22 lipca br. weszła w życie zdecydowana większość postanowień ustawy z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym i nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (dalej: ustawa). Wdraża ona dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi.
Ustawę należy oceniać pozytywnie – i to zarówno z punktu widzenia konsumentów, którzy zyskali szerokie uprawnienia ochronne jak i samych pośredników dla których stworzenie określonych reguł prawnych w zakresie funkcjonowania procesu pośrednictwa kredytowego czy też objęcie ich jednolitym nadzorem ze strony Komisji Nadzoru Finansowego może być szansą na uporządkowanie rynku, uczynienie go bardziej transparentnym i przewidywalnym zarówno dla nich, jak i ich klientów. Wszystko to powinno wpłynąć pozytywnie na rozwój rynku pośrednictwa kredytowego i zaufanie klientów do tego rodzaju instytucji finansowych.
Już teraz ujawniły się jednak pewne mankamenty w praktycznym zastosowaniu ustawy o kredycie hipotecznym. Niektóre z nich najprawdopodobniej wymagać będą pilnej interwencji ze strony ustawodawcy.
Jedną z najpoważniejszych niedoskonałości jest treść art. 4 pkt. 16 lit. c), który wprowadza definicję tzw. „powiązanego pośrednika kredytu hipotecznego" rozumianego m.in. jako pośrednika kredytu hipotecznego, który działa w imieniu i na rzecz określonej liczby kredytodawców lub grup kredytodawców, o których mowa w lit. b, które nie stanowią co najmniej połowy liczby kredytodawców funkcjonujących na rynku usług świadczonych w zakresie udzielania kredytów hipotecznych.
W powiązaniu z definicją „kredytodawcy" z art. 4 pkt 8 ustawy definicja ta powoduje trudności interpretacyjne w ustaleniu kto faktycznie może posiadać przymiot „niepowiązanego pośrednika kredytu hipotecznego". Biorąc pod uwagę fakt, że wspomniany art. 4 pkt 8 ustawy nakazuje uwzględniać w definicji „kredytodawcy" również banki spółdzielcze i krajowe kasy oszczędnościowo-kredytowe, należy jednoznacznie uznać, że ustawowa definicja „niepowiązanego pośrednika kredytu hipotecznego" jest sprzeczna z celem dyrektywy oraz narusza ważny interes publiczny.