Wielkanocne spotkania z pracownikami opłacone z funduszu socjalnego

W Wielki Piątek wiele firm organizuje wielkanocne spotkania z pracownikami. Mogą je sfinansować z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, jeśli środki będą wydatkowane zgodnie z regulaminem. Ten dzień pracodawca może jednak ustalić wolnym od pracy.

Publikacja: 13.04.2017 07:00

Wielkanocne spotkania z pracownikami opłacone z funduszu socjalnego

Foto: Fotolia

Zbliżają się kolejne święta, dni ustawowo wolne od pracy, na które – bez względu na wyznanie – czeka każdy pracownik. Dyskusja o tym, czy Wielki Piątek powinien być dniem ustawowo wolnym od pracy, trwa od lat. Ścierają się w niej zarówno argumenty światopoglądowe, jak i ekonomiczne.

Mimo wielu inicjatyw ustawodawczych w tym zakresie, chociażby w latach 90-tych, wspieranych przez środowiska zarówno katolickie jak i protestanckie, których rzecznikiem był adwokat i senator Edward Joachim Wende*, święto to nie weszło do kanonu dni ustawowo wolnych od pracy, inaczej niż w wielu krajach katolickich i protestanckich w Polsce i na świecie.

Istniejące możliwości

Wielu pracodawców w Polsce decyduje się w tym dniu na zorganizowanie świątecznego spotkania z pracownikami, tzw. jajeczka. Nie jest to obowiązek wynikający z kodeksu pracy ani z żadnego innego aktu prawnego. Jednak dbanie o dobry nastrój pracowników i ich integracja mogą przynieść korzyści, które mogą się przyczynić do wzrostu obrotów oraz ogólnego postrzegania zakładu pracy.

Spotkanie ze środków zfśs

Zgodnie z ustawą z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zfśs) środki z tego funduszu mają być przeznaczane na finansowanie działalności socjalnej. Zatem przede wszystkim trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy organizacja firmowego "jajeczka" może być uznana za działalność socjalną.

Na potrzeby ustawy o zfśs działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Na pierwszy rzut oka trudno znaleźć podstawę prawną, która pozwalałaby na organizację imprez świątecznych ze środków zfśs. Najbliższa celom imprez integracyjnych takich jak świąteczne spotkania pracownicze, wydaje się być działalność rekreacyjna.

Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2008 r. (II PK 74/08). Stwierdził wówczas, że działalność w postaci imprez masowych mieści się w pojęciu działalności socjalnej jako rodzaj działalności rekreacyjnej, względnie działalności w postaci różnych form krajowego wypoczynku. Chociaż w uzasadnieniu SN jako przykłady imprez masowych wymienił pikniki, andrzejki i organizowanie wycieczek przez pracodawcę, nie ma podstaw aby przyjąć, że wykluczył z tej listy spotkania wigilijne czy wielkanocne.

Odmienne stanowisko zajmują jednak sądy administracyjne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 13 lutego 2007 r. (III SA/Wa 4283/06) stwierdził, że zorganizowanie imprezy okolicznościowej (integracyjnej) dla wszystkich uprawnionych, bez uwzględniania ich sytuacji życiowej, stałoby w sprzeczności z warunkami, na jakich może być przyznawana pomoc z zfśs, a sytuacja taka byłaby sprzeczna z obowiązującymi przepisami prawa. Dalej WSA odwołuje się do kryterium socjalnego, czyli uzależnienia dostępności świadczenia od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z zfśs.

Zbędne kryteria

W przywołanym wyroku Sąd Najwyższy podkreśla, że kryterium socjalne należy stosować jedynie do ulgowych świadczeń i usług, co nie wyczerpuje zakresu działalności socjalnej, jeśli stosowne postanowienia zawiera regulamin funduszu. W szczególności regulamin zfśs może przewidywać wydatkowanie środków na cele mieszczące się w ramach działalności socjalnej na odmiennych zasadach korzystania z tych świadczeń – w tym na zasadzie powszechnej dostępności do nich, co bezpośrednio potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lipca 2014 r. (II UK 472/13).

Oznacza to, że w ocenie SN istnieje możliwość finansowania spotkań pracowniczych, w tym wielkanocnego „jajeczka", ze środków zfśs. Konieczne jest jednak zawarcie odpowiedniego postanowienia w regulaminie gospodarowania środkami zfśs. Wskazuje na to praktyka orzecznicza sądów powszechnych, w tym sądów administracyjnych badających to zagadnienie również w kontekście zobowiązań publicznoprawnych pracodawcy na tym gruncie (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 7 lutego 2013 r. (III AUa 1160/12) oraz z 11 lipca 2013 r. (III AUa 329/13).

Integracja czy interes

Kwestie związane z konsekwencjami podatkowymi imprez integracyjnych były przedmiotem analizy Naczelnego Sądu Administracyjnego, m.in. w wyroku z 13 marca 2015 r. (II FSK 3738/14). NSA uznał, że w przypadku, gdy wartości świadczeń nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika, brak jest podstaw do ustalenia dla konkretnego pracownika kwoty przychodu uzyskanego z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów organizowanej imprezy. NSA argumentował ponadto, że nie istnieje sposób, aby stwierdzić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał owe świadczenie i jaka jest jego wartość, wobec czego pracodawca nie jest zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia do właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych przychodów. Przedstawione stanowisko w pełni zaakceptowały właściwe organy, w tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (sprawa DI/100000/ 43/507/2016).

W tym kontekście pojawia się pytanie, czy spełnienie świadczenia w postaci organizacji „jajeczka" pracowniczego jest świadczeniem jedynie w interesie pracownika, szczególnie, że to pracodawcy decydującemu się na zorganizowanie takiego spotkania zależy na możliwie największej frekwencji wśród uczestników. Działanie pracodawcy w postaci organizacji imprez okolicznościowych wpływa również na zwiększenie atrakcyjności zatrudnienia i poprawę atmosfery w pracy. ?

—Karolina Stawicka

—Bartosz Wszeborowski

* W celu uczczenia pamięci mec. Edwarda J. Wende oraz wspierania postaw prawo i państwotwórczych powstał fundusz imienia Mecenasa; Rzeczpospolita patronuje Funduszowi im. Edwara J. Wende http://www.fdp.org.pl/fundusz-im-edwarda-j-wende

Zdaniem autorki

Karolina Stawicka, adwokat, counsel, kieruje praktyką prawa pracy kancelarii Bird & Bird

W obliczu kształtowania się nowych tradycji, pomysłów ustanawiania nowych świąt państwowych, z perspektywy pracodawcy i pracownika należałoby zaapelować o ponowne pochylenie się ustawodawcy nad tym jednym z największych świąt, jakim jest Wielki Piątek.

Nie sposób nie zgodzić się również z argumentami wielu pracodawców, że ten dzień jest dniem pracy pozorowanej, spotkań okolicznościowych z załogą, wcześniejszych wyjść albo po prostu absencji.

Zdecydowane rozwiązanie ustawowe w tym zakresie uporządkowałoby wiele nieformalnych praktyk w zakładach pracy, a osobom zaangażowanym religijnie ułatwiłoby refleksyjne przeżycie tego dnia. Co roku powtarzane sondaże opinii publicznej potwierdzają, że ok. 70 proc. społeczeństwa chciałaby, aby ten dzień był dniem wolnym od pracy.

Zdaniem autora

Bartosz Wszeborowski, prawnik w zespole prawa pracy kancelarii Bird & Bird

Rzadko się zdarza, aby pracodawca ustanowił Wielki Piątek dniem wolnym od pracy w zamian za inny dzień ustawowo wolny od pracy przypadający w sobotę, bez względu na to, czy dla danego pracownika sobota była dniem pracującym czy wolnym od pracy, zgodnie z obowiązującym w firmie rozkładem czasu pracy. Najczęściej pracodawcy ustanawiają taki dzień wolny od pracy 2 maja albo inny dzień poprzedzający lub następujący po innym dniu wolnym od pracy, tym samym zapewniając pracownikom przedłużony weekend. Niemniej w zależności od woli załogi tę opcję można zastosować również do Wielkiego Piątku. Pozwoliłoby to na uniknięcie fikcyjnego dnia pracy w zakładach. ?

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego