Ustalenie zakresu ochrony przedemerytalnej pozornie jest proste. Obowiązuje ona przez cztery lata przed emeryturą. W praktyce przy ustalaniu, czy obejmie konkretnego pracownika, pojawiają się liczne wątpliwości. O tych związanych z wydłużonymi okresami gwarancji dla seniorów pisaliśmy w Tygodniku Praca i ZUS 1 grudnia w artykule „Ochrona przedemerytalna dłuższa niż potrzeba". Inne wymagały wyjaśniania Sądu Najwyższego.
Firma musi się spieszyć
Niedopuszczalność wypowiedzenia umowy o pacę pracownikowi chronionemu w okresie przedemerytalnym dotyczy okresu, w jakim osiągnie on już wiek, w którym brakuje mu nie więcej niż cztery lata do emerytury (lub odpowiednio więcej w okresie przejściowym). Ochrona przedemerytalna nie obejmuje natomiast sytuacji, w której szef zdąży złożyć pracownikowi wypowiedzenie przed osiągnięciem wieku ochronnego, jeśli warunki do objęcia ochroną spełni on już w trakcie okresu wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2005 r., III PK 94/05). Szef, który chce wypowiedzieć umowę pracownikowi zbliżającemu się do okresu ochronnego, powinien zatem dopilnować, aby jego oświadczenie woli dotarło do podwładnego przed objęciem go tą ochroną. O objęciu ochroną decyduje bowiem data kalendarzowa spełnienia warunków określonych w art. 39 kodeksu pracy. Pismo wypowiadające umowę nie może być doręczone po tym terminie (por. uchwała SN z 11 lipca 1975 r., I PZP 19/75).
Przykład
Pracownik został objęty ochroną 1 października 2016 r. Okres wypowiedzenia jego umowy o pracę wynosi 3 miesiące. Pracodawca mógł wypowiedzieć angaż tej osobie tak, aby to oświadczenie woli dotarło do niej przed 1 października 2016 r. To, że okres wypowiedzenia potrwa 3 miesiące i umowa rozwiąże się później, nie ma znaczenia.
Bez gwarancji przy dyscyplinarce
Ochrona przedemerytalna nie obejmuje rozwiązania stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika. Orzecznictwo przyjęło, że w takim przypadku szczególna ochrona przed wymówieniem z art. 39 k.p. ma znaczenie tylko przy roszczeniach, które przysługują pracownikowi w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy bez wypowiedzenia (por. wyrok SN z 20 grudnia 2013 r., II PK 99/13).