Zgoda stron
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem polega na zgodnym ustaleniu przez strony daty i warunków rozwiązania umowy. Jest to najbardziej pożądany przez pracowników tryb rozwiązania stosunku pracy, który minimalizuje ryzyko wystąpienia sporu sądowego. W odróżnieniu od pozostałych trybów, przepisy nie wskazują obligatoryjnych elementów takiego porozumienia. Strony nie muszą zatem wskazywać przyczyn rozwiązania umowy i nie obowiązują ich okresy wypowiedzenia.
Jednostronna wola
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem to zwyczajny tryb rozwiązania stosunku pracy w drodze jednostronnego oświadczenia woli. Powoduje ono rozwiązanie umowy wraz z upływem okresu wypowiedzenia. Uznaje się, że oświadczenie woli w tej sprawie zostało złożone drugiej stronie z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.
Tryb nadzwyczajny
Z kolei rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, potocznie nazywane zwolnieniem dyscyplinarnym, stanowi nadzwyczajny tryb powodujący rozwiązanie stosunku pracy ze skutkiem natychmiastowym. Mając na uwadze ochronę pracownika, który wskutek otrzymania oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z dnia na dzień pozostaje bez pracy, kodeks pracy wymienia przypadki, w których użycie tego trybu jest dozwolone. Skorzystanie z niego jest możliwe w terminie jednego miesiąca od powzięcia informacji o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy pracę bez wypowiedzenia.
Braki formalne...
Pracodawca chcąc skutecznie rozwiązać z podwładnym umowę o pracę w drodze jednostronnego oświadczenia woli – zarówno w trybie wypowiedzenia, jak i rozwiązania bez wypowiedzenia, powinien pamiętać o dopełnieniu wymogów formalnych wymienionych w art. 30 k.p. W praktyce często dzieje się tak, że pracodawca napotyka opór ze strony pracownika, który odmawia przyjęcia wypowiedzenia. Takie zachowanie podwładnego co do zasady nie ma jednak wpływu na skuteczność wypowiedzenia, które jako jednostronne oświadczenie woli wywiera swoje skutki z chwilą jego złożenia.
... mają znaczenie...
Co istotne, brak spełnienia wymogów formalnych, a tym samym sprzeczne z prawem lub nieuzasadnione oświadczenie pracodawcy, nie spowoduje z mocy prawa nieważności lub nieskuteczności rozwiązania umowy o pracę. Innymi słowy, wadliwe oświadczenie szefa o rozwiązaniu umowy o pracę jest skuteczne aż do momentu zaskarżenia go przez podwładnego przed sądem pracy.
... dopiero w sądzie
Pracownik, w terminie 21 dni od otrzymania oświadczenia pracodawcy może wnieść odwołanie do sądu pracy zarówno w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, jak i w przypadku, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje bez wypowiedzenia. Przełożony ma obowiązek pouczenia podwładnego o przysługującym pracownikowi prawie do odwołania. Powinno ono obejmować nie tylko informację o możliwości wniesienia pozwu, ale również wskazanie terminu oraz właściwego sądu pracy.