Pracownik jest uprawniony do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, gdy zostaje on rozwiązany z przyczyn go niedotyczących. A contrario – w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracownika taka odprawa mu nie przysługuje. Co jednak w przypadku, gdy pracownik podważy przyczyny wskazane przez pracodawcę w oświadczeniu o wypowiedzeniu stosunku pracy? Czy ustalenie przez sąd, że przyczyny te są nieprawdziwe, przesądza jednocześnie o konieczności zapłaty odprawy przez pracodawcę?
Pozorna przyczyna
Analogiczne pytania były przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego przed wydaniem w wyroku z 10 grudnia 2015 r. (III PK 39/15). Orzeczenie to zapadło w sprawie kobiety zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku głównej księgowej. W okresie zatrudnienia między nią a innym pracownikiem pracodawcy powstał konflikt, który dotyczył sposobu wykonywania przez tego pracownika obowiązków służbowych. Powódka zarzucała mu m.in. przedkładanie pracodawcy faktur zawierających koszt użytkowania samochodu na własne potrzeby, czy też nieprawidłowe rozliczanie kosztów pobytu w hotelu. Ponieważ taka sytuacja utrzymywała się przez dłuższy czas, pracodawca wypowiedział księgowej stosunek pracy. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazał jednak zmianę formy zatrudnienia z umowy o pracę na umowę cywilnoprawną z podmiotem gospodarczym (tzw. outsourcing).
Zwolniona odwołała się od wypowiedzenia umowy. Sąd I instancji ustalił, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę była pozorna, gdyż rzeczywistym powodem rozwiązania tej umowy był konflikt powódki z innym pracownikiem. Zasądził na rzecz powódki odszkodowanie. Wyrok ten stał się prawomocny.
Odrębne żądanie
Niezależnie od postępowania dotyczącego odszkodowania w związku z wadliwym rozwiązaniem stosunku pracy powódka zainicjowała postępowanie sądowe o wypłatę odprawy w związku z rozwiązaniem jej stosunku pracy z przyczyn jej niedotyczących. Sądy I i II instancji oddaliły jej żądanie. Powołały się na ustalenia dokonane w postępowaniu o zapłatę odszkodowania, zgodnie z którymi przyczyną wypowiedzenia kobiecie stosunku pracy był jej konflikt z innym pracownikiem. To zaś wyklucza uznanie, że likwidacja stosunku pracy była jedyną i wyłączną przyczyną rozwiązania z nią stosunku pracy.
Powódka wywiodła skargę kasacyjną od wyroku sądu II instancji. Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi II instancji.