Na rozpowszechnianie wizerunku pracownika np. przez umieszczenie na stronie internetowej firmy czy w folderach reklamowych, pracodawca powinien co do zasady uzyskać zgodę tej osoby. Jest to ogólna reguła wynikająca z art. 81 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 666), w myśl której rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.
Konieczna zgoda
Wizerunek pracownika, zgodnie ze stanowiskiem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, to również dane osobowe podlegające ochronie, a ich przetwarzanie wymaga podstawy prawnej. Taką podstawą może być zgoda pracownika, przy czym nie może być ona zbyt ogólna ani dorozumiana i musi być wyrażona dobrowolnie. Składając oświadczenie woli w tym zakresie, pracownik powinien mieć świadomość przede wszystkim zakresu udzielonej zgody, a więc tego, w jaki sposób i w jakim celu jego wizerunek może zostać przez pracodawcę wykorzystany. Nie wystarczy zatem odebranie od pracownika w momencie nawiązania stosunku pracy oświadczenia, że wyraża on z góry zgodę na nieograniczone co do formy, sposobu, czasu i celu wykorzystywanie jego wizerunku przez pracodawcę. Całkowicie abstrakcyjnie wyrażona zgoda, w oderwaniu od konkretnych zamierzeń pracodawcy, nie pozwala bowiem zatrudnionemu na świadomą ocenę skutków podjętej decyzji.
Specyfika pracy
W pewnych przypadkach rozpowszechnianie przez pracodawcę wizerunku pracownika jest jednak dopuszczalne nawet bez jego zgody. Dotyczy to sytuacji, kiedy specyfika wykonywanej przez pracownika pracy w sposób oczywisty i z góry wiadomy obu stronom wymaga przetwarzania wizerunku pracownika. Podstawą przetwarzania danych osobowych jest w takim wypadku art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z nim przetwarzanie danych jest dopuszczalne, jeśli jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną. Przykładem tego rodzaju pracy, której charakter wymaga wykorzystywania wizerunku, jest chociażby praca aktora czy prezentera telewizyjnego.
Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zezwolenia nie wymaga również rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza oraz osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych czy zawodowych.
Podstawa roszczenia
W razie naruszenia przez pracodawcę prawa pracownika do jego wizerunku swoje roszczenia może on oprzeć zarówno na przepisach kodeksu cywilnego dotyczących ochrony dóbr osobistych, przepisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jak i ustawy o ochronie dóbr osobistych. Katalog roszczeń, jakie przysługują pracownikowi, jest więc szeroki i obejmuje m.in. prawo do żądania zaniechania nieuprawnionego używania wizerunku, usunięcia skutków naruszenia, zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, jak również naprawienia szkody poniesionej na skutek naruszenia.
