Związkowi zawodowemu przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot nieprawidłowo wydatkowych środków funduszu.
Z powództwem do sądu
Chodzi jedynie o przypadki wydatkowania, które są niezgodne z ustawą o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Jeżeli wydatkowanie narusza tylko regulamin funduszu lub ustawę o związkach zawodowych, to związek nie może wystąpić do sądu.
Przykładowo, powództwo może dotyczyć sytuacji, gdy pracodawca przeznacza świadczenia na zakup telefonów komórkowych dla menadżerów. Związki mogą wytoczyć powództwo również wtedy, gdy pracodawca przydziela środki z pominięciem kryterium socjalnego, a więc wszystkim po równo. Nie dotyczy to świadczeń, których – z uwagi na ich istotę – nie sposób różnicować albo działalności profilaktycznej pracodawcy.
Jednak to, które świadczenia powinny być wydatkowane z uwzględnieniem kryterium socjalnego, jest przedmiotem różnych i nie zawsze jednolitych poglądów. Jeśli świadczenia zostały przeznaczone na działalność inną niż socjalna, to żądanie pozwu obejmie całą wydaną kwotę. Inaczej będzie, gdy świadczenia zostały przeznaczone na działalność socjalną, ale przyznano je wszystkim po równo. Związek zawodowy powinien wówczas wykazać, w jakiej części środki z funduszu zostały wydatkowane w sposób nieprawidłowy i tylko ta część podlega zwrotowi do funduszu.
Należy podkreślić, że do wytoczenia powództwa o zwrot środków uprawniony jest jedynie związek zawodowy. Gdy w zakładzie pracy takowy nie funkcjonuje, tego uprawnienia nie może zrealizować np. przedstawiciel załogi.
