Odprawa emerytalna tylko raz w życiu

Szef nie musi wypłacać pieniędzy na koniec kariery zawodowej przyszłemu emerytowi, jeżeli pracownik wcześniej otrzymał już to świadczenie w związku z przejściem na rentę inwalidzką.

Aktualizacja: 03.12.2016 14:43 Publikacja: 03.12.2016 08:25

Odprawa emerytalna tylko raz w życiu

Foto: www.sxc.hu

- Czy osobie pobierającej rentę i nadal pracującej, z chwilą przyznania przez ZUS emerytury z urzędu, przysługuje odprawa emerytalna od pracodawcy? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 24a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej ustawa emerytalna) osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która osiągnęła powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) oraz podlegała przez jakikolwiek okres ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z urzędu przyznaje się emeryturę.

Dla kogo

Odprawa emerytalno-rentowa ma charakter świadczenia powszechnego, a więc przysługującego wszystkim pracownikom bez względu na sposób nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, wybór, powołanie, mianowanie), których stosunek pracy ustał w warunkach określonych art. 921 kodeksu pracy. Mają ją prawo otrzymać zarówno zatrudnieni na czas nieokreślony, jak i na umowach terminowych. O tym, czy pracownik dostanie odprawę emerytalną, decyduje też sposób rozstania z firmą. Jeśli doszło do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, czyli jego zwolnienia dyscyplinarnego, odprawa emerytalna nie należy się.

Grosz na nowy etap

W myśl art. 92[1] § 1 kodeksu pracy pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie, w tym przypadku do renty inwalidzkiej oraz do własnej emerytury, wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.

Pracownikowi przysługuje tylko jedna odprawa i tylko raz w życiu. Oznacza to, że pracodawca nie musi wypłacać odprawy emerytalnej, jeżeli zatrudniony wcześniej otrzymał takie świadczenie w związku z przejściem na rentę inwalidzką.

Przykład

Zatrudniamy pracownicę pobierającą rentę z tytułu niezdolności do pracy, która będąc zatrudniona kilka lat wcześniej u innego pracodawcy, nabyła prawo do odprawy rentowej. W październiku 2016 r. osiągnęła powszechny wiek emerytalny. ZUS przyznał jej emeryturę z urzędu. Umowa o pracę została rozwiązana 31 października. W listopadzie 2016 r. pracownica wystąpiła o wypłatę odprawy emerytalnej. Czy ma do niej prawo?

Odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę inwalidzką. Szef nie musi wypłacać tej odprawy, gdyż pracownica otrzymała wcześniej tego rodzaju świadczenie w związku z przejściem na rentę inwalidzką.

Termin wypłaty

Przepisy nie precyzują, w jakim momencie należy wypłacić odprawę emerytalną. Jak jednak wskazuje art. 92[1] § 1 k.p., musi zachodzić związek między wypłatą odprawy pieniężnej a nabyciem uprawnień emerytalnych lub rentowych i rozwiązaniem umowy o pracę. Prawo do jednorazowej odprawy jest bowiem niezależne od sposobu ustania tej umowy, byleby przyczyna rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy była bezpośrednio lub ostatecznie związana z nabyciem prawa do emerytury lub renty. Jednoznacznie wynika z tego, że między wypłatą odprawowych pieniędzy a nabyciem uprawnień emerytalnych i rozwiązaniem umowy musi być powiązanie.

O wypłatę odprawy emerytalnej można ubiegać się od dnia rozwiązania stosunku pracy także wtedy, gdy ZUS później wydał decyzję przyznającą emeryturę. Jednak pracownik musi spełniać wszystkie warunki nabycia prawa do emerytury w chwili ustania stosunku pracy.

ZUS wylicza

Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana – od dnia, od którego podjęto jej wypłatę.

Od 1 stycznia 2015 r. emeryturę z urzędu wylicza się wyłącznie na tzw. nowych zasadach i dotyczy to tylko osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Jej wysokość jest wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim ubezpieczony zdecyduje się przejść na emeryturę. Podstawę obliczenia stanowi suma zwaloryzowanego kapitału początkowego (składki emerytalne uzbierane do 1 stycznia 1999 r.) oraz składek emerytalnych zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS (z uwzględnieniem ich waloryzacji).

Emerytura z urzędu nie może być niższa od dotychczas pobieranej renty za niezdolność do pracy. Ponadto nie może być niższa od najniższej emerytury, ale tylko jeśli osoba, której zostało przyznane świadczenie, legitymuje się odpowiednim okresem składkowym i nieskładkowym.

Może być więcej

Do emerytury z urzędu odnoszą się też przepisy o zbiegu świadczeń. Emeryturę można pobierać np. razem z rentą z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową – w proporcji określonej dla takich świadczeń. Może to być cała renta powiększona o połowę emerytury albo emerytura powiększona o połowę renty.

Osoba, której zamiast dotychczasowej renty z tytułu niezdolności do pracy przyznano emeryturę z urzędu, może ją pobierać bez względu na wysokość osiąganego przychodu z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Nie ma też znaczenia, czy kontynuuje dotychczasową pracę. Oznacza to, że przy zawieszalności emeryturę z urzędu traktuje się na takich samych zasadach jak rentę z tytułu niezdolności do pracy dla uprawnionego do emerytury w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

- Czy osobie pobierającej rentę i nadal pracującej, z chwilą przyznania przez ZUS emerytury z urzędu, przysługuje odprawa emerytalna od pracodawcy? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 24a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej ustawa emerytalna) osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która osiągnęła powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) oraz podlegała przez jakikolwiek okres ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z urzędu przyznaje się emeryturę.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Konsumenci
UOKiK ukarał dwie znane polskie firmy odzieżowe. "Wełna jedynie na etykiecie"
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego