Zaległy i bieżący urlop po urlopie macierzyńskim

Pracodawca musi zaakceptować fakt, że bezpośrednio po macierzyńskim pracownica chce wybrać dni wypoczynku – zaległe i bieżące. Nie zawsze też może obniżyć jej wymiar wakacji z racji korzystania z urlopu wychowawczego.

Aktualizacja: 15.07.2017 11:41 Publikacja: 15.07.2017 09:30

Zaległy i bieżący urlop po urlopie macierzyńskim

Foto: 123RF

Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Powinien on być udzielany zgodnie z planem urlopów, który ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski zatrudnionych i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Jeżeli w firmie nie ma planu urlopów, każdy jego termin strony muszą uzgodnić. Przy czym, jak wskazał SN w wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (I PKN 590/00), co do zasady „pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycje terminu udzielenia mu urlopu wypoczynkowego".

Po macierzyńskim...

Obowiązuje tu jednak pewien wyjątek. Mianowicie pracodawca jest związany wnioskiem zawierającym propozycje terminu udzielenia urlopu, gdy pochodzi on od pracownicy, która ma urodzić lub urodziła dziecko i chciałaby przedłużyć czas sprawowania nad nim osobistej opieki. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 9 marca 2011 r. (II PK 240/10). Zgodnie bowiem z art. 163 § 3 kodeksu pracy na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Dotyczy to również pracownika – ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego.

W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że zapisy kodeksu pracy są tu precyzyjne i nie pozwalają na swobodę działania pracodawcy. Jeżeli pracownica po urlopie macierzyńskim chce wykorzystać dni wypoczynku, szef musi się na to zgodzić.

Do rozpoczęcia urlopu wystarcza w tym przypadku złożenie stosownego wniosku, na który pracodawca nie może zareagować inaczej niż udzielając urlopu, niezależnie od planu urlopów. Potwierdził to SN w wyroku 19 listopada 2003 r. (I PK 18/03).

Ważne jest jednak, że urlop ten musi następować bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Jak wskazał SN w przywołanym wyroku z 2001 r., chodzi o „obowiązek złożenia wniosku w sprawie udzielenia urlopu wypoczynkowego, który miałby przypaść bezpośrednio po urlopie macierzyńskim". A contrario reguła ta nie obowiązuje, jeżeli pracownica wystąpi z wnioskiem o urlop wypoczynkowy po tym, gdy uprzednio wróci po macierzyńskim do pracy na kilka dni. Zgoda zależy wówczas od dobrej woli szefa.

... lub wychowawczym

W przypadku osoby, która wraca do pracy po urlopie wychowawczym, ważna jest natomiast liczba dni przysługującego jej urlopu. Co do zasady wymiar urlopu to 20 lub 26 dni rocznie, w zależności od stażu pracy. Niekiedy jednak może on ulec obniżeniu. Taki skutek może mieć korzystanie z urlopu wychowawczego. Wymiar dni wypoczynku zależy wówczas od daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego.

Wychowawczy nie wpływa na wymiar wypoczynku, jeśli pracownik, który nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym, udaje się na urlop wychowawczy i jeszcze w tym samym roku kalendarzowym wraca po tym urlopie do pracy. Za ten rok należy mu się pełna pula wakacji.

Zastosowanie ma wówczas art. 1552 § 2 k.p., zgodnie z którym urlop wychowawczy nie wpływa na proporcjonalne obniżenie wypoczynku (w przeciwieństwie np. do okresu urlopu bezpłatnego czy nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy). Ważne jest, aby pracownik najpierw nabył uprawnienia urlopowe, a dopiero potem rozpoczął urlop wychowawczy, po 1 stycznia danego roku.

Przykład

Pracownik od 1 marca do 1 listopada 2016 r. przebywał na urlopie wychowawczym. Po powrocie do pracy należy mu się pełny wymiar urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni.

W sytuacji natomiast, gdy urlop wychowawczy jest dłuższy, co powoduje, że pracownik nie wraca do pracy w tym samym roku kalendarzowym, w którym urlop rozpoczął, liczbę dni wypoczynku należy proporcjonalnie obniżyć zgodnie z art. 1552 § 1 k.p.

Przykład

Pracownik rozpoczął urlop wychowawczy 1 kwietnia 2016 r. Wraca do pracy 1 lipca 2017 r. Nabywa on prawo do urlopu wypoczynkowego za 2017 r. w wymiarze obniżonym proporcjonalnie za okres, w którym przebywał na urlopie wychowawczym. Obniżenie nastąpi zatem o 6/12. Za 2016 r. należy mu się jednak urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze.

Przykład

Pracownik przebywał na urlopie wychowawczym od 1 marca 2015 r. Wrócił do pracy 1 marca 2017 r. Nie przysługuje mu urlop wypoczynkowy za 2016 r. (nie nabył prawa do urlopu). Za 2017 r. jego wymiar zostanie proporcjonalnie obniżony za okres przebywania na urlopie wychowawczym. Natomiast za 2015 r. należy się cały urlop.

Przykład

Pracownik przebywał na urlopie wychowawczym od 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2017 r.

Za 2016 r. nie nabywa uprawnień do urlopu, natomiast za 2017 r. będzie on proporcjonalnie obniżony. ?

Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Powinien on być udzielany zgodnie z planem urlopów, który ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski zatrudnionych i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Jeżeli w firmie nie ma planu urlopów, każdy jego termin strony muszą uzgodnić. Przy czym, jak wskazał SN w wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (I PKN 590/00), co do zasady „pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycje terminu udzielenia mu urlopu wypoczynkowego".

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe