Mundial w Rosji: Zaginione miliony

W ubiegłym tygodniu rosyjskie media rządowe raportowały, że prawie wszystkie obiekty będą gotowe na początku 2018 roku, czyli kilka miesięcy przed rozpoczęciem MŚ. Trzeba było się pochwalić: Rosję odwiedziła delegacja FIFA, która miała wątpliwości tylko w jednym przypadku.

Stadion w Samarze jest gotowy w 65 proc., ale lokalne władze zapewniły, że zdążą na czas. Jeszcze w maju ubiegłego roku deputowany z rządzącej Jednej Rosji Aleksander Chinsztein zarzucał, że powierzchnię biurową i usługową tego stadionu powiększono bez uzasadnienia prawie dwukrotnie, co zwiększyło koszty całej inwestycji nawet o 10 mld rubli (równowartość 600 mln zł). Ale to jedynie wierzchołek korupcyjnej góry rosyjskiego mundialu.

Budowa Stadionu Kriestowskiego w Petersburgu – rodzinnym mieście Władimira Putina – miała być wzorem. Teraz w Moskwie wolą o tym nie wspominać. Stadion, który po zakończeniu wszystkich robót zostanie przekazany klubowi Zenit, zaczęto budować w 2007 roku. Od tamtej pory zmieniło się dwóch wykonawców, a cena inwestycji wzrosła prawie ośmiokrotnie.

W 2006 roku władze podawały, że będzie on kosztował 6,7 mld rubli (równowartość 600 mln złotych, według ówczesnego kursu). Tymczasem pod koniec ubiegłego roku okazało się, że na budowę wydano 43 mld rubli. Znany niezależny petersburski portal Fontanka, sumując wszystkie rządowe przetargi, podliczył, że budowa areny, która zmieści 68 tys. kibiców, pochłonęła co najmniej 48 mld rubli. Szacuje się, że całkowity koszt inwestycji w przeliczeniu na dolary (kurs rubla bardzo się zmieniał) wyniesie około 1,4 mld (ponad 5 mld zł). A to oznacza, że arena w Petersburgu będzie 2,5 razy droższa niż Stadion Narodowy w Warszawie.

Pieniędzy nie znaleziono

Rosyjskie media często określają petersburski stadion jako „pomnik korupcji". Skradzionych milionów przy tej inwestycji szukają petersburskie sądy, które prowadzą kilkanaście spraw karnych. W 2013 roku okazało się, że na samym palowaniu jeden podwykonawca zawyżył koszty o 500 mln rubli (45 mln zł). Dyrektora tej firmy skazano w 2014 roku na cztery lata pozbawienia wolności w zawieszeniu, ale pieniędzy nie znaleziono.

Proces innego podwykonawcy obecnie trwa w Moskwie. Miał dostarczyć petersburskiej arenie podświetlenie i sprzęt elektryczny, a przy okazji skradł ponad 360 mln rubli (około 21 mln zł). Dochodziło nawet do tego, że wykonawca przelewał ponad 100 milionów rubli zaliczki, a firma nie dostarczała zamówionych materiałów.

Znany rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny, który stoi na czele Fundacji na rzecz Walki z Korupcją, podliczył, że w ciągu dziesięciu lat w trakcie budowy stadionu w Petersburgu skradziono nawet 30 mld rubli, to ponad połowa wartości całej inwestycji.

– Korupcja jest obecna prawie na każdym z etapów realizacji podobnych inwestycji w Rosji. Podstawowym problemem jest to, że wykonawców mianuje rząd, a na czele tych firm stoją osoby blisko związane z Kremlem. Proces wydawania środków budżetowych nie jest przejrzysty, co prowadzi do nieuzasadnionego zawyżenia kosztów – mówi „Rzeczpospolitej" Ilia Szumanow, zastępca dyrektora rosyjskiego oddziału Transparency International.

– Tu nie chodzi tylko o same budowy stadionów, lecz o tworzenie infrastruktury wokół takich obiektów. Największe wątpliwości budzi budowa dróg. Z przeanalizowanych dotychczas przetargów wynika, że co najmniej w trzech przypadkach doszło do zawyżenia kosztów.

Fakt kradzieży pieniędzy podczas budowy stadionów stwierdzono nie tylko w Petersburgu. W lipcu zarzuty usłyszał były minister budownictwa obwodu kaliningradzkiego Amir Kuszchow. Według śledztwa wraz ze wspólnikami zdefraudował on 750 mln rubli (45 mln zł). Stadion w Kaliningradzie, na którym mają odbyć się cztery mecze, początkowo miał kosztować 11 mld rubli, później kwota ta została zwiększona do 17 mld.

Złote piaski

Kradzież pieniędzy z budżetu zaczęła się tam jeszcze na etapie przygotowania placu budowy. Lokalne media przypominają o tym, że Arena Baltica stoi na „złotych piaskach".