- Największą przeszkodą dla aktywnych zawodowo osób transpłciowych pozostaje fakt posługiwania się dokumentem tożsamości z oznaczeniem płci biologicznej niezgodnej z płcią odczuwaną. Posiadanie przez osoby transpłciowe w procesie tranzycji dokumentów z danymi osobowymi, które nie odpowiadają wyglądowi takiej osoby, znacznie utrudnia podejmowanie zatrudnienia, a także potęguje poczucie wykluczenia - pisze RPO Adam Bodnar do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbiety Rafalskiej.
Wystarczy zmienić rozporządzenie
Zdaniem RPO na niekorzyść osób transpłciowych działa brak regulacji w sprawie wydawania i prostowania świadectw pracy umożliwiających zmianę danych osobowych osób, które uzyskały orzeczenie sądu o ustaleniu płci zgodnej z ich tożsamością płciową, a nie płcią metrykalną. Obecne przepisy nie przewidują takiej możliwości. Konieczna jest więc pilna nowelizacja rozporządzenia z 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2016 r. poz . 2292 , z późn. zm.).
- Brak takiego uregulowania stawia osoby transpłciowe w niekorzystnej sytuacji w trakcie prowadzenia postępowań kwalifikacyjnych przez pracodawców, gdyż osoby te najczęściej dysponują świadectwami szkolnymi i dyplomami ukończenia szkół wyższych ze zmienionymi danymi osobowymi oraz świadectwami pracy, w których zawarte są już nieaktualne dane osobowe. Brak takiego uregulowania w obowiązującym porządku prawnym stawia osoby transpłciowe w niekorzystnej sytuacji w trakcie prowadzenia postępowań kwalifikacyjnych przez pracodawców. W konsekwencji stają przed wyborem: rezygnacji z przedstawiania dotychczasowego dorobku zawodowego lub wyjaśniania swojej sytuacji - twierdzi Rzecznik Praw Obywatelskich.
W badaniu przeprowadzonym na jego zlecenie respondenci opisywali takie przypadki dyskryminacji z tego powodu, jak całkowita odmowa zatrudnienia, zwolnienie z pracy, gorsze traktowanie przez współpracowników, mobbing, molestowanie, czy przemoc werbalna.
Zdaniem Rzecznika dobrym rozwiązaniem problemu mogłoby być wprowadzenie regulacji analogicznej do przepisów normujących wydawanie świadectw szkolnych oraz dyplomów ukończenia studiów wyższych, zawartych w rozporządzeniach: Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W dokumentach tych szkoła lub uczelnia dokonuje zmiany imienia (imion) lub nazwiska, jeżeli zmiana ta nastąpiła na podstawie decyzji administracyjnej albo orzeczenia sądowego wydanego w postępowaniu w sprawie zmiany płci. Świadectwo, dyplom lub zaświadczenie jest wydawane na nowe imię (imiona) lub nazwisko, a jeżeli ich wydanie nie jest możliwe – duplikat świadectwa, dyplomu lub zaświadczenia. Zainteresowana osoba musi tylko przedstawić decyzję administracyjną albo orzeczenie sądowe ws. zmiany płci i i zwrócić dokumenty wydane na poprzednie imię lub nazwisko.
