W sprawach istotnych, które dotyczą ogółu pracowników zakładu, przepisy wymagają od pracodawcy współpracy z zakładową organizacją związkową. Taka praktyka ma zapewnić, że interesy strony pracowniczej nie zostaną pominięte. Jeżeli jednak w zakładzie nie działa organizacja związkowa, część jej zadań spoczywa na przedstawicielach pracowników, tj. pracownikach upoważnionych przez pozostałych zatrudnionych do reprezentowania interesów ogółu załogi.
Porozumienie / konsultacja
Przepisy prawa pracy przewidują wiele sytuacji, w których pracodawca ma obowiązek współdziałać z przedstawicielem pracowników. Czasem współdziałanie oznacza konieczność uzyskania zgody przedstawiciela pracowników. Bez takiej zgody pracodawca nie może podjąć działań samodzielnie. Tak jest m.in. w przypadku wprowadzenia ruchomego czasu pracy, wprowadzenia regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ustalenia wysokości odpisu na fundusz socjalny, czy przedłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy.
Inną formą współdziałania z przedstawicielami pracowników jest konsultacja. Obowiązek konsultacji oznacza, że przedstawiciele pracowników powinni mieć możliwość zapoznania się z przedmiotem sprawy oraz zajęcia stanowiska w odpowiednim czasie. Pracodawca, podejmując decyzję, nie musi jednak uwzględniać stanowiska przedstawicieli pracowników. Tak jest m.in. przy ustalaniu treści regulaminu telepracy czy regulaminu zwolnień grupowych.
Wybory czy wskazanie pracodawcy
Przepisy kodeksu pracy nie przewidują sposobu wyboru przedstawicieli pracowników. Najbezpieczniejszą formą są powszechne wybory. Takie też rozwiązanie najczęściej spotyka się w praktyce.
Organizując wybory pracodawca może wyznaczyć termin, w jakim zatrudnieni mogą zgłaszać swoje kandydatury. Samo głosowanie może mieć formę tradycyjną (oddawanie głosów na piśmie) albo odbywać się mailowo.
