Rodzica niepełnosprawnego dziecka nie wolno dyskryminować

Pracodawca nie może traktować gorzej pracownika ze względu na to, że jest on opiekunem osoby niepełnosprawnej. Takie zachowanie stanowi dyskryminację.

Aktualizacja: 08.10.2017 14:35 Publikacja: 08.10.2017 12:30

Rodzica niepełnosprawnego dziecka nie wolno dyskryminować

Foto: 123RF

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 17 lipca 2008 r. (C-303/06), analizując dyrektywę 2000/ 78/WE z 27 listopada 2000 r. o równym traktowaniu w zatrudnieniu.

W czym problem

Obywatelka Wielkiej Brytanii była zatrudniona w kancelarii prawnej na podstawie umowy o pracę od 2001 r. W 2002 r. urodziła syna z ciężką niepełnosprawnością, który wymagał specjalistycznej opieki. Po powrocie z urlopu macierzyńskiego, pracodawca nie pozwolił kobiecie na powrót na stanowisko, które zajmowała wcześniej. Odmówił jej również elastycznego czasu pracy i niektórych innych warunków pracy, które mieli jej współpracownicy. Pracownica twierdziła też, że względem niej i jej dziecka czyniono obraźliwe komentarze. W 2005 r. kobieta dobrowolnie odeszła z pracy.

Po odejściu, pracownica wniosła pozew przeciwko byłemu pracodawcy. Podnosiła, że została zmuszona do odejścia oraz że była traktowana gorzej od współpracowników, ponieważ opiekowała się niepełnosprawnym dzieckiem. Sąd krajowy powziął wątpliwość, czy można uznać, że bycie opiekunem niepełnosprawnego dziecka stanowi kryterium dyskryminacji w zatrudnieniu.

Co orzekły sądy

Sąd krajowy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o wyjaśnienie, czy dyrektywa zapewnia ochronę przed dyskryminacją pracownikom, którzy sami nie są niepełnosprawni, ale są dyskryminowani ze względu na swoją więź z osobą niepełnosprawną. Według Trybunału odpowiedź na to pytanie jest pozytywna.

Trybunał przypomniał, że dyrektywa ustanawia ramy ochrony przed dyskryminacją w zatrudnieniu m.in. ze względu na niepełnosprawność i ma na celu walkę z wszelkimi przejawami dyskryminacji. Te przepisy powinny być traktowane tak szeroko, jak można, gdyż pełnią funkcję ochronną.

Wprawdzie pracownica sama nie była dotknięta niepełnosprawnością, ale pracodawca traktował ją gorzej niż innych pracowników ze względu na niepełnosprawność jej dziecka. Faktycznie przyczyną dyskryminacji była zatem niepełnosprawność. Dlatego Trybunał uznał, że nie można pozbawić pracownicy ochrony na podstawie regulacji antydyskryminacyjnych, bo byłoby to sprzeczne z celem dyrektywy.

Komentarz autora

Jak to wpływa na nasze prawo - Tomasz Sancewicz, radca prawny, Counsel, Kancelaria CMS

Wyrok Trybunału wprowadził do orzecznictwa europejskiego ideę dyskryminacji przez powiązanie. Polski ustawodawca nie zdecydował się wprawdzie na uregulowanie takiej formy dyskryminacji bezpośrednio w przepisach, ale sądy już zaczęły stosować tę konstrukcję. Takie spory nie są jednak jeszcze w polskich sądach częste.

Co do zasady, z dyskryminacją mamy do czynienia, jeżeli jakaś osoba jest traktowana inaczej niż inne ze względu na pewne swoje cechy. W przypadku dyskryminacji przez powiązanie nie jest konieczne, żeby dana osoba sama miała cechy, ze względu na które jest dyskryminowana. Wystarczające jest, żeby w pewien sposób była powiązana z osobami posiadającymi te cechy, np. przez więzy rodzinne czy wspólną działalność.

Przykładem może być sprawa rozpatrywana przez Sąd Okręgowy w Warszawie, w której wyrok zapadł 18 listopada 2015 r. (V Ca 3611/14). W tej sprawie spółka rozwiązała umowę zlecenia ze zleceniobiorcą z powodu jego uczestnictwa w paradzie równości. Sąd uznał, że zachowanie spółki stanowiło dyskryminację, ale w toku sprawy nie badał orientacji seksualnej zleceniobiorcy. Do uznania, że nastąpiła dyskryminacja, wystarczyło ustalenie, że spółka zerwała umowę, bo powiązała zleceniobiorcę ze środowiskiem LGBT.

Biorąc pod uwagę koncepcję dyskryminacji przez powiązanie, pracodawcy powinni pamiętać, żeby oceniając lub zwalniając pracownika, wziąć pod uwagę jego sytuację osobistą. Zwalniając pracownika ze względu na mniejszą dyspozycyjność, pracodawca powinien upewnić się, że nie wynika ona np. z konieczności opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 17 lipca 2008 r. (C-303/06), analizując dyrektywę 2000/ 78/WE z 27 listopada 2000 r. o równym traktowaniu w zatrudnieniu.

W czym problem

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona