Praca w godzinach nadliczbowych to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, zasadniczo jest to osiem godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo.
Za pracę w godzinach nadliczbowych można pracownikowi dać czas wolny. Może to nastąpić albo na wniosek pracownika, albo bez takiego wniosku, na podstawie decyzji samego pracodawcy. W każdym jednak przypadku to do pracodawcy należy wybór, czy udzielić pracownikowi czasu wolnego, czy też zapłacić rekompensatę pieniężną.
Wniosek pracownika
Zgodnie z przepisami wniosek pracownika w sprawie udzielenia czasu wolnego powinien być złożony na piśmie. Wprawdzie w przypadku niezachowania formy pisemnej wniosek pracownika nie będzie nieważny, jednak w interesie pracodawcy jest przypilnowanie otrzymania wniosku na piśmie. Wnioski o udzielenie czasu wolnego od pracy w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych powinny być dołączone do kart ewidencji czasu pracy pracownika. Brak wniosku w ewidencji czasu pracy będzie świadczyć przeciwko pracodawcy w przypadku sporu z pracownikiem dotyczącego prawidłowości rozliczenia czasu pracy oraz wysokości wynagrodzenia.
Trzeba pamiętać, że pracodawca może, ale nie musi udzielić pracownikowi czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych, nawet jeżeli pracownik złoży pisemny wniosek.
Inicjatywa pracodawcy
Udzielenie pracownikowi czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych może nastąpić również bez wniosku pracownika, na podstawie jednostronnej decyzji pracodawcy. W takim przypadku czas wolny udzielany jest jednak na nieco innych zasadach.