Zgodnie z zasadami obowiązującymi od 1 stycznia 2017 r., zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (zfśs) mają obecnie obowiązek tworzyć pracodawcy zatrudniający – według stanu na 1 stycznia danego roku – co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełny etat.
Przy stanie zatrudnienia od 20 do 49 pracowników (w przeliczeniu na pełny etat) pracodawca może tworzyć fundusz lub wypłacać świadczenia urlopowe. Wcześniej ta zasada odnosiła się do pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników. Utworzenie funduszu może jednak wymusić na takim pracodawcy działająca u niego organizacja związkowa.
Postanowienia o nietworzeniu
Kolejna zmiana w przepisach o zfśs odnosi się do postanowień w sprawie nietworzenia funduszu i niewypłacania świadczeń urlopowych. W przypadku pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników, objętych układem zbiorowym pracy, postanowienia w kwestii nietworzenia zfśs i niewypłacania świadczenia urlopowego zawiera się w układzie zbiorowym.
Zgodnie z nowymi zasadami, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 50 pracowników lub gdy utworzył zfśs z inicjatywy zakładowej organizacji związkowej (przy stanie zatrudnienia od 20 do 49 pracowników), obowiązujący go układ zbiorowy pracy może kształtować wysokość odpisu na fundusz w sposób dowolny, jak też zawierać postanowienia o nietworzeniu funduszu. Jeśli nie jest objęty układem zbiorowym, postanowienia w sprawie wysokości odpisu na zfśs, jak również o jego nietworzeniu można zawrzeć w regulaminie wynagradzania.
Istniejące fundusze
Brak przepisów przejściowych nakazuje przyjąć, że zmiana przepisów nie powoduje automatycznej utraty mocy prawnej obowiązujących zfśs. Żaden przepis nie daje podstaw, aby przyjąć automatyczny skutek w postaci rezygnacji z tworzenia funduszu w związku z niezatrudnianiem liczby pracowników zobowiązującej do jego tworzenia. Ustawa o zfśs zawiera wyraźne wskazania w zakresie procedury, jaką należy przeprowadzić, gdy pracodawca chce zrezygnować z tworzenia funduszu.