Podstawowym obowiązkiem każdego pracobiorcy, niezależnie od podstawy zatrudnienia, jest wykonywanie pracy. W przypadku pracowników przepisy ochronne gwarantują wiele uprawnień związanych z zapewnieniem właściwego poziomu regeneracji, niezbędnej zarówno w kontekście jakości świadczonej pracy, jak i bezpieczeństwa jej wykonywania. Pracownicy mają prawo w szczególności do przerw w pracy wliczanych do czasu pracy, odpoczynków dobowych, tygodniowych, jak też dłuższych okresów nieświadczenia pracy, tj. urlopu wypoczynkowego.
Każdy zatrudniony mający status pracownika ma gwarantowany w kodeksie pracy coroczny, płatny i co do zasady nieprzerwany urlop wypoczynkowy. W zależności od stażu pracy roczny wymiar urlopu to 20 lub 26 dni. Udziela się go na dwa sposoby – w oparciu o sporządzony plan urlopów albo na podstawie porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikami.
Planu urlopów nie musi ustalać pracodawca:
- u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa,
- gdy na jego nietworzenie zgodziły się związki zawodowe.
