Chodzi o odprawę przysługującą w razie rozwiązania z etatowcem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. To istotne świadczenie, które polepsza jego sytuację materialną w związku z utratą dotychczasowego zatrudnienia.
Ogólne zasady
Kiedy i komu szef wypłaca takie odprawy, określa ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 192 ze zm.; dalej: ustawa). Przewiduje, że gdy angażujący co najmniej 20 etatowców zwalnia choćby jednego z przyczyn go niedotyczących, etatowcowi służy prawo do odprawy pieniężnej. Dostanie ją zarówno w razie rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, którego dokonał pracodawca, jak i przy rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron.
Im dłuższy zakładowy staż pracy ma pracownik u rozwiązującego angaż z przyczyn niedotyczących załogi, tym nabywa prawo do wyższej odprawy >patrz ramka. Pod pojęciem zakładowego stażu pracy rozumie się łączny okres pozostawania pracownika w stosunku pracy u tego samego pracodawcy.
Bez znaczenia jest tu podstawa prawna tego stosunku, a więc czy będzie to umowa o pracę, mianowanie, wybór czy powołanie. Przy obliczaniu stażu nie liczy się też wymiar czasu pracy ani przerwy między kolejnymi okresami zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Nieistotne są także tryb oraz przyczyny rozwiązania kolejnych stosunków pracy nawiązanych z tym samym pracodawcą.
Odchodzi tylko jeden
Prawo do odprawy przysługuje zarówno zwolnionym w większej grupie, jak i tym, których stosunki pracy rozwiązano indywidualnie. Jednak w tym przypadku zależy to od powodu rozwiązania umowy. Tylko bowiem gdy nastąpiło to wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika, ma on prawo do odprawy. Wynika to z odesłania z art. 10 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu art. 5 ust. 3-6 i art. 8 ustawy stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn poza załogą, jeżeli stanowią one wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia, a zwolnienia w okresie do 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników, niż wynika art. 1 ustawy. Jeśli więc firma zwalnia mniej zatrudnionych i następuje to wyłącznie np. z powodu likwidacji stanowiska, zmiany profilu produkcji firmy, osoby te dostaną odprawy, gdy przyczyny te są wyłącznym powodem rozstania. Wskazał na to też Sąd Najwyższy w wyroku z 25 stycznia 2012 r. (II PK 102/11).
