Nowe zasady sprawdzania karalności kandydatów do pracy

Pracodawcy z sektora finansowego mogą prześwietlić pod kątem karalności nie tylko potencjalnych i obecnych pracowników, ale też wykonawców dzieł i zleceniobiorców. Jeśli wolą zaświadczenia zamiast oświadczeń, za ich wydanie muszą płacić.

Aktualizacja: 15.07.2018 10:18 Publikacja: 15.07.2018 08:45

Nowe zasady sprawdzania karalności kandydatów do pracy

Foto: AdobeStock

27 czerwca 2018 r. weszła w życie ustawa z 12 kwietnia 2018 r. o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego. Na jej podstawie podmioty z sektora finansowego mają prawo żądać od kandydatów do pracy i pracowników informacji, czy byli oni skazani prawomocnym wyrokiem sądu za określone przestępstwa.

Charakter branży

W poprzednim stanie prawnym pracodawca mógł żądać informacji o niekaralności od osób ubiegających się o zatrudnienie jedynie wówczas, gdy wymóg niekaralności wynikał z odrębnych przepisów. Jednak w przypadku niektórych przedsiębiorców działających na rynku usług finansowych informacja w przedmiocie karalności aktualnego lub przyszłego pracownika ma bardzo istotne znaczenie. Przede wszystkim wynika to z istniejących ryzyk związanych z tą działalnością, jak też jest konieczne dla ochrony interesów uczestników rynku (głównie klientów podmiotów sektora finansowego) przed nieuczciwymi praktykami (informacja w sprawie ustawy z 12 kwietnia 2018 r. o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego, http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/art,1015,dziewiec-ustaw-z-podpisem-prezydenta-.html).

Każdy rodzaj umowy

Przyjęta ustawa pozwala pracodawcom świadczącym usługi na rynku finansowym weryfikować osoby zatrudnione na stanowiskach związanych ze szczególną odpowiedzialnością oraz ubiegające się o zatrudnienie na takich stanowiskach pod kątem ich karalności za niektóre kategorie przestępstw.

Co ważne, ustawa obejmuje nie tylko osoby zatrudniane na podstawie stosunku pracy, ale także na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, umowy agencyjnej lub innej umowy o podobnym charakterze.

Informacja o niekaralności powinna mieć formę oświadczenia. Pracodawca może jednak żądać udokumentowania udzielonych informacji potwierdzeniem z Krajowego Rejestru Karnego. To on wtedy ponosi koszty wydania takiego zaświadczenia. W praktyce będzie po prostu miał obowiązek zwrócić pracownikowi opłatę za wydanie takiej informacji.

Kluczowe stanowiska

Podmiot sektora finansowego może żądać informacji o niekaralności od osoby ubiegającej się o zatrudnienie albo zatrudnionej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stanowisku związanym z:

- zarządzaniem mieniem tego podmiotu lub osób trzecich,

- dostępem do informacji prawnie chronionych,

- podejmowaniem decyzji obarczonych wysokim ryzykiem utraty mienia tego podmiotu lub osób trzecich lub wyrządzenia innej znacznej szkody temu podmiotowi lub osobom trzecim.

Rodzaj przewinienia

Żądane przez pracodawcę informacje o niekaralności mogą dotyczyć określonych w ustawie przestępstw, w tym nie tylko gospodarczych i finansowych, ale również przeciwko zdrowiu i życiu, a także przeciwko wolności.

Ustawa szczegółowo wylicza podmioty sektora finansowego, które są uprawnione do żądania wymienionych informacji. Do najważniejszych należy zaliczyć Narodowy Bank Polski, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Biuro Rzecznika Finansowego i Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Pozostałe podmioty to oczywiście banki, instytucje kredytowe, oddziały banków zagranicznych i wiele innych podmiotów tego sektora.

Konsekwencje odmowy

Nieudzielenie przez osobę ubiegającą się o zatrudnienie informacji o niekaralności lub jej nieudokumentowanie, a także udzielenie informacji potwierdzających skazanie prawomocnym wyrokiem za określone przestępstwo mogą stanowić przyczynę niezatrudnienia tej osoby lub braku zawarcia innej umowy, na podstawie której świadczona ma być dana praca.

Jeżeli rekrutacja nie zostanie zakończona w dniu wejścia ustawy w życie – tj. do 27 czerwca, to podmiot zatrudniający może żądać od kandydata informacji o niekaralności. W przypadku osoby już zatrudnionej nieudzielenie lub nieudokumentowanie takiej informacji po wejściu w życie omawianej ustawy może stanowić przyczynę rozwiązania z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem lub też zakończenia z nią współpracy na podstawie innej umowy.

Magdalena Łopatowska-Mikołajczyk, adwokat, Associate Góralski&Goss LEGAL

Raz na rok i przy przesunięciu

W przypadku osób już zatrudnionych, pracodawca może żądać informacji o niekaralności nie częściej niż raz na 12 miesięcy. Pracodawca może zażądać przedłożenia nowego oświadczenia o niekaralności także w przypadku, gdy pracownik przechodzi na inne stanowisko, a jego nowe obowiązki wymagają zweryfikowania niekaralności. Możliwość weryfikacji niekaralności pojawi się również w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik został skazany za jedno ze wskazanych przestępstw w trakcie zatrudnienia.

27 czerwca 2018 r. weszła w życie ustawa z 12 kwietnia 2018 r. o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego. Na jej podstawie podmioty z sektora finansowego mają prawo żądać od kandydatów do pracy i pracowników informacji, czy byli oni skazani prawomocnym wyrokiem sądu za określone przestępstwa.

Charakter branży

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego