Rekrutacja – jaka treść ogłoszenia i pytania do kandydata

Firma informatyczna chce zaangażować dodatkowych programistów. Szef chciałby zamieścić ogłoszenia o pracę na portalach internetowych. Dodatkowo, kierownik działu programistów miałby przeprowadzać rozmowy rekrutacyjne z potencjalnymi kandydatami. Jak powinna wyglądać taka rekrutacja?

Aktualizacja: 19.08.2017 12:38 Publikacja: 19.08.2017 06:00

Rekrutacja – jaka treść ogłoszenia i pytania do kandydata

Foto: Fotolia

Proces rekrutacji nie jest szczegółowo regulowany przez przepisy prawa pracy. Chociaż kodeks pracy nie reguluje treści ogłoszeń o pracę ani procedury rozmów rekrutacyjnych, nie oznacza to, że nie obowiązują w tym zakresie żadne zasady. W procesie rekrutacji przyszły pracodawca musi przestrzegać zasad równego traktowania (niedyskryminacji) oraz stosować się do reguł przetwarzania danych osobowych kandydatów.

Oferta pracy

Ogłoszenie o pracę powinno określać stanowisko pracy, na jakie prowadzona jest rekrutacja, oraz wymagania kwalifikacyjne stawiane kandydatom, np. znajomość języków obcych.

Przy formułowaniu treści ogłoszenia trzeba jednak uważać na takie kryteria jak np. płeć, wiek lub narodowość. Zgodnie z kodeksem pracy przyszły pracodawca nie może bowiem wybierać kandydatów do pracy ze względu na płeć, wiek, religię, przekonania polityczne czy niepełnosprawność. Z uwagi na to, że kryteria te nie mają związku z pracą, nie można ich brać pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o angażu.

Formułując treść ogłoszenia, pracodawca musi wystrzegać się wszelkich zwrotów, które odnoszą się do kryteriów dyskryminacyjnych, np. poprzez użycie słowa „kelnerka". Takie sformułowanie od razu bowiem sugeruje, że poszukiwane są tylko kobiety, z pominięciem kelnerów, co stanowi dyskryminację ze względu na płeć. Nie powinno się też wskazywać w ogłoszeniu, jaki dokładnie pracownik jest poszukiwany, np. mężczyzna w wieku 25-35 lat.

Za przejaw dyskryminacji może być również uznany wymóg, aby kandydat nie był zaraz po studiach, a także aby był energiczny, młody lub dynamiczny. W zależności od okoliczności, takie sformułowania mogą bowiem być odczytane jako dyskryminujące ze względu na wiek.

Zasada równego traktowania kandydatów do pracy nie ma jednak charakteru absolutnego. Pracodawca może wskazać w ogłoszeniu o pracę kryterium np. wieku lub płci, jeżeli będzie w stanie uzasadnić, dlaczego jest ono istotne przy danym rodzaju pracy. Pracodawca musi zatem wykazać obiektywne powody, dla których zastosował kryterium uznane co do zasady za dyskryminujące.

Jeśli warunki lub rodzaj pracy sprawia, że np. sprawność fizyczna jest rzeczywistym wymaganiem zawodowym, odmowa zatrudnienia osoby, która nie posiada tej cechy, będzie usprawiedliwiona. Różnicowanie kandydatów do pracy z takich przyczyn jak rodzaj pracy, warunki jej wykonywania czy wymagania zawodowe jest więc dozwolone.

Dozwolone pytania

Przepisy o ochronie danych osobowych oraz zasada niedyskryminacji wyznaczają zakres informacji, jakich można żądać od kandydata do pracy w trakcie rozmów rekrutacyjnych.

Przyszły szef może zapytać kandydata o jego dane personalne takie jak imię i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania, adres do korespondencji, wykształcenie. Może go również zapytać o przebieg dotychczasowego zatrudnienia – zdobyte doświadczenie, umiejętności. Innych informacji można żądać tylko wyjątkowo.

Zakazana ciekawość

Co do zasady, przyszły pracodawca nie może pytać kandydata o to, czy był karany. Taka praktyka jest niezgodna z przepisami prawa pracy. Przyszły pracodawca może zapytać, czy kandydat był karany i żądać odpowiedniego zaświadczenia tylko wtedy, gdy przepisy wyraźnie stwierdzają, że pracownik na danym stanowisku ma być niekarany. Dotyczy to przede wszystkim stanowisk pracy w służbach mundurowych lub służbie cywilnej. Dlatego przyszły szef nie może pytać o przeszłość kryminalną kandydatów na stanowisko np. programisty.

Pracodawca ma ograniczone możliwości poznania stanu zdrowia kandydata do pracy. Trzeba pamiętać, że informacje o kondycji zdrowotnej kandydata to tzw. dane wrażliwe, o które pracodawca nie może dopytywać. Pytanie np. o przebyte choroby, nałogi, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu należy uznać za niedopuszczalne. Pracodawca może jedynie uzyskać od lekarza medycyny pracy ogólne potwierdzenie, że zatrudniony jest zdolny do pracy na danym stanowisku.

Przyszły szef nie może również pytać kandydata o jego religię, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną. Zabraniają tego przepisy o dyskryminacji. Dodatkowo, szef, który wprost pyta kandydatkę np. o plany rodzinne, naraża się na zarzut dyskryminacji ze względu na płeć.

Agnieszka Kałwa prawnik w kancelarii CMS

Tomasz Sancewicz radca prawny, Counsel w kancelarii CMS

Proces rekrutacji nie jest szczegółowo regulowany przez przepisy prawa pracy. Chociaż kodeks pracy nie reguluje treści ogłoszeń o pracę ani procedury rozmów rekrutacyjnych, nie oznacza to, że nie obowiązują w tym zakresie żadne zasady. W procesie rekrutacji przyszły pracodawca musi przestrzegać zasad równego traktowania (niedyskryminacji) oraz stosować się do reguł przetwarzania danych osobowych kandydatów.

Oferta pracy

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona