Etat dla cudzoziemca lepszy niż kontrakt cywilny

- Zatrudniam ludzi z Ukrainy do zbioru owoców (praca w gospodarstwie rolnym) już 15 lat. Od 1 stycznia 2018 r. wchodzą zmiany. Czytam o nich, gdzie się da, ale nie rozumiem, na jakich zasadach będę teraz mogła zatrudniać, jaka będzie musiała być umowa, czy dalej będzie konieczność występowania o wizy w konsulatach na Ukrainie? – pyta czytelniczka.

Od 1 stycznia 2018 r. ma zostać wprowadzony nowy typ zezwolenia na pracę – zezwolenie na pracę sezonową. Będzie ono wymagane, jeśli cudzoziemiec będzie miał wykonywać na terytorium Polski pracę w zakresie działalności określonych w przepisach, na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Założeniem jest, że tego rodzaju zezwolenie będą mogli uzyskać cudzoziemcy mający zostać zatrudnieni przy wykonywaniu prac uzależnionych od zmiany pór roku, tj. prac w sektorach, w których zwiększone zapotrzebowanie na pracowników jest związane z konkretnym okresem w roku, ze względu na powtarzające się wydarzenia lub typy wydarzeń podlegające uwarunkowaniom sezonowym. Przykładowo są to sektory związane z rolnictwem, ogrodnictwem czy turystyką. Jednak szczegółowe działania – zgodnie z podklasami Polskiej Klasyfikacji Działalności – zostały określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw pracy (projekt: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12300053). Tylko praca w wyznaczonych podklasach będzie objęta zezwoleniem na pracę sezonową. Do nich będzie należało ogrodnictwo czy rolnictwo, ale również wybrana działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi.

Inicjatywa szefa

O zezwolenie wnioskować będzie pracodawca dla konkretnego pracownika – cudzoziemca, któremu zamierza powierzyć zadanie mające cechy sezonowości. Zezwolenia na pracę sezonową będą wydawane na okresy nie dłuższe niż 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego. Okres ten dla obcokrajowca przebywającego do tego czasu poza Polską będzie liczony od dnia pierwszego wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen w danym roku kalendarzowym.

Zezwolenie to będzie wydawał starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Wniosek należy składać za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy. Starosta będzie rozpatrywał wnioski o wydanie zezwolenia na pracę sezonową z uwzględnieniem pierwszeństwa cudzoziemców, którzy co najmniej raz w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku wykonywali pracę na rzecz danego podmiotu na podstawie zezwolenia na pracę sezonową, jeżeli praca była wykonywana na podstawie umowy o pracę.

Porównywalna pensja

Zezwolenie zostanie wydane, jeżeli wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku.

Należy podkreślić, że nie chodzi tu o wynagrodzenie minimalne. Sezonowy podwładny musi otrzymać podobną płacę jak pracownik polski zatrudniony na tym samym stanowisku. Zasada ta dotyczy również dodatków wypłacanych do wynagrodzenia. Wysokość płacy pracodawca będzie musiał wskazać w składanym w PUP wniosku o zezwolenie.

Potrzeby kadrowe

Warunkiem wydania zezwolenia na pracę sezonową będzie również przedłożenie informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy (tzw. test rynku pracy).

Przewidywane jednak zostało utrzymanie dla obywateli wybranych państw zwolnienia z tego obowiązku. Lista państw, których obywatele będą objęci preferencjami, zostanie określona w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra właściwego do spraw pracy. Planuje się zastosowanie ułatwień dla obywateli sześciu państw, dla których obecnie stosuje się procedurę oświadczeniową, tj. Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej oraz Ukrainy.

Stosowna procedura

Jeżeli cudzoziemiec wskazany we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową będzie się ubiegał o wydanie wizy na pracę sezonową lub będzie miał zamiar wjechać na terytorium Polski w ramach ruchu bezwizowego, a pracodawca powierzający mu pracę spełni warunki w zakresie wynagrodzenia i badania rynku pracy oraz nie zajdą okoliczności, z powodu których odmawia się wydania zezwolenia na pracę sezonową, właściwy starosta:

1) wpisze wniosek do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej,

2) wyda podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy cudzoziemcowi zaświadczenie o wpisie.

W sprawach niewymagających postępowania wyjaśniającego, starosta dokona wpisu do rejestru albo wyda decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę sezonową, w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia kompletnego wniosku. Natomiast w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego, dokona tych czynności w ciągu 30 dni.

Zaświadczenie lub ruch bezwizowy

Pracodawca przekaże cudzoziemcowi zaświadczenie o wpisie do ewidencji wniosku o wydanie zezwolenia na jego pracę sezonową. Na podstawie tego dokumentu cudzoziemiec będzie mógł się starać o wydanie wizy krajowej w celu wykonywania pracy w Polsce (tj. wizy typu D) w placówce dyplomatycznej w miejscu swojego zamieszkania. Będzie również mógł wjechać do Polski w ramach tzw. ruchu bezwizowego.

Ruch bezwizowy pomiędzy państwami obszaru Schengen a Ukrainą został wprowadzony 11 czerwca 2017 r. Obywatele Ukrainy posiadający paszporty biometryczne mogą przekraczać granice bez konieczności posiadania wizy. Co jednak istotne, okres pobytu na terytorium państw obszaru Schengen w ramach ruchu bezwizowego nie może przekroczyć 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu (liczy się łączny okres pobytu na terytorium wszystkich państw Schengen, w tym Polski). Okres ten zlicza się na podstawie stampili, które są wbijane do paszportu na granicy. Przekroczenie tego okresu, choćby o jeden dzień, powoduje, że pobyt na terenie RP staje się nielegalny.

Najpierw przyjazd

Po dokonaniu wpisu do ewidencji zezwolenie na pracę sezonową wydaje się dopiero po wjeździe cudzoziemca na terytorium Polski. Otrzyma je – na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego – podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który przedstawi właściwemu staroście:

1. kopię ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2. informację o adresie zakwaterowania cudzoziemca w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podjęcie pracy

Cudzoziemiec może rozpocząć pracę od dnia przedstawienia przez pracodawcę staroście ww. dokumentów, niezależnie od tego, czy zezwolenie zostało już wydane, chyba że zostanie wydana decyzja odmowna.

Jeżeli dzień rozpoczęcia pracy przez cudzoziemca przypada na dzień wolny od pracy urzędu (np. 1 stycznia, 1 maja), pracę na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej uważa się za legalną również wówczas, gdy w pierwszym dniu pracy urzędu (np. 2 stycznia, 2 maja) podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przedstawił właściwemu staroście wskazane powyżej dokumenty.

Umorzenie postępowania

Nieprzedstawienie żadnych dokumentów w terminie 120 dni od dnia wpisu do ewidencji wniosków spowoduje umorzenie postępowania w sprawie wydania zezwolenia. Zasada ta nie będzie miała zastosowania, jeżeli z okoliczności będzie wynikać, że zezwolenie na pracę sezonową zostanie wykorzystane zgodnie z celem w późniejszym terminie.

W treści otrzymanego zezwolenia zostanie określony:

- podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi,

- najniższe wynagrodzenie cudzoziemca,

- wymiar czasu pracy albo liczba godzin pracy w tygodniu lub miesiącu,

- rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz okres ważności zezwolenia.

Jeżeli zezwolenie dotyczy pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego, w zezwoleniu na pracę będzie też określany pracodawca użytkownik.

Podstawa zatrudnienia

Odpowiadając na pytanie czytelnika, pracodawca będzie zobowiązany zatrudniać pracowników do prac związanych z rolnictwem czy ogrodnictwem w oparciu o zezwolenia na pracę sezonową, chyba że np. obywatel Ukrainy będzie w ogóle zwolniony z uzyskiwania zezwolenia na pracę w Polsce. Ten nowy rodzaj zezwoleń będzie stanowił legalną podstawę świadczenia tego typu prac.

Zgodnie z rozporządzeniem również przy zbiorze owoców pracodawca będzie mógł wnioskować o wydanie zezwolenia na pracę sezonową.

—Katarzyna Gospodarowicz

—Marta Macyszyn

Prawo pobytu w Polsce

Cudzoziemiec, chcąc pracować legalnie w Polsce, oprócz zezwolenia na pracę sezonową musi również posiadać legalną podstawę pobytu w naszym kraju. Taką podstawą jest m.in. wspomniana wiza wydawana przez polską Ambasadę i Konsulat Polski na Ukrainie. Jeżeli cudzoziemiec planuje pobyt dłuższy niż przez okres uprawniający go do pobytu w Polsce bez wizy – w ramach ruchu bezwizowego, albo gdy nie będzie mógł wjechać do Polski w ramach ruchu bezwizowego (np. nie posiada paszportu biometrycznego), będzie musiał uzyskać odpowiednią wizę, uprawniającą go do świadczenia pracy sezonowej. Jako cel wydania wizy w dokumencie zostanie wówczas wskazane „05a", tj. wiza do prac sezonowych.