Szef traci na wybiórczym współdziałaniu ze związkami

Uchybienie przez związek zawodowy obowiązkowi podania kwartalnej informacji o liczbie jego członków nie zawsze oznacza, że działacz związkowy traci szczególną ochronę stosunku pracy.

Publikacja: 22.12.2015 01:00

Szef traci na wybiórczym współdziałaniu ze związkami

Foto: 123 RF

Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2015 r. (II PK 214/14).

W tej sprawie według ustaleń sądu rejonowego pozwany – zespół szkół – w wypowiedzeniu umowy o pracę dokonanym 9 lipca 2013 r. należycie skonkretyzował przyczynę wypowiedzenia, która dodatkowo okazała się prawdziwa (likwidacja stanowiska pracy). Sąd rejonowy uwzględnił także, że powódka jest członkiem międzyzakładowej organizacji związkowej. Na mocy uchwały z 4 kwietnia 2012 r. była objęta szczególną ochroną na okres kadencji od 4 kwietnia 2013 r. do 4 kwietnia 2016 r., a organizacja nie zgodziła się na wypowiedzenie. W ocenie SR jednak brak zgody związku zawodowego nie naruszał art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych, gdyż organizacja związkowa nie przedstawiła kwartalnej informacji o liczbie członków na podstawie art. 251 ust. 2 ustawy o zz. W świetle uchwały Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012 r. (III PZP 7/12) nieprzedstawienie przez zakładową organizację związkową (zoz) takiej informacji powoduje, że nie są wadliwe czynności podjęte przez pracodawcę bez wymaganego współdziałania z tą organizacją aż do dnia przedstawienia wymaganej informacji.

Z materiału dowodowego wynikało, że organizacja międzyzakładowa nie dopełniła obowiązku wynikającego z art. 251 ust. 2 ustawy o zz za I i II kwartał 2013 r. Dlatego SR uznał, że pracodawca był zwolniony z wymogu współdziałania z organizacją, a doręczając powódce wypowiedzenie, nie naruszył przepisów o szczególnej ochronie związkowej.

Ostatecznie SR oddalił powództwo o przywrócenie do pracy. Pracownica odwołała się od tego wyroku. Sąd okręgowy oddalił jej apelację i przyjął, że wystąpienie dyrektora pozwanej do organizacji związkowej o wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powódką nie prowadzi do wniosku, że korzystała ona z ochrony przysługującej działaczowi związkowemu. Na skuteczność ochrony nie wpływają czynności pracodawcy, który zwraca się z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę.

Powódka zaskarżyła wyrok SO skargą kasacyjną w całości. Zarzuciła naruszenie m.in. art. 8 k.p., wskazując, że pozwany nadużył swoich praw podmiotowych. Mając bowiem pełną świadomość funkcjonowania w swoim zakładzie organizacji związkowej oraz osób objętych jej ochroną, wystąpił do związku z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozwiązanie z powódką stosunku pracy. Gdy zaś takiej zgody nie uzyskał, stwierdził, że jej uzyskanie nie było wymagane prawem, skoro związek nie złożył informacji kwartalnej. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną i uchylił wyrok sądu okręgowego.

Komentarz eksperta

Grzegorz Trejgel, radca prawny Kancelaria Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Wyrok SN należy uznać za prawidłowy. Sąd Najwyższy podtrzymał linię orzeczniczą co do skutków nieprzedstawienia przez organizację związkową pracodawcy kwartalnej informacji o liczbie członków. Zgodnie z uchwałą SN z 20 grudnia 2012 r. (III PZP 7/12) nieprzedstawienie przez zoz informacji z art. 251 ust. 2 ustawy o zz powoduje, że nie są wadliwe czynności podjęte przez pracodawcę bez wymaganego współdziałania z tą organizacją aż do dnia przedstawienia tej informacji. Zwolnienie pracodawcy z wymogu współdziałania z zoz obejmuje także konieczność uzyskania przez pracodawcę zgody na rozwiązanie stosunku pracy ze szczególnie chronionym działaczem związkowym (wyroki SN z 19 sierpnia 2015 r., II PK 208/14, i z 24 kwietnia 2014 r., II PK 201/13).

Ponadto SN wskazał, że instytucja szczególnej ochrony stosunku pracy nie jest autonomicznym uprawnieniem osobistym, lecz pochodną uprawnień przyznanych organizacji związkowej zrzeszającej co najmniej dziesięciu członków. Oznacza to, że nieprzekazanie informacji kwartalnej w określonym terminie uprawnia pracodawcę do przyjęcia, iż organizacja nie ma uprawnień wobec pracodawcy. W konsekwencji nie istnieje wymóg pracodawcy współdziałania z taką organizacją (wyrok SN z 6 października 2011 r., III PK 17/11). Mimo to w świetle wyroku SN z 20 listopada 2013 r. (II PK 56/13) zachowanie pracodawcy, u którego organizacja związkowa, choć uchybiła obowiązkowi przedstawienia kwartalnej informacji, traktuje ją jako mającą uprawnienia zoz i konsultuje z nią sprawy pracownicze, może podlegać ocenie z punktu widzenia kryteriów zastosowania art. 8 k.p. Z ustalonych w sprawie okoliczności wynikało, że pismem z 15 kwietnia 2013 r. pracodawca wystąpił do organizacji międzyzakładowej z wnioskiem o zgodę na rozwiązanie stosunku pracy z powódką, mimo że w tej dacie nie był zobligowany do wystąpienia z takim wnioskiem. W odpowiedzi na pismo organizacja odmówiła zgody na rozwiązanie angażu z powódką. Mimo sprzeciwu związku pozwany rozwiązał stosunek pracy. W tych okolicznościach SN uznał, że zarzut naruszenia art. 8 k.p. przez jego niezastosowanie należy uznać za zasadny. Występując bowiem z pismem do organizacji związkowej, pozwany zachowywał się tak, jakby nadal traktował organizację, której chronionym członkiem była powódka, jako tę, której przysługują uprawnienia zoz i której wskazani członkowie podlegają szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy. Wobec tego zachowanie pracodawcy można ocenić jako naruszające zasady współżycia społecznego, skoro z jednej strony uznaje za działającą organizację związkową, a z drugiej uznaje, że nie ma ona uprawnień. Takie działanie stanowi o wybiórczym stosowaniu prawa – w zależności od okoliczności i potrzeb pracodawcy. W związku z tym taka jego postawa nie zasługuje na ochronę i akceptację.

Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2015 r. (II PK 214/14).

W tej sprawie według ustaleń sądu rejonowego pozwany – zespół szkół – w wypowiedzeniu umowy o pracę dokonanym 9 lipca 2013 r. należycie skonkretyzował przyczynę wypowiedzenia, która dodatkowo okazała się prawdziwa (likwidacja stanowiska pracy). Sąd rejonowy uwzględnił także, że powódka jest członkiem międzyzakładowej organizacji związkowej. Na mocy uchwały z 4 kwietnia 2012 r. była objęta szczególną ochroną na okres kadencji od 4 kwietnia 2013 r. do 4 kwietnia 2016 r., a organizacja nie zgodziła się na wypowiedzenie. W ocenie SR jednak brak zgody związku zawodowego nie naruszał art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych, gdyż organizacja związkowa nie przedstawiła kwartalnej informacji o liczbie członków na podstawie art. 251 ust. 2 ustawy o zz. W świetle uchwały Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012 r. (III PZP 7/12) nieprzedstawienie przez zakładową organizację związkową (zoz) takiej informacji powoduje, że nie są wadliwe czynności podjęte przez pracodawcę bez wymaganego współdziałania z tą organizacją aż do dnia przedstawienia wymaganej informacji.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe