Jak wprowadzić nowy system czasu pracy, gdy w zakładzie obowiązuje regulamin pracy?

Przepisy wewnątrzzakładowe nie muszą odnosić się do stosowanego w firmie systemu czasu pracy tylko wtedy, gdy jest to system podstawowy. Każdy inny trzeba wprowadzić układem zbiorowym, regulaminem pracy lub obwieszczeniem.

Publikacja: 12.10.2017 05:45

Jak wprowadzić nowy system czasu pracy, gdy w zakładzie obowiązuje regulamin pracy?

Foto: 123RF

- W regulaminie pracy mamy zapis, że praca jest wykonywana od poniedziałku do piątku w godz. 8–16. Nie ma tam nic na temat systemów czasu pracy. Czy w związku z tym możemy wprowadzić dla niektórych pracowników indywidualne rozkłady czasu pracy, gdzie świadczyliby pracę w niektóre dni po 10, a w niektóre dni po 6 godzin? – pyta czytelniczka.

Nie, dla takiej zmiany niezbędna jest wcześniejsza zmiana regulaminu. To, na co wskazuje czytelniczka, byłoby systemem równoważnego czasu pracy, który powinien być jasno przewidziany w regulaminie.

Przy braku zapisów

Zgodnie z art. 150 § 1 k.p. systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Jeżeli pracodawca nie jest objęty układem i nie ma obowiązku ustalać regulaminu – określa te kwestie w obwieszczeniu.

Obecnie obowiązujący zapis w regulaminie ustanawia stały rozkład czasu pracy dla wszystkich pracowników i tzw. podstawowy system czasu pracy. Jest to system „ośmiogodzinny", w którym nie można planować pracy w wymiarze dziennym dłuższym niż norma czasu pacy (8 godzin). Nie ma w nim – dla osób pracujących w pełnym wymiarze czasu pracy – zmienności dziennej liczby godzin pracy.

System podstawowy to jedyny system czasu pracy spośród przewidzianych w k.p., który właściwie nie jest wprowadzany. Obowiązuje, jeśli wyraźnie nie zastosowano innego systemu. Aby obowiązywał, nie jest konieczne wyraźne wskazanie na niego.

Wszelakie zapisy o wykonywaniu pracy – tak jak u czytelniczki – w stałych, 8-godzinnych przedziałach dziennych, wprost go określają.

Konieczna regulacja

Równoważny system czasu pracy polega na możliwości stosowania wydłużeń dobowych czasu pracy do 12 godzin, przy odpowiednio krótszych innych dniach pracy lub większej liczbie dni wolnych. Trzeba w ten sposób zachować przeciętnie 40 godzin pracy na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym.

Często zapomina się, że samo wprowadzenie systemu równoważnego musi być uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją (art. 135 k.p.). Jakkolwiek są to pojęcia bardzo pojemne i w praktyce trudno zakwestionować możliwość stosowania systemu równoważnego w większości sytuacji, to jednak ustawodawca podkreśla, że nie jest to taki zwykły, „standardowy" system czasu pracy. Rodzaj pracy lub jej organizacja powinny stanowić obiektywną i trwałą przesłankę jego wprowadzenia.

Aby stosować system równoważny, konieczne jest wprowadzenie go w regulaminie. Nie można narzucić go dodatkowo, bez jakiejkolwiek podstawy w prawie wewnętrznym.

Tylko indywidualne wnioski

Regulamin pracy obowiązujący u czytelnika przewiduje stały i jednakowy rozkład czasu pracy dla wszystkich pracowników. Jego zmiana wymagałaby zmiany regulaminu.

Bez takiej zmiany możliwe jest stosowanie innych rozkładów do poszczególnych osób na podstawie ich wniosków. Rzeczywiście bowiem kodeks pracy w art. 142 daje możliwość stosowania – na pisemny wniosek pracownika – indywidualnego rozkładu czasu pracy dla tej osoby.

Indywidualny rozkład czasu pracy pozwala jednak na ustalenie wobec pracownika innego rozkładu niż wynikający z regulaminu (bez konieczności zmian regulaminu), ale w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty. Zatrudniony mógłby pracować w innych godzinach, a także w innych dniach niż te, na które wskazuje regulamin, ale już nie w dłuższych wymiarach dziennych. To ostatnie bowiem byłoby równoznaczne ze stosowaniem systemu równoważnego.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ

- indywidualny rozkład nie może wykraczać poza system czasu pracy, którym pracownik jest objęty

- zmiana wprowadzona na podstawie wniosku pracownika opartego o art. 142 k.p. może dotyczyć rozkładu czasu pracy, a nie innych regulacji związanych z czasem pracy

—Marek Rotkiewicz, prawnik

- W regulaminie pracy mamy zapis, że praca jest wykonywana od poniedziałku do piątku w godz. 8–16. Nie ma tam nic na temat systemów czasu pracy. Czy w związku z tym możemy wprowadzić dla niektórych pracowników indywidualne rozkłady czasu pracy, gdzie świadczyliby pracę w niektóre dni po 10, a w niektóre dni po 6 godzin? – pyta czytelniczka.

Nie, dla takiej zmiany niezbędna jest wcześniejsza zmiana regulaminu. To, na co wskazuje czytelniczka, byłoby systemem równoważnego czasu pracy, który powinien być jasno przewidziany w regulaminie.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS