Pracownik może prosić o przerwanie urlopu

W razie zmiany planów urlopowych pracownika, może on prosić o przerwanie urlopu. Jeśli jednak wróci do pracy bez zgody przełożonego, nie może liczyć na wypłatę ekwiwalentu za dni urlopu, z których samowolnie zrezygnował.

Publikacja: 04.06.2017 07:00

- Nasi pracownicy często korzystają z urlopu na żądanie. Czy z takiego urlopu można pracownika odwołać?

Co do zasady należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Niekwestionowany jest pogląd, że obowiązek udzielania urlopu na żądanie nie ma charakteru bezwzględnego. Akceptowane jest prawo pracodawcy do odmowy skorzystania z tego urlopu, ale tylko w wyjątkowych okolicznościach.

Charakter urlopu na żądanie, którego wyjątkowość polega na tym, iż to pracownik decyduje o terminie jego wykorzystania, przemawia przeciwko możliwości odwoływania z tego urlopu. Gdyby nawet uznać, że odwołanie jest możliwe, to mając na uwadze fakt, iż taki urlop w praktyce najczęściej jest brany na jeden dzień, okoliczności wymagające odwołania etatowca z urlopu musiałyby zwykle zaistnieć tego samego dnia, już po milczącej czy wyraźnej akceptacji szefa na skorzystanie z urlopu na żądanie.

- Czy pracownik na własne żądanie może przerwać urlop?

Przepisy kodeksu pracy nie normują takiej sytuacji. Nie można jednak wykluczyć, że podjęcie tego typu decyzji będzie korzystne dla pracownika np. gdy z powodu nieprzewidzianych wcześniej okoliczności korekcie uległy jego plany wyjazdowe. Przyjąć jednak należy, że na powrót z urlopu w takich okolicznościach musi się zgodzić pracodawca. Strony powinny uzgodnić jednocześnie późniejszy termin wykorzystania pozostałego urlopu etatowca.

- Pracownik chciał przerwać urlop wypoczynkowy, na który został wysłany w okresie wypowiedzenia. Szef się nie zgodził. Mimo to, etatowiec wrócił do pracy i zaczął wykonywać obowiązki. Czy może się później domagać zapłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop?

Nie. Sąd Najwyższy w jednym z tegorocznych wyroków stwierdził, iż nie dochodzi do przerwania urlopu wypoczynkowego na skutek samowolnych działań pracownika, który zamiast wykorzystywać urlop, wykonuje bez polecenia pracodawcy czynności zawodowe. Tak SN uznał w wyroku z 19 stycznia 2017 r. (I PK 40/16).

- Samotna matka wykupiła dla siebie i dwójki dzieci wycieczkę lotniczą do Hiszpanii. Dzień przed wyjazdem szef odwołał ją z urlopu i musiała wrócić do pracy. Z wakacji nie mogła skorzystać nie tylko matka, ale i dzieci. Cała rodzina miała wykupionych wiele bezzwrotnych biletów na wycieczki fakultatywne i do parku wodnego. Czy pracodawca powinien zwrócić koszty poniesione także na wypoczynek innych osób niż pracownica?

Tak. Jeśli odwołanie etatowca z urlopu skutkowało koniecznością przerwania bądź nie dojścia do skutku wypoczynku przez rodzinę pracownika, to również koszty poniesione przez te osoby pozostają w bezpośrednim związku z odwołaniem pracownika z urlopu. Kwestia zwrotu kosztów za bilety na imprezy artystyczne czy sportowe jest dyskusyjna w piśmiennictwie. Argumenty przemawiające za nałożeniem na pracodawcę także tych kosztów są znacznie bardziej przekonujące. Koszty dodatkowych imprez, jeśli zostały już wcześniej zaplanowane i opłacone, wiążą się ściśle z urlopem planowanym przez pracownika na zasadzie identycznej jak koszt opłaconych wcześniej noclegów.

- Etatowiec w czasie urlopu planowanego na czerwiec miał zapewnioną pracę na budowie w Anglii. Kupił już bilety lotnicze, mieszkać miał u brata. Szef przesunął mu urlop na lipiec i praca przepadła, przez co straci 1500 funtów, które miał tam zarobić. Czy może domagać się zwrotu tej kwoty od pracodawcy?

Nie, jedyne koszty, jakie będzie musiała mu zwrócić firma, to te poniesione na zakup biletów lotniczych. Pracownikowi nie należy się natomiast zwrot korzyści, które utracił w związku z przesunięciem lub przerwaniem urlopu, a taką potencjalną korzyścią było wynagrodzenie z tytułu prac na budowie, które miał dopiero otrzymać.

- Pracodawca zamierza wypowiedzieć umowę o pracę osobie, która przebywa na urlopie. Czy może w tym celu odwołać ją z urlopu i wręczyć wypowiedzenie?

Nie, taka praktyka została uznana za niedopuszczalną w orzecznictwie SN już kilkadziesiąt lat temu (por. uchwała SN z 9 lutego 1967 r., III PZP 22/66). Gdyby możliwe było tego typu postępowanie szefa, to ochrona etatowca przed wypowiedzeniem na urlopie byłaby iluzoryczna, zaś przepis wprowadzający tę ochronę można by obejść praktycznie w każdym przypadku.

- Pracownicy poprosili szefa, aby odwołał z urlopu ich kolegę, bo tylko dzięki temu byłaby szansa na uzyskanie premii za wyniki dla wszystkich zatrudnionych. Czy można odwołać z urlopu z tego powodu?

Nie. Chęć uzyskania premii nawet przez cały zespół, w którym zatrudniony jest pracownik, nie daje możliwości przerwania jego wypoczynku, ponieważ nie są to żadne nieprzewidziane okoliczności uzasadniające odwołanie z urlopu. Powrót do pracy etatowca w takich okolicznościach mógłby odbyć się tylko na zasadzie dobrowolności, jeśli oczywiście pracodawcy udałoby się z nim skontaktować.

- Pracodawca uzgodnił z zatrudnionym termin urlopu na ostatnie dwa tygodnie sierpnia 2017 r. W związku z notorycznymi spóźnieniami etatowca, szef oświadczył mu, iż w ramach kary przesuwa jego urlop na październik. Czy jest to dopuszczalne?

Nie. Pracodawca nie może przesunąć pracownikowi urlopu z takiego powodu, ponieważ stanowiłoby to wymierzenie podwładnemu swoistej, nieznanej kodeksowi pracy, kary porządkowej.

Rafał Krawczyk, sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu

- Nasi pracownicy często korzystają z urlopu na żądanie. Czy z takiego urlopu można pracownika odwołać?

Co do zasady należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Niekwestionowany jest pogląd, że obowiązek udzielania urlopu na żądanie nie ma charakteru bezwzględnego. Akceptowane jest prawo pracodawcy do odmowy skorzystania z tego urlopu, ale tylko w wyjątkowych okolicznościach.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów