodu. Nie można bowiem w tym zakresie zastosować wykładni rozszerzającej ustawowy zakres zwolnienia podatkowego.

Przeznaczenie i wydatkowanie dochodu powinno charakteryzować tożsamość celu, na który podmiot najpierw dochód przeznaczył, a następnie wydatkował. Zwolnienie to nie jest uzależnione od rodzaju uzyskiwanego dochodu, oprócz dochodów wymienionych w art. 17 ust. 1a ustawy o CIT. Ważny jest tu cel na jaki jest dochód przeznaczony, a nie źródło pochodzenia dochodu.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że uniwersytet jest członkiem organizacji/stowarzyszeń, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Członkostwo to nie ma charakteru obowiązkowego w rozumieniu przepisów prawa, ma ono jednak bardzo istotny wpływ na wzrost szeroko rozumianego prestiżu jednostki.

W negatywnym katalogu

Koszt składki członkowskiej z tytułu przynależności do organizacji/stowarzyszenia nie jest kosztem uzyskania przychodu, ponieważ jest wyłączony z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 37 ustawy o CIT. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT).

Warunkiem zaliczenia danego wydatku do kosztów podatkowych, poza wykazaniem celowości poniesionego wydatku, jest to, aby nie znajdował się on na liście wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe. W katalogu tych wydatków znajdują się niestety składki na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa (zob. art. 16 ust. 1 pkt 37 ustawy o CIT), z pewnymi wyjątkami, które nie dotyczą omawianych składek.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 37 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

37) składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa, z wyjątkiem:

- składek organizacji spółdzielczych na rzecz związków rewizyjnych i Krajowej Rady Spółdzielczej, z tym że górną granicę składki określi minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Spółdzielczej,

- składek na rzecz organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców, działających na podstawie odrębnych ustaw – do wysokości łącznie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 0,15 proc. kwoty wynagrodzeń wypłaconych w poprzednim roku podatkowym, stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Inne rozwiązanie

Zatem opłata za członkostwo nie stanowi kosztów uzyskania przychodu i nie pomniejszy kwot dochodu do zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.

Jednak z uwagi na to, że składki członkowskie w formie opłat członkowskich na rzecz organizacji, do których przynależność nie jest obowiązkowa, służą działalności statutowej uniwersytetu, korzystają ze zwolnienia od podatku zawartego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Prawidłowość takiego rozwiązania potwierdziła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 7 października 2016 r., 2461-IBPB-1-3.4510.825. 2016.1.KB).

Autor jest doradcą podatkowym

Czego i kogo dotyczą wyłączenia

- Stosownie do art. 17 ust. 1a ustawy o CIT, zwolnienie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o CIT, dotyczące podatników przeznaczających dochody na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie, nie dotyczy:

1) dochodów uzyskanych z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub dochodów uzyskanych z handlu tymi wyrobami; zwolnieniem objęte są jednak dochody jednostek naukowych i instytutów badawczych, w rozumieniu odrębnych przepisów, uzyskane z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego;