Przepis rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe), dotyczący minimalnej podstawy składek ZUS za pracowników oddelegowanych został zmieniony od 1 października 2016 r. Od tego dnia podstawę składek stanowi rzeczywiście osiągnięty przychód, nawet jeśli będzie niższy od wymaganego do tej pory minimum.
Pracodawcy bardzo często podejmują decyzję o oddelegowaniu pracownika do pracy do innego miejsca – zarówno w kraju, jak i za granicą. Choć przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia oddelegowania, przyjęta została zasada, że termin ten należy odnieść do sytuacji, w której podwładny wykonuje pracę w innym miejscu, na podstawie podpisanego porozumienia z pracodawcą lub poprzez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego.
Diety wyłączone z obciążeń
Pracownikowi wysłanemu do pracy za granicę należy się wynagrodzenie za wykonane zadania, które nie może być niższe niż przysługuje osobom zatrudnionym w państwie oddelegowania. Nie jest to jednak jedyna kwestia, o której trzeba pamiętać. W przypadku tych pracowników istotne są bowiem odmienności w zasadach rozliczenia z ZUS.
Pracownik podczas oddelegowania podlega polskiemu ustawodawstwu. Od jego wynagrodzenia trzeba naliczać i opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – co do zasady na ogólnych zasadach. W przypadku wszystkich pracowników – zarówno pracujących na terenie Polski, jak i zagranicą – zastosowanie mają przepisy rozporządzenia składkowego. Do oddelegowanych ma jednak zastosowanie jeden przepis dodatkowo – § 2 ust. 1 pkt 16. Mówi on, że z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączona jest wartość diet przysługujących z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określona w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (DzU poz. 167). Równowartości diet nie można odliczyć za dni, w których podwładny nie świadczył pracy, tj. gdy przebywał na urlopie wypoczynkowym, urlopie bezpłatnym, zwolnieniu lekarskim lub wystąpiła inna absencja.
Minimalna podstawa
Polski pracodawca, decydując się na wysłanie podwładnego do pracy za granicę, powinien być świadomy ciążącego na nim obowiązku comiesięcznego składania raportów rozliczeniowych do ZUS oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP i FGŚP w ustawowym terminie. Przychód oddelegowanego, stanowiący podstawę składek, nie może być niższy niż obowiązująca w danym roku kalendarzowym kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjęta do ustalenia kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2016 r. minimalna kwota wynosi 4055 zł.