Praca na urlopie nie zawsze na ryzyko pracodawcy - wyrok SN

Pracodawca nie może zobowiązać pracownika, aby ten pozostawał w gotowości do pracy w trakcie urlopu wypoczynkowego. Nie powinien też wymuszać na nim świadczenia pracy w czasie takiego urlopu. Stałoby to w sprzeczności z istotą urlopu, a więc czasem przeznaczonym na niezakłócony odpoczynek. Co innego jednak, kiedy pracownik podejmuje obowiązki w trakcie urlopu z własnej woli. Wówczas nie ma mowy o naruszeniu prawa do urlopu wypoczynkowego.

Publikacja: 14.09.2017 05:00

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 marca 2017 r. (I PK 130/16).

Sprawa dotyczyła pracownicy, która domagała się wypłaty ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, podczas którego – jak twierdziła – zmuszona była pracować. W toku postępowania dowodowego sąd I instancji potwierdził, że powódka rzeczywiście korzystała w czasie urlopu ze służbowego adresu mailowego oraz logowała się do systemów księgowych używanych w pracy. Nie wykazano natomiast, że pracodawca wymagał od niej podejmowania w tym czasie jakichkolwiek czynności służbowych. W konsekwencji sądy obu instancji nie przychyliły się do żądań pracownicy.

Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który podzielił stanowisko sądów I i II instancji. SN wskazał, że to powódka powinna była wykazać, że została odwołana z urlopu. Tymczasem nie zdołała udowodnić, że pracodawca rzeczywiście wymagał od niej wykonywania w tym czasie pracy. Co więcej, okoliczności sprawy wskazywały, że pracodawca nie miał świadomości, iż kobieta pracuje podczas urlopu. Nie miał zatem realnego wpływu na czynności podejmowane przez nią w trakcie wypoczynku.

Według SN, powódka powinna była również wskazać, jakie czynności zlecono jej do wykonania w dniach, za które domagała się przyznania ekwiwalentu. Sąd wskazał tu na fakt, że pracownica była zalogowana do systemów księgowych przez około 17 godzin. Jednak nie była ona w stanie wykazać, jakie obowiązki i czynności wówczas wykonywała. Dodatkowo SN zauważył, że wbrew twierdzeniom powódki, pracownicy nierzadko zabierają na urlop sprzęt służbowy, co nie świadczy automatycznie o pozostawaniu w dyspozycji pracodawcy.

Sąd Najwyższy podkreślił, że wymuszenie wykonywania pracy podczas urlopu może przede wszystkim przybrać postać wyraźnego polecenia. Wymuszenie może nastąpić również w formie wywierania presji poprzez zapewnienie przez pracodawcę niewłaściwej organizacji pracy. Jednak w przedmiotowej sytuacji wykonywanie sporadycznej pracy na urlopie nie wynikało z żadnej obiektywnej konieczności. Powódka miała możliwość przekazania swoich zadań w tym czasie innemu pracownikowi. SN wskazał, że wykonywanie obowiązków pracowniczych w trakcie urlopu wypoczynkowego bez polecenia czy akceptacji przełożonego i bez obiektywnej konieczności nie unicestwia udzielonego urlopu. Dlatego też należy uznać, że pracownica wykorzystała urlop wypoczynkowy w naturze i nie przysługiwał jej dodatkowy ekwiwalent.

Zdaniem eksperta

Katarzyna Dulewicz, radca prawny, partner w kancelarii CMS

Pracownicy nierzadko wykonują drobne zadania służbowe w czasie urlopu wypoczynkowego. Chodzi tu w szczególności o sprawdzanie skrzynki mailowej czy odpisywanie na bieżące wiadomości. Jeżeli takie zobowiązanie nakłada na pracownika pracodawca, to istota urlopu wypoczynkowego rzeczywiście zostaje naruszona. Celem urlopu jest bowiem regeneracja sił pracownika po wysiłku związanym z wykonywaniem pracy przez dłuższy okres. Dlatego pracodawca nie powinien nakładać na wypoczywających obowiązku pozostawania w jego dyspozycji czy wykonywania nawet drobnych i sporadycznych zadań. Stanowiłoby to niewątpliwie naruszenie przepisów prawa pracy, które nie pozwalają na jednoczesne korzystanie z urlopu i świadczenie pracy. Tylko w sytuacji, kiedy obecności pracownika w pracy wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu, pracodawca może go z takiego urlopu odwołać. Wtedy jednak urlop ulega przerwaniu, a czas wykonywania pracy jest zaliczany w całości do czasu pracy. Dlatego, jeżeli pracodawca zobowiąże pracownika do pracowania na urlopie, to taki czas należałoby zaliczyć w całości do czasu pracy, a urlop wypoczynkowy uznać za niewykorzystany.

Inaczej jest w sytuacji, gdy pracownik pracuje w czasie urlopu wypoczynkowego bez ingerencji i świadomości pracodawcy. Nie sposób wówczas forsować pogląd, że urlop powinien być uznany za niewykorzystany. Omawiany wyrok takie stanowisko potwierdza i co istotne, daje pracodawcy argument do odparcia bezpodstawnych zarzutów pracownika.

W omawianym stanie faktycznym pracodawca nie zobowiązał pracownicy do wykonywania czynności służbowych na urlopie. Wykonywanie takich czynności nie było też podyktowane złą organizacją pracy. Podjęcie pracy przez powódkę byłoby uzasadnione, gdyby np. określone czynności mogła ona wykonać jedynie osobiście i to koniecznie w czasie trwania wypoczynku. W przedstawionej sytuacji pracownica mogła jednak zlecić realizację swych zadań na czas urlopu innemu pracownikowi, ale postanowiła wykonać je sama. Jej żądanie wypłaty ekwiwalentu uznano za bezzasadne, ponieważ urlop niewątpliwie wykorzystywała w sposób prawidłowy. Z tego względu wyrok SN należy ocenić jak najbardziej pozytywnie. ?

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 marca 2017 r. (I PK 130/16).

Sprawa dotyczyła pracownicy, która domagała się wypłaty ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, podczas którego – jak twierdziła – zmuszona była pracować. W toku postępowania dowodowego sąd I instancji potwierdził, że powódka rzeczywiście korzystała w czasie urlopu ze służbowego adresu mailowego oraz logowała się do systemów księgowych używanych w pracy. Nie wykazano natomiast, że pracodawca wymagał od niej podejmowania w tym czasie jakichkolwiek czynności służbowych. W konsekwencji sądy obu instancji nie przychyliły się do żądań pracownicy.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe