Jak podnieść jakość życia mieszkańców

Samorządy powinny zadbać o zrównoważony rozwój sfery społecznej, gospodarczej i środowiska. Doświadczenie polskich miast pokazuje, że to wyzwanie.

Publikacja: 18.06.2018 03:20

Olsztyn to jeden z najbardziej przyjaznych mieszkańcom ośrodków w naszym kraju – wynika z rankingu z

Olsztyn to jeden z najbardziej przyjaznych mieszkańcom ośrodków w naszym kraju – wynika z rankingu zrównoważonych miast Polski, opracowanego przez Arcadis

Foto: AdobeStock

Warszawa

Zrównoważony rozwój jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnego świata. Jak przekonywali uczestnicy ubiegłotygodniowej konferencji „Innowacyjna Gmina 2018", stanowi on jeden z trzech priorytetów unijnej strategii Europa 2020. W dokumencie tym państwa członkowskie UE zobowiązały się do realizacji tej koncepcji na wszystkich poziomach zarządzania – krajowym, regionalnym i lokalnym.

– Odpowiedzialność za równoważenie trzech sfer rozwoju: społecznej, gospodarczej oraz środowiskowej spoczywa także na samorządach – podkreśla Monika Kotynia, dyrektor w spółce Arcadis, która zajmuje się m.in. projektowaniem i doradztwem.

Niestety, ze zrównoważonym rozwojem w wymiarze lokalnym nie jest najlepiej. Arcadis od kilku lat prowadzi globalny ranking miast w tym zakresie. Polski lider – Warszawa – znalazła się dopiero w czwartej dziesiątce metropolii. To słaby wynik, tym bardziej, że efektem końcowym prowadzenia zrównoważonej polityki rozwoju w wymiarze lokalnym powinna być trwała poprawa jakości życia lokalnej społeczności. – Widoczna jest coraz większa świadomość mieszkańców w kontekście zagospodarowywania czasu wolnego i spożytkowania ciężko zarobionych pieniędzy na ofertę miast podnoszącą jakość życia – tłumaczy dr inż. Monika Kotynia. – Dlatego dużą wagę społeczność lokalna przywiązuje dziś do oferty kulturalnej i turystycznej, liczby i jakości obszarów zielonych, ścieżek rowerowych. Ten trend ma dobre odzwierciedlenie w budżecie partycypacyjnym – uważa przedstawicielka firmy Arcadis.

Warszawa podejmuje szereg ekologicznych inicjatyw. Plan na ten rok zakłada np. oddanie 13 nowych skwerów leśnych i zasadzenie 300 tys. bylin. – Wcześniej miasta miały tendencję do betonowania. Teraz jest trend odwrotny. Samorządy chcą być bardziej zielone, ale zmagają się z problemami smogu i transportu – wyjaśnia Katarzyna Kacpura, zastępca dyrektora Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy.

Arcadis opracował – analogicznie do swojego raportu globalnego – ranking zrównoważonych miast w Polsce. Przebadano 50 największych ośrodków – od Warszawy po Suwałki. Stolica ponownie zajęła pierwsze miejsce, wyprzedzając m.in. Toruń i Wrocław.

Olsztyn, Lublin, Rzeszów

Arcadis badał 45 wskaźników w trzech obszarach: środowisko, jakość życia/społeczeństwo, gospodarka. Na celownik eksperci wzięli m.in. liczbę przychodni na 10 tys. mieszkańców (tu ranking zdominowała aglomeracja śląska), udział społeczności w kreowaniu miasta (brano np. pod uwagę liczbę fundacji), powierzchnię terenów zielonych, zużycie wody, średnią kwotę budżetu partycypacyjnego na mieszkańca (tu zwyciężyły Katowice), liczbę osób prowadzących działalność gospodarczą na 100 mieszkańców. Co ciekawe, po zsumowaniu wyników okazało się, że o miejscu w rankingu i jakości życia w badanych miastach wcale nie decyduje PKB jednostki samorządowej. – W efekcie w pierwszej dziesiątce znalazły się aż trzy miasta ze wschodniej Polski – Olsztyn, Lublin i Rzeszów – wskazuje Monika Kotynia.

Rzeszów może pochwalić się największym przyrostem naturalnym (2,18 na 1 tys. ludności) spośród miast wojewódzkich. Według prognoz w ciągu 35 lat będzie jedynym oprócz Warszawy miastem, którego liczba ludności utrzyma się na stałym poziomie. Miasto oferuje mieszkańcom dobry dostęp do służby zdrowia, o czym świadczy duża liczba przychodni. Przoduje w liczbie miejsc w żłobkach i przedszkolach. Wysoki kapitał intelektualny miasta, aktywność podkarpackich przedsiębiorców oraz wsparcie lokalnych władz powoduje innowacyjny wzrost gospodarczy miasta.

Z badań Arcadis wynika, że Lublin mocno angażuje mieszkańców w tworzenie terenów zielonych, wpływając w ten sposób na wzrost funkcjonalności miejskich obszarów tego typu. Lublin jest pierwszym miastem w Polsce, które wprowadziło „Zielony Budżet".

Olsztyn podejmuje działania, by stworzyć centrum, które będzie bardziej przyjazne dla mieszkańców, zwłaszcza pieszych i rowerzystów – długość ścieżek rowerowych w mieście pozytywnie wyróżnia je na tle innych aglomeracji.

Radom

Ciekawym przykładem działań podejmowanych dla zrównoważonego rozwoju jest inicjatywa Agencji Rozwoju Mazowsza (ARMSA), która w ramach projektu GreenerSites (finansowanego z unijnego programu Interreg Central Europe) zajęła się m.in. terenami dawnej elektrociepłowni w Radomiu, na których wybudowano osiedle socjalne. – Celem programu jest poprawa zarządzania środowiskowego obszarami poprzemysłowymi. W Polsce mamy z tym problem – mówi Agnieszka Zdanowicz, dyrektor Działu Polityki Miejskiej i Innowacyjności ARMSA.

Według niej pilotaż w Radomiu pokazuje, że na nie zrekultywowanym i niezbadanym terenie wybudowano mieszkania dla blisko tysiąca osób, w tym 300 dzieci. – Nikt nie sprawdził wpływu tych terenów poprzemysłowych i zdewastowanych budynków na ludzi – zaznacza Agnieszka Zdanowicz.

Pierwsze analizy wykazały powierzchniowe zanieczyszczenie gleby i konieczność wyburzenia obiektów po elektrowni. – Jeszcze w czerwcu podjęte zostaną rozmowy z mieszkańcami tego osiedla, by ustalić, co chcieliby zmienić, jak ułatwić im życie i zminimalizować proces degradacji. Dziś bowiem te sześć bloków to odcięte od miasta getto – tłumaczy dyr. Zdanowicz.

Zostanie wykonane studium wykonalności i potencjału gospodarczego tego terenu. – Celem jest, by obszar ponownie stał się terenem gospodarczym, nie przeznaczonym dla inwestora z branży deweloperskiej – dodaje.

To tylko jeden z przykładów przywracania zdegradowanej tkanki miejskiej do gospodarki obiegu zamkniętego.

Ale Radom, jako symbol wielu innych nie do końca rozwijających się w sposób zrównoważony miast w Polsce, ma więcej problemów. – Znaleźliśmy się na siódmym miejscu w rankingu Arcadis w kategorii środowiskowej, ale borykamy się z problemami społecznymi i gospodarczymi – twierdzi Marzena Kędra, zastępca dyrektora wydziału inwestycji w radomskim magistracie.

Chodzi o starzejącą się społeczność lokalną i znikający przemysł. Po tym jak Radom stracił status miasta wojewódzkiego wiele zakładów pracy zamknięto.

Warszawa

Zrównoważony rozwój jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnego świata. Jak przekonywali uczestnicy ubiegłotygodniowej konferencji „Innowacyjna Gmina 2018", stanowi on jeden z trzech priorytetów unijnej strategii Europa 2020. W dokumencie tym państwa członkowskie UE zobowiązały się do realizacji tej koncepcji na wszystkich poziomach zarządzania – krajowym, regionalnym i lokalnym.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Materiał partnera
Dolny Śląsk mocno stawia na turystykę
Regiony
Samorządy na celowniku hakerów
Materiał partnera
Niezależność Energetyczna Miast i Gmin 2024 - Energia Miasta Szczecin
Regiony
Nie tylko infrastruktura, ale też kultura rozwijają regiony
Regiony
Tychy: Rządy w mieście przejmuje komisarz wybrany przez Mateusza Morawieckiego