Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest wypłata zarówno wynagrodzenia wynikającego z zaszeregowania pracownika, dodatkowych świadczeń pieniężnych wynikających z wewnętrznych regulaminów lub innych aktów, jak i z innych przepisów prawa pracy. Jednym z takich świadczeń jest wynagrodzenie oraz dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, godzinach poza normalnymi godzinami wynikającymi z rozkładu czasu pracy.
Przede wszystkim czas wolny
Pracownik powinien wykonywać obowiązki służbowe w wymiarze godzin wynikającym z wymiaru etatu określonego w umowie. Praca realizowana ponad normę oraz wydłużony dobowy czas pracy obowiązujący zatrudnionego stanowi pracę w nadgodzinach, a ta nie powinna być planowana.
W zamian za przepracowany czas w nadgodzinach szef przede wszystkim powinien udzielić podwładnemu czasu wolnego w proporcji 1:1, jeżeli odbiór następuje na wniosek pracownika lub 1:1,5 za nadgodzinę, jeżeli to pracodawca inicjuje udzielenie czasu wolnego.
Chociaż przepisy jasno nie precyzują, w jakim terminie ma nastąpić odbiór nadgodzin, to przy udzielaniu czasu wolnego na wniosek pracownika przyjęło się, że powinno to przypadać w ciągu okresu rozliczeniowego. Gdy zaś nie ma takiej możliwości, przesuwa się to na kolejny okres. Jeżeli wnioskodawcą jest pracodawca, czasu wolnego udziela się pracownikowi w okresie rozliczeniowym. Po jego zakończeniu traci on bowiem ten przywilej.
Pieniądze muszą być
Temu, komu praca w nadgodzinach nie została zrekompensowana czasem wolnym, należy się rekompensata pieniężna w postaci wynagrodzenia za pracę nadliczbową oraz dodatek w odpowiedniej wysokości. O ile podstawę wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach ustala się ze wszystkich, periodycznych, składników wynagrodzenia, o tyle podstawę dodatku stanowi wyłącznie stawka wynagrodzenia zasadniczego, miesięcznego lub godzinowego. Wynagrodzenie za pracę nadliczbową wynikającą z przekroczenia dobowej normy należy się w miesiącu wystąpienia nadgodzin. Niezgodne z prawem jest czekanie z wypłatą do końca okresu rozliczeniowego, który jest dłuższy niż miesiąc.
