Formalności wieczystoksięgowe przy zakupie nieruchomości

Żadna transakcja dotycząca działki czy lokalu nie obejdzie się bez załatwienia formalności wieczystoksięgowych.

Publikacja: 11.12.2017 07:05

Formalności wieczystoksięgowe przy zakupie nieruchomości

Foto: AdobeStock

Przed zakupem mieszkania lub działki budowlanej warto zajrzeć do księgi wieczystej nieruchomości. Można się wiele z niej dowiedzieć, np. czy sprzedający rzeczywiście jest właścicielem działki oraz czy nie doszło do ustanowienia na nieruchomości hipoteki zabezpieczającej kredyt.

Tylko wirtualnie

Księga wieczysta to nic innego jak urzędowy rejestr prowadzony przez wydziały wieczystoksięgowe sądów rejonowych, dotyczący nieruchomości, który określa stan prawny nieruchomości. Obecnie księgi mają wyłącznie formę elektroniczną. Sprawy wieczystoksiegowe załatwia się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na położenie danej nieruchomości, odkąd jednak wszystkie księgi wieczyste prowadzi się elektronicznie, przestało to mieć znaczenie. Można pójść do sądu w Gdańsku, by się np. dowiedzieć o nieruchomość w Warszawie, albo po prostu skorzystać z internetu.

Najczęściej załatwiane sprawy wieczystoksięgowe to: zakładanie ksiąg wieczystych, wpisy praw oraz uzyskiwanie odpisów. Jak długo czeka się na załatwienie sprawy?

Bywa z tym różnie. Sądy nie mają określonych terminów, decydujące znaczenie ma data wpływu wniosku, wyjątkowo można się zwrócić do sądu o przyspieszenie, np. z powodu bardzo wyjątkowych okoliczności. Najczęściej potrzeba kilku dni, tylko czasami kilku tygodni.

Jak załatwić wpis

Odpis księgi wieczystej może uzyskać każdy. Nie trzeba przedstawiać żadnych dokumentów poza dowodem osobistym.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku wpisu, np. prawa własności lub hipoteki. Osoba, która chce dokonać wpisu, może to zrobić osobiście lub przesłać wniosek pocztą. Na miejscu trzeba wypełnić formularz, w którym podaje się swoje dane oraz przysługujący tytuł do nieruchomości.

Jeszcze jeden formularz wypełnia się w przypadku, gdy właściciela (osobę posiadającą inny tytuł prawny do nieruchomości) ma reprezentować pełnomocnik. Formularze można ściągnąć z internetu, sąd je honoruje. Niezbędny jest ponadto dowód osobisty oraz – co jest bardzo ważne – oryginały, a nie kopie dokumentów potwierdzających przysługujące prawa do nieruchomości, a więc najczęściej będą to: akt notarialny, orzeczenie sądowe, decyzja administracyjna. Po dokonaniu wpisu sąd przedstawionych dokumentów nie zwraca, zostają one przekazane do archiwum do akt księgi wieczystej nieruchomości. Sąd je udostępnia do wglądu. Zdarza się, że nieruchomość nie ma jeszcze księgi wieczystej – tak będzie w przypadku nabycia nowego lokalu użytkowego od dewelopera. Wówczas, zanim dokona się wpisu, trzeba jeszcze założyć księgę wieczystą. Składa się wtedy jeden wniosek: o założenie księgi i o wpis do niej posiadanego prawa, na analogicznych jak wyżej zasadach. Kupując notarialnie lokal czy działkę, można zlecić notariuszowi załatwianie spraw wieczystoksięgowych związanych z nieruchomością.

Rękojmia, czyli co

Nabywcę nieruchomości, który w dobrej wierze działa na podstawie treści księgi wieczystej, chroni rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. Jest to bardzo ważna instytucja. Jeśli bowiem pojawi się niezgodność między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a jej rzeczywistym stanem, to kupując nieruchomość od osoby wpisanej w księdze, stajemy się jej właścicielem, nawet jeśli osoba ta w rzeczywistości nie miała do niej pełnych praw.

Rękojmia nie chroni jednak wszystkich. Nie mogą na nią liczyć np. osoby działające w złej wierze.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: r.krupa@rp.pl

Czego można się dowiedzieć

Księga wieczysta dzieli się na cztery działy. Każdy z nich zawiera inne informacje dotyczące nieruchomości:

- Dział I – położenie, powierzchnia, oznaczenia geodezyjne nieruchomości. Zawiera również informacje o zabudowaniach i sposobie użytkowania nieruchomości.

- Dział II – dane o właścicielu, użytkowniku wieczystym oraz posiadaczu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

- Dział III - wpisy różnych roszczeń (np. roszczenia kupującego mieszkanie o zawarcie umowy deweloperskiej). W tym dziale wpisuje się również służebności gruntowe obciążające nieruchomość. Można się więc dowiedzieć m.in., czy właścicielowi sąsiedniej działki służy prawo przejazdu i przechodzenia przez nieruchomość oraz czy działka nie jest obciążona służebnością przesyłu, czyli prawem firm przesyłowych (energetycznych, telekomunikacyjnych, gazowych etc.) do korzystania z danej nieruchomości. W tym dziale znajdują się również informacje o egzekucji z nieruchomości, np. w najbliższym czasie komornik planuje ją zlicytować.

- Dział IV – tu wpisuje się hipoteki, jeżeli więc dana osoba zaciągnęła kredyt hipoteczny, to informacje na temat wysokości tego zabezpieczenia będą wynikały z tego właśnie działu. Z tego też działu wynika, czy na nieruchomości nie doszło do ustanowienia hipoteki przymusowej, np. przez fiskusa czy ZUS.

Opłaty

Na papierze

W wypadku formalności załatwianych w tradycyjny sposób obowiązuje następujący cennik:

- wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego – 200 zł,

- wpis udziału w prawie – pobiera się część opłaty stałej proporcjonalną do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 zł,

- wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności – 150 zł niezależnie od liczby udziałów w tych prawach,

- wpis własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami – 150 zł,

- wpis własności nieruchomości rolnej o pow. do 5 ha – 150 zł,

- wpis praw osobistych i roszczeń – 150 zł,

- zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych – 150 zł,

- założenie księgi wieczystej – 60 zł,

- połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości – 60 zł,

- odłączenie nieruchomości lub jej części – 60 zł,

- wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym – 60 zł,

- sprostowanie w dziale I – 60 zł,

- od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opłaty należnej od wniosku o wpis,

- od wniosku o złożenie do zbioru dokumentów pobiera się opłatę stałą, przewidzianą dla wniosku o wpis do księgi wieczystej.

Postawa prawna: art. 42–48 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 623, z późn. zm.).

Online

Od wniosku o wydanie dokumentu online w celu jego samodzielnego wydrukowania pobierane są następujące opłaty:

Za wniosek o wydanie:

- odpisu zwykłego księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 20 zł,

- odpisu zupełnego księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 50 zł,

- wyciągu z księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości: 5 zł – za wyciąg z jednego działu księgi wieczystej, 10 zł – za wyciąg z dwóch działów księgi wieczystej, 15 zł – za wyciąg z trzech działów księgi wieczystej, 20 zł – za wyciąg z czterech działów księgi wieczystej,

- zaświadczenia o zamknięciu księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 5 zł.

W wypadku, gdy żądany dokument ma być przesłany w formie papierowej pocztą:

Za wniosek o wydanie:

- odpisu zwykłego księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 30 zł,

- odpisu zupełnego księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 60 zł,

- wyciągu z księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości: 15 zł – za wyciąg z jednego działu księgi wieczystej, 20 zł – za wyciąg z dwóch działów księgi wieczystej, 25 zł – za wyciąg z trzech działów księgi wieczystej, 30 zł – za wyciąg z czterech działów księgi wieczystej,

- zaświadczenia o zamknięciu księgi wieczystej pobierana jest opłata w wysokości 10 zł.

Definicje - Co kryje się pod tymi pojęciami

- Odpis zawiera informacje: opisujące nieruchomości, powierzchnię, rodzaj (mieszkanie, działka, dom), położenie (miasto, gmina), o właścicielu (jego dane osobiste), o ograniczonych prawach rzeczowych, np. służebnościach ustanowionych na nieruchomości, np. drodze koniecznej, ustanowionych hipotekach oraz prawach wynikających z umów takich jak dzierżawa, najem.

- Wyciąg z księgi wieczystej – wydaje się on line, to część informacji z księgi wieczystej. Równocześnie można wnosić o wydanie wyciągu z jednego lub wielu działów księgi wieczystej.

- Wzmianki – tajemnicze numerki, które pojawiają się w księdze, to informacje, że do wydziału wieczystoksięgowego sądu wpłynął wniosek, który jeszcze nie został rozpatrzony. Jest to ostrzeżenie, że treść księgi wieczystej może być już nieaktualna lub w najbliższym czasie ulegnie zmianie. Następnie, jeżeli sąd pozytywnie go rozpatrzy, wpisuje się dane do księgi. Wniosek o wpis może złożyć nie tylko właściciel nieruchomości, ale także inne podmioty, m.in. komornik, bank, urząd skarbowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także osoba prywatna, która chce zabezpieczyć swoje prawo do nieruchomości. Oczywiście wzmianka wzmiance nierówna. Nie każda może być groźna. Niektóre są bezzasadne.

Przed zakupem mieszkania lub działki budowlanej warto zajrzeć do księgi wieczystej nieruchomości. Można się wiele z niej dowiedzieć, np. czy sprzedający rzeczywiście jest właścicielem działki oraz czy nie doszło do ustanowienia na nieruchomości hipoteki zabezpieczającej kredyt.

Tylko wirtualnie

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe