Zatrudnienie dzieci w reklamie czy filmie nie na etat

Co do zasady praca dzieci poniżej 16. roku życia jest zabroniona. Obowiązek pracy powinien wówczas ustępować miejsca obowiązkowi szkolnemu.

Publikacja: 26.10.2017 06:40

Zatrudnienie dzieci w reklamie czy filmie nie na etat

Foto: Adobe Stock

Dzieci są traktowane jako szczególnie wrażliwa grupa ryzyka, a prawo międzynarodowe i europejskie, jak również przepisy polskie chronią ich zdrowie i bezpieczeństwo. W reklamach czy widowiskach sportowych często widzimy jednak młodych artystów. Czy wobec tego świadczą oni pracę?

Wyjątek od zakazu

Zakaz zatrudniania dzieci nie jest bezwzględny. Konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej była implementacja dyrektywy 94/33/WE w sprawie ochrony pracy osób młodych. W wyniku tej implementacji dopuszczono w kodeksie pracy możliwość pracy dzieci poniżej 16. roku życia, co koresponduje z dolną granicą wieku dopuszczalnego dla zatrudnienia młodocianych. Praca dzieci jest jednak dopuszczalna tylko w określonych sytuacjach.

Dzieci mogą wykonywać pracę lub inne zajęcia zarobkowe wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową, z tym że nie może to być praca stała. Świadczenie pracy odbywa się na podstawie zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka oraz zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Rodzaj i charakter pracy nie mogą zagrażać życiu, zdrowiu i rozwojowi psychofizycznemu dziecka ani kolidować z jego obowiązkami szkolnymi. Za tym, że praca nie jest sprzeczna z powyższymi założeniami, przemawiają opinie i zgody, które trzeba dołączyć do wniosku kierowanego do inspektora pracy.

Podmiot, na rzecz którego dziecko ma świadczyć pracę, musi uzyskać pisemną zgodę przedstawiciela lub opiekuna dziecka, opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwskazań do podjęcia prac zarobkowych.

Podstawa świadczenia pracy

Kwestia podstawy prawnej zatrudnienia dziecka nie jest jednoznaczna i budzi kontrowersje. Usytuowanie w kodeksie pracy przepisu implementującego dyrektywę może rodzić domniemanie, że dziecko świadczy pracę na podstawie stosunku pracy. Jednak według przeważającego poglądu nawiązanie stosunku zatrudnienia w formie prawnopracowniczej z dzieckiem jest niedopuszczalne, a przedmiotowy przepis – art. 304

5

k.p. – reguluje wyłącznie zatrudnienie cywilnoprawne. Przemawia za tym wykładnia systemowa.

Wiek ma znaczenie

W rozważaniach nad dopuszczalnymi podstawami świadczenia pracy zarobkowej przez dzieci pojawia się jeszcze jeden optymalny pogląd, zgodnie z którym podstawa zatrudnienia jest determinowana przez wiek dziecka. Dzieci, które nie ukończyły 13. roku życia, mogą świadczyć pracę wyłącznie na podstawie umowy praca cywilnego, z reguły umowy o dzieło lub o świadczenie usług. W związku z brakiem zdolności do czynności prawnych, umowę cywilnoprawną o świadczenie usług przez dziecko zawierają rodzice lub opiekunowie.

Starsze dzieci, które ukończyły 13 lat, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że przysługuje im tzw. zdolność pracownicza. Mogą zatem zawrzeć umowę o pracę. Jej ważność wymaga zgody przedstawiciela ustawowego .

Zdaniem autorki

Klaudia Kwoka, prawnik, Kancelaria Adwokacka Tomczak & Partnerzy

Dynamiczny rozwój mediów sprawia, że twórcy coraz chętniej widzą w reklamach czy filmach „element" dziecięcy. Udział małych aktorów wpływa pozytywnie na wizerunek marki czy sprzedaż produktów. Praca dzieci jest więc kluczową kwestią, która powinna być uregulowana w bardziej precyzyjny sposób. Przede wszystkim problemem jest brak jednolitego stanowiska w zakresie podstawy zatrudnienia. Równie ważnym zagadnieniem jest jednak uzgodnienie warunków pracy dzieci, niemal całkowicie pozostawione gestii stron i zgodzie właściwego inspektora pracy.

Dzieci są traktowane jako szczególnie wrażliwa grupa ryzyka, a prawo międzynarodowe i europejskie, jak również przepisy polskie chronią ich zdrowie i bezpieczeństwo. W reklamach czy widowiskach sportowych często widzimy jednak młodych artystów. Czy wobec tego świadczą oni pracę?

Wyjątek od zakazu

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego