Zmiana warunków pracy lub płacy za porozumieniem wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron umowy o pracę, decydujących się na modyfikacje w tym zakresie. Takie porozumienie może dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę oraz wszelkich postanowień umownych (z zachowaniem minimalnych uprawnień pracowniczych wynikających z norm prawa pracy). Dopuszczalność zawierania porozumień zmieniających wynika ze zobowiązaniowego charakteru stosunku pracy oraz znacznej swobody stron umowy o pracę, ograniczonej przez przepisy prawa, właściwość stosunku pracy oraz zasady współżycia społecznego (art. 3531 k.c.).
Sądy pracy akceptują porozumienia zmieniające. Dla swej skuteczności powinno ono jednak zawierać wskazanie, jakie warunki ulegają zmianie oraz określenie, że jego strony zgodnie wyrażają wolę na dokonanie takiej zmiany. Pracownik zawierając porozumienie musi bowiem wiedzieć, jakie warunki pracy lub płacy ulegną zmianie (zwykle pogorszeniu) i w jakim zakresie nastąpi ta modyfikacja. Korzystnie jest też wskazać, od kiedy strony będą obowiązywać nowe warunki zatrudnienia.
Bez zakazów i ograniczeń
Strony mogą zawrzeć porozumienie o zmianie warunków pracy w każdym czasie. Może to więc nastąpić także podczas urlopu pracownika lub przebywania przez niego na zwolnieniu lekarskim. Nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń.
Nie mają tu również zastosowania kodeksowe zakazy dotyczące wypowiadania umów o pracę. Porozumienie można zatem zawrzeć także z osobą, której zatrudnienie podlega szczególnej ochronie, np. z pracownicą w ciąży lub pracownikiem w wieku przedemerytalnym.
Dowolna forma
Zmiana warunków umowy o pracę, stosownie do treści art. 29 § 4 k.p., wymaga formy pisemnej. Jednak kodeks pracy nie przewiduje sankcji nieważności w sytuacji niezachowania tej formy. Oznacza to, że ważne jest również porozumienie zawarte w formie ustnej lub w sposób dorozumiany. Wynika to z art. 60 k.c., według którego wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde jej zachowanie, które ujawnia tę wolę w sposób dostateczny, w tym również w postaci elektronicznej (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie).
