Składki ZUS za delegowanych od faktycznej pensji

Począwszy od października br. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób czasowo wykonujących pracę za granicą nie należy podwyższać do kwoty przeciętnego wynagrodzenia, jeśli zarobiły mniej.

Publikacja: 11.10.2016 06:30

Składki ZUS za delegowanych od faktycznej pensji

Foto: 123RF

Przepis rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe), dotyczący minimalnej podstawy składek ZUS za pracowników oddelegowanych został zmieniony od 1 października 2016 r. Od tego dnia podstawę składek stanowi rzeczywiście osiągnięty przychód, nawet jeśli będzie niższy od wymaganego do tej pory minimum.

Pracodawcy bardzo często podejmują decyzję o oddelegowaniu pracownika do pracy do innego miejsca – zarówno w kraju, jak i za granicą. Choć przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia oddelegowania, przyjęta została zasada, że termin ten należy odnieść do sytuacji, w której podwładny wykonuje pracę w innym miejscu, na podstawie podpisanego porozumienia z pracodawcą lub poprzez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego.

Diety wyłączone z obciążeń

Pracownikowi wysłanemu do pracy za granicę należy się wynagrodzenie za wykonane zadania, które nie może być niższe niż przysługuje osobom zatrudnionym w państwie oddelegowania. Nie jest to jednak jedyna kwestia, o której trzeba pamiętać. W przypadku tych pracowników istotne są bowiem odmienności w zasadach rozliczenia z ZUS.

Pracownik podczas oddelegowania podlega polskiemu ustawodawstwu. Od jego wynagrodzenia trzeba naliczać i opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – co do zasady na ogólnych zasadach. W przypadku wszystkich pracowników – zarówno pracujących na terenie Polski, jak i zagranicą – zastosowanie mają przepisy rozporządzenia składkowego. Do oddelegowanych ma jednak zastosowanie jeden przepis dodatkowo – § 2 ust. 1 pkt 16. Mówi on, że z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączona jest wartość diet przysługujących z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określona w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (DzU poz. 167). Równowartości diet nie można odliczyć za dni, w których podwładny nie świadczył pracy, tj. gdy przebywał na urlopie wypoczynkowym, urlopie bezpłatnym, zwolnieniu lekarskim lub wystąpiła inna absencja.

Minimalna podstawa

Polski pracodawca, decydując się na wysłanie podwładnego do pracy za granicę, powinien być świadomy ciążącego na nim obowiązku comiesięcznego składania raportów rozliczeniowych do ZUS oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP i FGŚP w ustawowym terminie. Przychód oddelegowanego, stanowiący podstawę składek, nie może być niższy niż obowiązująca w danym roku kalendarzowym kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjęta do ustalenia kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2016 r. minimalna kwota wynosi 4055 zł.

Czasem powyżej zarobków

Oznacza to, że jeśli po odliczeniu równowartości diet podstawa wymiaru składek jest niższa niż kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego obowiązującego w danym roku kalendarzowym, pracodawca ma obowiązek podwyższyć kwotę do tej granicznej, minimalnej stawki (obecnie 4055 zł).

Przykład

Pan Jan od 1 sierpnia 2016 r. został oddelegowany do pracy w Niemczech w branży budowlanej na trzy miesiące. Przez cały sierpień przebywał poza granicami kraju, nie korzystał z urlopów, choroby i nie miał innych absencji. Pracownikowi należy się stawka wynagrodzenia zasadniczego brutto 11,25 euro. Kwota diety w Niemczech wynosi 49 euro za dzień. W sierpniu pan Jan przepracował 176 godzin.

Przychód pracownika za sierpień wyniesie: 176 godz. x 11,25 euro = 1980 euro

Kwota diet, którą należy odjąć od wynagrodzenia: 31 (dni sierpnia) x 49 euro = 1519 euro

Przychód podlegający opodatkowaniu: 1980 euro – 1519 euro= 461 euro

Kurs z 30 sierpnia 2016 r.: 4,3395 zł

Przychód podlegający opodatkowaniu: 461 euro x 4,3395 zł = 2000,51 zł

Ponieważ przychód pracownika pomniejszony o równowartość diet z tytułu oddelegowania do pracy za granicę w sierpniu jest niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego planowanego na 2016 r., pracodawca musi naliczyć składki od kwoty przeciętnej płacy, tj. 4055 zł.

Niezgodne z konstytucją

Narzucenie przez ZUS minimalnej kwoty podstawy składek dla pracownika oddelegowanego wzbudziło sprzeciw i wątpliwości. Sąd Najwyższy 2 października 2013 r. uznał, że kwota podstawy składek nie powinna być wyższa od faktycznie wypłaconego wynagrodzenia (II UK 78/2013, OSNP 2014/8/120). Także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 października 2015 r. (SK 9/14) potwierdził, że kwotę stanowiącą podstawę składek na ubezpieczeni społeczne stanowić powinna kwota brutto przychodu oddelegowanego pracownika. Wyrok TK został ogłoszony w DzU z 5 listopada 2015 r., pod poz. 1808 i odroczony o 12 miesięcy. Oznaczało to, że przepis dotyczący minimalnej podstawy składek ZUS za pracowników oddelegowanych miał stracić moc 5 listopada 2016 r.

Jednak przed tą datą wszedł w życie § 2 ust. 1 pkt 16 w nowej wersji (DzU z 2016 r., poz. 1381). Od 1 października br. stanowi on wyraźnie, że od składek wolna jest część wynagrodzenia pracowników oddelegowanych, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, w wysokości równowartości diet, jakie przysługują pracownikom sfery budżetowej, jednak po odliczeniu diet nie może on być niższy niż kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to, że począwszy od października podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie należy podwyższać do przeciętnej płacy w przypadku pracowników, którzy osiągnęli niższe wynagrodzenie.

Przepis rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe), dotyczący minimalnej podstawy składek ZUS za pracowników oddelegowanych został zmieniony od 1 października 2016 r. Od tego dnia podstawę składek stanowi rzeczywiście osiągnięty przychód, nawet jeśli będzie niższy od wymaganego do tej pory minimum.

Pracodawcy bardzo często podejmują decyzję o oddelegowaniu pracownika do pracy do innego miejsca – zarówno w kraju, jak i za granicą. Choć przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia oddelegowania, przyjęta została zasada, że termin ten należy odnieść do sytuacji, w której podwładny wykonuje pracę w innym miejscu, na podstawie podpisanego porozumienia z pracodawcą lub poprzez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami